gedichten

De Amsterdamse schrijver Isaäc da Costa (1798-1860), een jood, liet zich in 1822 dopen tot christen. In 1823 publiceerde Da Costa het pamflet Bezwaren tegen den geest der eeuw, waarin hij zich tegen de ideeën van de Verlichting uitsprak. Met dit pamflet werd hij een van de meest uitgesproken vertegenwoordigers van het Réveil, een beweging binnen het protestantisme waarin de persoonlijke beleving van het geloof vooropstond. De collectie bevat in de eerste plaats de omvangrijke correspondentie van Da Costa met andere figuren van het Réveil, onder wie Willem de Clercq. Da Costa's teksten van voordrachten over vaderlandse geschiedenis en de Bijbel geven inzicht in de denkwereld van het Réveil. In de collectie is ook materiaal te vinden dat betrekking heeft op Da Costa's vrouw, Hanna Belmonte, en op de kinderen Da Costa, vooral Abraham, Francisca en Rebecca.

The Amsterdam author Isaäc da Costa (1798-1860), a Jew, was baptized a Christian in 1822. In 1823 Da Costa published Bezwaren tegen den geest der eeuw ('Objections against the spirit of the century'), in which he argued against the principles of the Enlightenment. With this pamphlet he became the most explicit representative of the Réveil, a Protestant movement stressing the personal element of belief. The collection consists of, in the first place, the extensive correspondence of Da Costa with other individuals of the Réveil, such as Willem de Clercq. There are also lectures on national history and the Bible by Da Costa, which offer insight into the mentality and way of thinking of Réveil adherents. Besides this, the collection contains documents about Da Costa's wife, Hanna Belmonte, and about the Da Costa children, especially Abraham, Francisca and Rebecca.

Het archief van Jacob Israël de Haan bevat correspondentie, persoonlijke aantekeningen, publicaties, collegedictaten, gedichten, foto's en enkele onuitgegeven gedichten van deze joodse schrijver, dichter, journalist en jurist. De Haan werd niet alleen bekend door zijn publicaties, maar ook door zijn betrokkenheid bij zowel het zionisme als de joodse orthodoxie. Hij werd in 1924 in Jeruzalem vermoord. Het archief bestaat uit materiaal dat Jacob Israël de Haan tijdens zijn leven zelf schonk aan de Bibliotheca Rosenthaliana en uit zijn persoonlijke nalatenschap. Ook bevat het archief een aantal aanvullingen van later datum die onder andere te maken hebben met de zorg voor het archief. Het materiaal dateert voornamelijk uit de periode 1904-1924 en is van groot belang omdat het een afspiegeling vormt van het veelzijdige karakter en van de vele bezigheden van De Haan.

The archive of Jacob Israël de Haan contains material from this Jewish writer, poet, journalist and lawyer. In addition to his publications, De Haan was known for his involvement in both Zionism and Jewish orthodoxy. He was murdered in Jerusalem 1924. The archive comprises material that De Haan donated to the Bibliotheca Rosenthaliana during his lifetime, as well as items from his personal estate. It also contains several later additions, relating to such matters as the care of the archive. Most of the archive material dates from the period 1904-1924 and is of immense significance, in that it reflects De Haan's versatility and many pursuits. The archive contains correspondence, personal notes, publications, lecture notes, poems and photos, including a few poems that have never been published.

Carel Jacob (Karel) Hildesheim (1875-1931) vertaalde verhalen en poëzie uit het Jiddisch. In 1926 werd de vertaling die hij maakte van 'Joodsche volksverhalen' van J.L. Perets (1851-1915) uitgegeven bij de Wereldbibliotheek. Het archief bestaat uit zijn manuscripten van vertalingen in het Nederlands. Het merendeel betreft vertalingen van het werk van J.L. Perets (1851-1915), waaronder 'Joodse volksverhalen'. Verder zijn er onder andere vertalingen van werk van Salomon An-Ski (1863-1920), S.G. Frug (1860-1916), Morris Rosenfeld (1862-1923), Sholem Asch (1880-1957), Chaim Nachman Bialik (1873-1934), Sholem Aleichem (1859-1916) en Fritz Löhner-Beda (1883-1942).

