Amsterdam (stad)

Bedrijfsarchief van de boekhandel J. van der Plas in Amsterdam, gespecialiseerd in schoolboeken.

Records of the bookshop J. van der Plas in Amsterdam, specialising in school books.

Frits Portielje werkte van 1906 tot 1953 bij de Amsterdamse dierentuin Artis. Hij verwierf brede bekendheid door zijn lezingen, radiopraatjes en Verkade-albums over Artis en het dierenleven. Portielje wordt gezien als een van de grondleggers van de ethologie – de diergedragsstudies – in Nederland. De collectie bevat een persoonlijk archief met onder andere correspondentie en aantekeningen en een grote verzameling afbeeldingen van dieren, zowel foto's en knipsels als glazen diapositieven en negatieven. Portielje gebruikte dit materiaal voor lezingen, als illustraties in zijn boeken en als onderzoeksmateriaal.

Frits Portielje worked for Amsterdam Artis zoo from 1906 to 1953. He became widely known through his lectures, radio talks and Verkade picture albums on Artis and animal life. Portielje is regarded as one of the pioneers of ethology – the science of animal behaviour – in the Netherlands. The collection includes a personal archive that includes correspondence and notes and a large collection of animal pictures, both photographs and cuttings as well as glass diapositives and negatives. Portielje used them for his lectures, as illustrations for his books and as research material.

Bedrijfsarchief van de handelsdrukkerij M.J. Portielje, gevestigd in Amsterdam van 1841 tot 1984. Het archief bevat voornamelijk (financiële) administratie en modellen van geleverd drukwerk.

The records of the printing house M.J. Portielje, which was established in Amsterdam between 1841 and 1984. The collection mainly consists of (financial) administration and models of delivered printed matter.

De collectie bestaat uit portretprenten van hoogleraren, verbonden aan het Athenaeum Illustre (1632), aan de Universiteit van Amsterdam (1877), of aan andere instellingen van Hoger Onderwijs in Amsterdam, met als zwaartepunt de 18e en 19e eeuw.

The collection consists of printed portraits of professors of the University of Amsterdam (1877), of its predecessor the Athenaeum Illustre (1632) and of professors of other educational institutes in Amsterdam. The prints date mostly from the eighteenth and nineteenth century.

De collectie bestaat uit ca. 520 geschilderde en gebeeldhouwde portretten, hoofdzakelijk van hoogleraren van het Athenaeum Illustre en haar opvolger, de Universiteit van Amsterdam. Daarnaast zijn er portretten van wetenschappers uit de collectie van Gerardus van Papenbroeck en portretten van letterkundigen, verzamelaars, boekhandelaren en vertegenwoordigers van belangrijke bewegingen, zoals het Réveil, van wie de archieven zich bij de Bijzondere Collecties bevinden. De belangrijkste Nederlandse portrettisten zijn in deze collectie vertegenwoordigd.

The collection contains approximately 520 painted portraits and busts, mostly of professors of the University of Amsterdam and of its predecessor, the Athenaeum Illustre. In addition, it contains portraits from the collection of Gerardus van Papenbroeck, portraits of writers, collectors, booksellers and of representatives of important movements, such as the Dutch religious movement Réveil, when these collections are contained in the archives of the Bijzondere Collecties. Several of the major Dutch portraitists are represented in this collection.

De Nederlandse auteur Siegfried van Praag (1899-2002) groeide op in een Amsterdams joods milieu in de Amsterdamse Plantagebuurt. Binnen het gecultiveerde gezin werd veel aandacht besteed aan de Franse taal en cultuur en werd het zionisme ondersteund. Deze achtergrond is terug te vinden in de thematiek en de sfeer van Van Praags literaire werk dat van 1925 tot 1988 gepubliceerd werd. Naast romans schreef Van Praag essays, artikelen en recensies van boeken voor diverse tijdschriften. Het archief van Siegfried van Praag geeft een bijna compleet overzicht van zijn literaire werk in de vorm van autografen. Een groot deel van het archief bestaat uit correspondentie.

The Dutch author Siegfried van Praag (1899-2002) grew up in the Amsterdam-Jewish milieu of the Plantage neighbourhood in Amsterdam. His cultured family placed heavy emphasis on French language and culture, as well as on support for Zionism. This background is reflected in the themes and atmosphere of Van Praag's literary work published between 1925 and 1988. In addition to novels, Van Praag wrote essays, articles and book reviews for a range of periodicals and magazines. The archive of Siegfried van Praag provides a fairly complete overview of his literary work in the form of original manuscripts. Correspondence makes up a large part of the archive.

Collectie promotieplaten, in kleine oplage uitgegeven gedenkplaten bij promoties van Amsterdamse studenten in de periode 1877-1940.

A collection of celebratory prints in a limited edition to mark doctoral ceremonies of Amsterdam students in the years 1877-1940.

