dagboeken

Gerrit de Clercq (1821-1857), de zoon van Réveilvoorman Willem de Clercq (1795-1844), was jurist. De Clercq keerde zich af van het geloof van zijn vader, ontwikkelde zich tot liberaal en schreef voor het tijdschrift De Gids. In 1848 werd hij referendaris bij het Ministerie van Financiën en drie jaar later secretaris van de Nederlandse Handelmaatschappij. De collectie bevat dagboekfragmenten en een kleine collectie brieven.

Gerrit de Clercq (1821-1857) was the son of Willem de Clercq (1795-1844), the leading figure of the Réveil. He was a jurist and turned away from the religious ideas of his father. He developed into a liberal and published in De Gids, a cultural and literary periodical. In 1848 he became a senior official at the Finance Ministry and three years later he became a secretary of the Nederlandse Handelmaatschappij, a Dutch trading society established in 1824 to promote and develop trade, shipping and agriculture. The collection contains diaries and a small number of letters.

Willem de Clercq (1795-1844) was koopman, bankier en literator. Hij was een invloedrijke figuur binnen de beweging van het Réveil. Het belangrijkste onderdeel van de collectie wordt gevormd door de dagboeken waarin De Clercq een levendige beschrijving geeft van Nederland tussen 1810 en 1844. In die dagboeken zijn geloofsbeleving, de toestand van de economie en het gezinsleven de belangrijkste thema's. De Clercq deed ook verslag van wat hij las. Van de vele duizenden brieven die De Clercq van Réveilvrienden en anderen ontving, nemen de meer dan 1800 brieven van zijn jeugdvriend Isaäc da Costa een speciale plaats in omdat zij de neerslag vormen van een 'romantische vriendschap'. Verder treft men in de collectie materiaal aan dat betrekking heeft op het ouderlingschap van De Clercq in de Waalse Kerk en zijn onofficiële werk voor de zending in binnen- en buitenland.

Willem de Clercq (1795-1844) was a merchant, banker and literary man. He was an influential person within the Réveil movement. The most important part of the collection is formed by his diaries, in which De Clercq vividly depicts the Netherlands between 1810 and 1844. The most important subjects in the diaries are the way in which people experience their religion, the state of the economy and family life. De Clercq also wrote about the things he read. Among the thousands of letters which De Clercq received from his friends of the Réveil and from others, the more than 1,800 letters from his old friend Isaäc da Costa are especially noteworthy, because they reflect a 'romantic friendship'. Besides this, the collection contains material about his position as a deacon of the Walloon Church and his unofficial work for the missionary both in the Netherlands and in foreign countries.

Het Frederik van Eeden-Genootschap, opgericht in 1934, stelt zich ten doel het leven en werk van Frederik van Eeden te bestuderen en diens gedachtegoed levend te houden. Daartoe heeft het genootschap een omvangrijke collectie materiaal met betrekking tot Van Eeden bijeengebracht, dat grotendeels afkomstig is uit zijn nalatenschap. De collectie bevat een grote hoeveelheid originele manuscripten, correspondentie en persoonlijke documenten. Voorts is veel documentatie en iconografisch materiaal aanwezig. De schrijver, psychiater en maatschappijhervormer Frederik Willem van Eeden (1860-1932) heeft grote invloed uitgeoefend op de literaire en maatschappelijke ontwikkelingen in zijn tijd, onder meer door de oprichting van de woon- en werkgemeenschap Walden. De collectie is onmisbaar voor de bestudering van zijn leven en werk en biedt inzicht in het literaire, intellectuele en maatschappelijke discours van zijn generatie.

The Frederik van Eeden Genootschap (Frederik van Eeden Society) was founded in 1934 and aims to investigate the life and work of Frederik van Eeden and to keep his ideas alive. As such, the society collected a huge amount of material both of Van Eeden and about him, a lot of which originates from his inheritance. The collection contains a large number of original manuscripts, correspondence and personal documents. Besides this, there is extensive documentation and iconographical material. The writer, psychiatrist and social reformer Frederik Willem van Eeden (1860-1932) exercised a large influence on the literary and social developments of his time, among other things by establishing the commune Walden. The collection is indispensible for research into his life and work and offers insight into the literary, intellectual and social debates of his time.