Carel Jacob Hildesheim (1875-1931) translated stories and poetry from Yiddish. His translation of Jewish Folktales by J.L. Perets (1851-1915) was published by De Wereldbibliotheek in 1926. The archive of Carel Jacob Hildesheim features manuscripts of his translations into Dutch. The majority of these manuscripts are translations of the work of J.L. Perets. Other translations include works by Salomon An-Ski (1863-1920), S.G. Frug (1860-1916), Morris Rosenfeld (1862-1923), Sholem Asch (1880-1957), Chaim Nachman Bialik (1873-1934), Sholem Aleichem (1859-1916) and Fritz Löhner-Beda (1883-1942).

De Hongaarse journalist en schrijver Andreas Latzko emigreerde omstreeks 1931 naar Nederland. Hij verwierf internationaal bekendheid met zijn antimilitaristische bundel Menschen im Krieg (1917), die een jaar later in Engelse vertaling verscheen. De collectie bevat manuscripten voor literair werk, correspondentie en documentatie over leven en werk. Deze nalatenschap maakt onder meer onderzoek mogelijk naar de ontstaansgeschiedenis en de receptie van Latzko's werk, en biedt daarnaast inzicht in zijn relaties met andere (emigranten)schrijvers, onder wie Stefan Zweig en Heinrich Mann.

The Hungarian journalist and writer Andreas Latzko immigrated to the Netherlands around 1931, where he lived until his natural death in 1941. He achieved international fame with his antimilitarist volume Menschen im Krieg, which was published in 1917 and appeared in English in 1918 as Men in war. The collection contains manuscripts of his literary work and correspondence and documentation about his life and work. Among the correspondents are Stefan Zweig and Heinrich Mann. This legacy enables research into the development and reception of Latzko's publications.

In 1921 werd door een aantal Oost-Europese joodse immigranten in Amsterdam de Oost-Joodse Arbeiders Cultuurvereniging Sch. An-Ski opgericht. De vereniging streefde naar het 'beleven' van de Jiddische taal en cultuur. Naast het oprichten van een Jiddische bibliotheek werd ook een schooltje opgericht voor Jiddische les aan kinderen en konden verenigingsleden deelnemen aan een toneelgroep en een koor. Daarnaast werden lezingen georganiseerd. Tijdens de Bezetting ging de bibliotheek van de vereniging verloren. Met steun van andere organisaties werd de bibliotheek daarna weer opgebouwd. Toen het ledental in 1953 zozeer was teruggelopen dat het eigen verenigingsgebouw moest worden opgegeven, werd de bibliotheek naar de Bibliotheca Rosenthaliana overgebracht.

In 1921 a group of Eastern-European Jewish immigrants established the Eastern Jewish Workers Cultural Society Sch. An-ski. The society encouraged the 'experience' of Yiddish language and culture. Besides setting up a Yiddish library, a school was opened to teach children Yiddish and society members could join a drama group and a choir and attend lectures. The society's library was lost during the German Occupation but after the war it was rebuilt with support from other organisations. In 1953, when membership had declined to such an extent that the society building had to be relinquished, the library was transferred to the Bibliotheca Rosenthaliana.

De papieren nalatenschap van Jan Stals (1892-1969) bestaat grotendeels uit ongepubliceerde manuscripten van Franse gedichten en vertalingen van toneel en poëzie in het Frans; daarnaast documentatie in de vorm van knipsels, onder meer met betrekking tot de Vondel-receptie in Frankrijk. Verder enkele manuscripten en verwante egodocumenten, en documentatie met betrekking tot de door Jan Stals gemaakte Franse Vondelvertalingen.

The documentary legacy of Jan Stals (1892-1969) consists mainly of unpublished manuscripts of French poetry and translations of French drama and poetry. Besides this, there are documents about the reception of the work of the Dutch writer and poet Joost van den Vondel and several manuscripts, personal papers and documentation about the French Vondel translations made by Jan Stals.

De collectie Vondeliana van J.H.W. Unger (1861-1904) bestaat voornamelijk uit zeventiende-eeuwse drukken, aangeschaft in 1908 door de Vereniging Het Vondel-Museum.

This collection of books by the Dutch writer and poet Joost van den Vondel was collected by the archivist J.H.W. Unger (1861-1904) and consists mainly of seventeenth century editions. They were purchased by the society 'The Vondel-Museum' in 1908 when Unger's collection was auctioned.