De Amsterdamse literaire uitgeverij Querido, opgericht in 1915, is een van de leidende Nederlandse literaire uitgeverijen, met vele beroemde auteurs in haar fonds. In dit Grafisch Archief is door de uitgeverij materiaal bijeengebracht dat met het ontwerp en de productie van het (stof)omslag en/of de band te maken heeft: getekende ontwerpen en plakproeven met name. Daarnaast zijn er - uit het digitale tijdperk - een aantal prints. Het archief maakt onderzoek mogelijk naar een belangrijk facet van de grafische vormgeving (boekomslagen) en is interessant voor literatuurhistorici die zich met paratext bezighouden.

The literary publisher Querido was established in 1915 and is now one of the leading Dutch literary publishers with many famous writers in its stock list. In this Graphic Archive the publisher assembled material concerning the design and production of book jackets and bindings, in particular drawn designs proofs. Besides this, there are a couple of prints from the digital era. The archive offers the possibility to research covers, an important aspect of graphic design, and is interesting for literary historians interested in paratext.

De van oorsprong Russische Boris Raptschinsky (1887-1983) werkte vanaf zijn komst in Nederland in 1912 als docent Russisch op diverse middelbare scholen. Hiernaast publiceerde hij vele artikelen op het gebied van de Russische taal, geschiedenis en cultuur voor diverse kranten en weekbladen. Van zijn hand verschenen woordenboeken en geschiedkundige edities. Een aantal jaren na zijn promotie aan de Universiteit van Amsterdam in 1925 werkte Raptschinsky als privaat-docent Oost-Europese beschaving aan de Rijksuniversiteit Utrecht. Deze baan moest hij vanwege zijn joodse afkomst in 1940 opgeven. Wel wist Raptschinsky met zijn vrouw tijdens de periode van de Tweede Wereldoorlog uit handen van de Duitse bezettingsmacht te blijven. Hun enige dochter overleefde de Tweede Wereldoorlog niet. Het grote verdriet om dit verlies beïnvloedde het leven en werk van Raptschinsky. Tot de oprichting van de staat Israël in 1948 werkte hij nog enige tijd voor de organisatie 'Freeland League for Jewish Territorial Colonization'. In Raptschinsky's archief bevindt zich, naast persoonlijke bescheiden als foto's en brieven van familie en vrienden, correspondentie met uitgevers en andere publicisten. Verder maken katernen met uittreksels, notities en dagboekaantekeningen, overdrukken van artikelen en een dossier van de 'Freeland League' deel uit van het archief.

Originally from Russia, Boris Raptschinsky (1887-1983) worked as a teacher of Russian at various secondary schools after arriving in the Netherlands in 1912. In addition to his work, he published many articles in the field of Russian language, history and culture in various newspapers and weekly magazines. He also compiled dictionaries and historical editions. Some years after obtaining his doctorate from the University of Amsterdam in 1925, Raptschinsky worked as an unsalaried lecturer in Eastern European civilisation at Utrecht University. In 1940, he was forced to give up his job because of his Jewish birth. Although Raptschinsky and his wife were able to remain out of the hands of the German occupation forces during the Second World War, their only daughter did not survive the war. The great sorrow at this loss had a major impact on Raptschinsky's life and work. Until the founding of the state of Israel in 1948, Raptschinsky continued to work for the Freeland League for Jewish Territorial Colonisation for some time. In addition to such personal effects as photos and letters from family and friends, Raptschinsky's archive contains correspondence with publishers and other publicists. It also includes sections with excerpts, notes and journal entries, reprints of articles and a file on the Freeland League.

Jaarrekeningen van een boekhandel te Amsterdam en een kantoorboekhandel te Utrecht.

Annual accounts of an Amsterdam bookshop and a Utrecht stationer.

De Bibliotheca Rosenthaliana beheert archivalia afkomstig van de schenkers van de bibliotheek van Leeser Rosenthal en van enkele van hun nazaten. De stukken werpen licht op de Amsterdamse geschiedenis van de familie.

The Bibliotheca Rosenthaliana manages the archivalia from the donors of the library of Leeser Rosenthal and a number of their descendents. The records illuminate that part of the family history which took place in Amsterdam.

Bedrijfsarchief van de drukkerij en uitgeverij F. van Rossen in Amsterdam.

Records of the printing and publishing house F. van Rossen in Amsterdam.

In 1921 werd door een aantal Oost-Europese joodse immigranten in Amsterdam de Oost-Joodse Arbeiders Cultuurvereniging Sch. An-Ski opgericht. De vereniging streefde naar het 'beleven' van de Jiddische taal en cultuur. Naast het oprichten van een Jiddische bibliotheek werd ook een schooltje opgericht voor Jiddische les aan kinderen en konden verenigingsleden deelnemen aan een toneelgroep en een koor. Daarnaast werden lezingen georganiseerd. Tijdens de Bezetting ging de bibliotheek van de vereniging verloren. Met steun van andere organisaties werd de bibliotheek daarna weer opgebouwd. Toen het ledental in 1953 zozeer was teruggelopen dat het eigen verenigingsgebouw moest worden opgegeven, werd de bibliotheek naar de Bibliotheca Rosenthaliana overgebracht.