De collectie betreft de koopman en politicus Adriaan Gildemeester (1828-1901), zijn vrouw Margaretha Elisabeth de Clercq (1830-1908) en de ouders van Adriaan Gildemeester, Hendrik Daniël Gildemeester (1797-1852) en Jeanne Marie Boissevain (1798-1885). De collectie bevat een dagboek van Jeanne Marie Boissevain, herinneringen van Adriaan Gildemeester en correspondentie, waaronder de talrijke brieven die Adriaan Gildemeester van de cultuurhistoricus Allard Pierson ontving.

The collection concerns the merchant and politician Adriaan Gildemeester (1828-1901), his wife Margaretha Elisabeth de Clercq (1830-1908) and Adriaan Gildemeester's parents, Hendrik Daniël Gildemeester (1797-1852) and Jeanne Marie Boissevain (1798-1885). The collection contains a diary of Jeanne Marie Boissevain, memories of Adriaan Gildemeester and correspondence, such as the many letters which Adriaan Gildemeester received from the cultural historian Allard Pierson.

De bekende Nederlandse schrijver Sam Goudsmit (Kampen 1884 - Amsterdam 1954) publiceerde tussen 1904 en 1918 zes naturalistische romans en een toneelstuk. Zijn historische romans, gepubliceerd tussen 1929 en 1936, werden zeer gewaardeerd. Na 1945 vond Goudsmits werk weinig weerklank. Het verdriet over het verlies van zijn in Auschwitz omgebrachte zoon Herman maakte Goudsmit tot een verbitterd man, hetgeen zijn werk beïnvloedde. Van 1909 tot zijn dood hield Goudsmit een dagboek bij, ook in zijn onderduikperiode tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het archief van Sam Goudsmit omvat zijn literaire nalatenschap in de vorm van handgeschreven en gedrukte versies van zijn romans en het door hem verzamelde onderzoeksmateriaal dat aan zijn romans ten grondslag lag. Van belang zijn daarnaast zijn dagboeken. Het archief bevat verder onder andere aantekeningen, gedichten, correspondentie en materiaal betreffende zijn nalatenschap dat aan het archief is toegevoegd.

Sam Goudsmit (Kampen 1884 - Amsterdam 1954), the well-known Dutch writer, published six naturalist novels and a play between 1904 and 1918. His historical novels, published between 1929 and 1936, were highly acclaimed, although the work he produced after 1945 met with a poor response. His grief at the loss of his son Herman, who was killed at Auschwitz, had made Goudsmit a bitter man, and this had an impact on his work. From 1909 until his death, Goudsmit kept a diary. It also covered the period spent in hiding during the Second World War. The archive of Sam Goudsmit contains his literary legacy in the form of handwritten and printed versions of his novels, as well as the research material he collected and on which his novels were based. His diaries form another important component of the collection. In addition, the archive contains notes, poems, correspondence and material relating to his estate, which has been added to the archive.

De collectie heeft betrekking op de predikant Nicolaas Hendrik de Graaf (1823-1886), zijn vrouw Johanna Elisabeth Pierson (1830-1913) en hun jong overleden zoon Jan Lodewijk (1863-1881). Van N.H. de Graaf zijn preken en veel aan hem gerichte brieven bewaard. De meeste daarvan zijn afkomstig van familieleden, een klein aantal is afkomstig van de vrienden met wie De Graaf het theologisch studentengezelschap Secor Dabar oprichtte.

The collection concerns the clergyman Nicolaas Hendrik de Graaf (1823-1886), his wife Johanna Elisabeth Pierson (1830-1913), and their son Jan Lodewijk (1863-1881), whom they lost at an early age. Many of N.H. de Graaf's sermons and letters he received have been kept. Most of the letters were sent by members of his family, but there are also a few which he received from his friends with whom he set up the theological debating society Secor Dabar.

Hendrik Jacob Koenen (1809-1874) was letterkundige en politicus. Hij beschikte over een imposant netwerk van contacten in het protestants-christelijke Nederland van het midden van de negentiende eeuw. Daarvan getuigen de meer dan 4000 brieven die de collectie telt. Koenen correspondeerde uitvoerig met de grondlegger van de protestants-christelijke politiek Groen van Prinsterer en met figuren die het gezicht van de beweging het Réveil bepaalden zoals Isaäc da Costa en Willem de Clercq. Een aantal stukken heeft betrekking op Koenens lidmaatschap van de Amsterdamse Gemeenteraad en het Curatorium van het Athenaeum Illustre. In de collectie bevinden zich tevens de dagboeken en manuscripten van de geleerde verhandelingen van Koenen. Deze betreffen voor het merendeel de geschiedenis van Nederland.

Hendrik Jacob Koenen was a politician and a literary man. He had an impressive number of connections in the Dutch Protestant community of the mid-nineteenth century. This is testified by the more than 4,000 letters which are contained in this collection. Koenen corresponded elaborately with the founder of Protestant politics Groen van Prinsterer and with other leading characters in the Réveil, such as Isaäc da Costa and Willem de Clercq. A number of documents relate to Koenen's membership of the city council of Amsterdam and of the board of governors of the Athenaeum Illustre. Besides this, there are also two diaries and some manuscripts of academic treatises he wrote. These are largely about the history of the Netherlands.

De Nederlandsche Evangelisch-Protestantsche Vereeniging (NEPV) bestond van 1854 tot 1948. Het doel van de vereniging was aanvankelijk het terugdringen van de invloed van de Rooms-Katholieke Kerk en het oprukkende ongeloof maar werd later beperkt tot het uitdragen van het Evangelie. De connectie met de protestantse opwekkingsbeweging het Réveil bestond erin dat in het eerste bestuur van de vereniging verscheidene toonaangevende Réveilfiguren zoals Abraham Capadose zitting namen. Het archief bevat stukken betreffende het bestuur en de financiën van de vereniging en de correspondentie met de evangelisten.

The Nederlandsche Evangelisch-Protestantsche Vereeniging (the Dutch Evangelical Protestant Association) existed from 1854 to 1948. At first the NEPV aimed to drive back the influence of the Roman-Catholic Church and the increasing amount of irreligion, but later onwards this was limited to spreading the Gospel. The NEPV was connected to the Protestant revival movement Réveil in the sense that several leading figures of the Réveil, such as Abraham Capadose, were on the first board of directors of the NEPV. The archive consists of material about the board of governors, financial documents and correspondence with the evangelists.

Het archief van strafrechtstheoreticus en filosoof Leo Polak (1880-1941) bestaat uit dagboeken, handschriften, correspondentie en een aantal persoonlijke stukken.

The archive of criminal law theorist and philosopher Leo Polak (1880-1941) consists of diaries, manuscripts, correspondence and a few personal items.

De Nederlandse auteur Siegfried van Praag (1899-2002) groeide op in een Amsterdams joods milieu in de Amsterdamse Plantagebuurt. Binnen het gecultiveerde gezin werd veel aandacht besteed aan de Franse taal en cultuur en werd het zionisme ondersteund. Deze achtergrond is terug te vinden in de thematiek en de sfeer van Van Praags literaire werk dat van 1925 tot 1988 gepubliceerd werd. Naast romans schreef Van Praag essays, artikelen en recensies van boeken voor diverse tijdschriften. Het archief van Siegfried van Praag geeft een bijna compleet overzicht van zijn literaire werk in de vorm van autografen. Een groot deel van het archief bestaat uit correspondentie.

The Dutch author Siegfried van Praag (1899-2002) grew up in the Amsterdam-Jewish milieu of the Plantage neighbourhood in Amsterdam. His cultured family placed heavy emphasis on French language and culture, as well as on support for Zionism. This background is reflected in the themes and atmosphere of Van Praag's literary work published between 1925 and 1988. In addition to novels, Van Praag wrote essays, articles and book reviews for a range of periodicals and magazines. The archive of Siegfried van Praag provides a fairly complete overview of his literary work in the form of original manuscripts. Correspondence makes up a large part of the archive.

De van oorsprong Russische Boris Raptschinsky (1887-1983) werkte vanaf zijn komst in Nederland in 1912 als docent Russisch op diverse middelbare scholen. Hiernaast publiceerde hij vele artikelen op het gebied van de Russische taal, geschiedenis en cultuur voor diverse kranten en weekbladen. Van zijn hand verschenen woordenboeken en geschiedkundige edities. Een aantal jaren na zijn promotie aan de Universiteit van Amsterdam in 1925 werkte Raptschinsky als privaat-docent Oost-Europese beschaving aan de Rijksuniversiteit Utrecht. Deze baan moest hij vanwege zijn joodse afkomst in 1940 opgeven. Wel wist Raptschinsky met zijn vrouw tijdens de periode van de Tweede Wereldoorlog uit handen van de Duitse bezettingsmacht te blijven. Hun enige dochter overleefde de Tweede Wereldoorlog niet. Het grote verdriet om dit verlies beïnvloedde het leven en werk van Raptschinsky. Tot de oprichting van de staat Israël in 1948 werkte hij nog enige tijd voor de organisatie 'Freeland League for Jewish Territorial Colonization'. In Raptschinsky's archief bevindt zich, naast persoonlijke bescheiden als foto's en brieven van familie en vrienden, correspondentie met uitgevers en andere publicisten. Verder maken katernen met uittreksels, notities en dagboekaantekeningen, overdrukken van artikelen en een dossier van de 'Freeland League' deel uit van het archief.

Originally from Russia, Boris Raptschinsky (1887-1983) worked as a teacher of Russian at various secondary schools after arriving in the Netherlands in 1912. In addition to his work, he published many articles in the field of Russian language, history and culture in various newspapers and weekly magazines. He also compiled dictionaries and historical editions. Some years after obtaining his doctorate from the University of Amsterdam in 1925, Raptschinsky worked as an unsalaried lecturer in Eastern European civilisation at Utrecht University. In 1940, he was forced to give up his job because of his Jewish birth. Although Raptschinsky and his wife were able to remain out of the hands of the German occupation forces during the Second World War, their only daughter did not survive the war. The great sorrow at this loss had a major impact on Raptschinsky's life and work. Until the founding of the state of Israel in 1948, Raptschinsky continued to work for the Freeland League for Jewish Territorial Colonisation for some time. In addition to such personal effects as photos and letters from family and friends, Raptschinsky's archive contains correspondence with publishers and other publicists. It also includes sections with excerpts, notes and journal entries, reprints of articles and a file on the Freeland League.

Het Réveil was een opwekkingsbeweging binnen het protestantisme tussen 1820 en 1860. De aanhang bestond uit predikanten en leken, overwegend afkomstig uit de gegoede burgerij. De beweging zette zich aanvankelijk sterk af tegen de relativering van het geloof en richtte zich later steeds meer op filantropisch werk. Belangrijke figuren uit de onstuimige beginperiode waren Willem de Clercq en Isaäc da Costa, terwijl Ottho Gerhard Heldring de grote man van de praktijk was. Rond 1860 viel de beweging uiteen, nog voordat onder Abraham Kuyper de kleine luyden het binnen de orthodoxie voor het zeggen kregen. De Stichting Het Réveil-Archief, opgericht in 1930, beoogt bronnen voor de geschiedschrijving van de beweging bijeen te brengen en de bestudering ervan te bevorderen. Het verzamelde materiaal heeft betrekking op enige tientallen aanhangers van de beweging. Het bestaat voor een belangrijk deel uit correspondentie van Réveilfiguren onderling en van Réveilfiguren met derden. Ook bevat de collectie veel egodocumenten, waaronder het omvangrijke dagboek van Willem de Clercq.

The Réveil was a revival movement within Protestantism between 1820 and 1860. Its supporters were to be found among clergymen and laypeople who largely derived from the upper middle classes. Initially the movement reacted strongly against the contemporary critique of faith, while later it increasingly focused on philanthropy. Leading figures from the tempestuous early years were Willem de Clercq and Isaac da Costa, while Ottho Gerhard Heldring was the motor behind the movement’s social work . The movement disintegrated around 1860, even before the ‘kleine luyden’ or lower middle classes gained the upper hand within the orthodoxy under the theologian, later Prime Minister, Abraham Kuyper. Established in 1930, the Stichting Het Réveil-Archief is a foundation that aims to collect sources for the historiography of the movement and promote the study of it. The collected material relates to a few dozen supporters of the movement, and consists for an important part of correspondence between figures of the Réveil movement themselves and with third parties. The collection is also rich in ego documents, including the extensive diary of Willem de Clercq.