In 1921 a group of Eastern-European Jewish immigrants established the Eastern Jewish Workers Cultural Society Sch. An-ski. The society encouraged the 'experience' of Yiddish language and culture. Besides setting up a Yiddish library, a school was opened to teach children Yiddish and society members could join a drama group and a choir and attend lectures. The society's library was lost during the German Occupation but after the war it was rebuilt with support from other organisations. In 1953, when membership had declined to such an extent that the society building had to be relinquished, the library was transferred to the Bibliotheca Rosenthaliana.

Carl August Ferdinand Schwartz (1817-1870) werkte als zendeling onder de joden. Hij deed dat in Boedapest, Constantinopel, Berlijn, Amsterdam en Londen. De collectie bevat naast persoonlijke stukken materiaal dat betrekking heeft op de zending onder joden in Nederland en op de Nederlandsche Vereeniging voor Israël.

Carl August Ferdinand Schwartz (1817-1870) worked as a missionary for converting Jews to Christianity. He carried this out in Budapest, Constantinople, Berlin, Amsterdam and London. Besides personal documents, the collection contains documents relating to his missionary work in the Netherlands and to the Nederlandsche Vereeniging voor Israël (the Dutch Society for Israel).

Archief van een gezelligheidsvereniging van Amsterdamse boekverkopers, die in 1898 wegens gebrek aan belangstelling werd opgeheven.

Archive of a social club of Amsterdam booksellers, which was disbanded in 1898 due to lack of interest.

De collectie bestaat uit spotprenten en karikaturen betreffende de Universiteit van Amsterdam, het studentenleven en het hoger onderwijs van de hand van onder anderen Johan Braakensiek, M.B.E. Nilant, Tom Jansen en Willy Lohman, voornamelijk uit de periode 1880-1985.

The collection consists of cartoons and caricatures related to the University of Amsterdam, to university life and to Dutch higher education in general. They are mainly from the period 1880-1985 and were made by, among others, Johan Braakensiek, M.B.E. Nilant, Tom Jansen and Willy Lohman.

Het archief van Theo J. Stomps, hoogleraar plantkunde aan de Universiteit van Amsterdam van 1910 tot 1945, bevat correspondentie, stukken over zijn opleiding, aantekeningen van wetenschappelijk onderzoek, materiaal betreffende publicaties en lezingen, eerbewijzen, herinneringen aan buitenlandse studiereizen, stukken over zijn colleges en (buitenlandse) excursies met studenten, alsmede over zijn directeurschap van de Hortus Botanicus. Het geeft inzicht in het werk van een Nederlands botanicus die honderden studenten geneeskunde, farmacie en plant- en dierkunde onderwees en onderzoek deed naar erfelijkheid.

The archive of Theo J. Stomps, full professor at the University of Amsterdam, the Netherlands, from 1910 until 1945, contains documents about his education, correspondence, notes of his scientific research, documents concerning publications and lectures, tokens of honour, souvenirs from his travels abroad, documents relating to his lectures for university students, and documents that followed from his directorship of the Hortus Botanicus of the University of Amsterdam. The archive illustrates the work of a Dutch botanist who trained hundreds of students of medicine, pharmacy and biology, and researched the mechanisms of heredity.

Het Sociografisch dispuut S.T.R.A.B.O. werd opgericht in 1952 als dispuut van de Amsterdamse Studentenvereniging voor Sociographie (A.S.V.S.). Het archief van S.T.R.A.B.O. bevat onder andere het secretariaatsarchief, correspondentie, notulen en verslagen vanaf de oprichting tot de opheffing in 1967.

S.T.R.A.B.O. was founded in 1952 as the debating society of the Amsterdamse Studentenvereniging voor Sociographie, the student union for social demography (ASVS). The collection contains among other things the archive of the secretarial office, correspondence, minutes and reports, all from the day it was founded until it was discontinued in 1967.

Archief en muziekbibliotheek van het in 1878 opgerichte studentenmuziekgezelschap Sodalicium Studiosorum Musicum Jan Pieterszoon Sweelinck. De muziekbibliotheek bevat ook enkele stukken voor de Amsterdamsche Vrouwelijke Studenten Muziekvereniging AEDON, waarmee intensief werd samengewerkt.

Archive and music library of Sodalicium Studiosorum Musicum Jan Pieterszoon Sweelinck, an orchestra for students. The music library also contains a number of pieces of the Amsterdam choir for female students, AEDON. Both student societies worked together closely.

Hyman Tobias Tal (1854-1938) verwierf bekendheid en waardering door zijn optredens als baäl tokea (ramshoornblazer) in verschillende synagoges in Amsterdam. Het archief bestaat uit bij Tal ingekomen brieven; deze gaan voornamelijk over zijn diensten als baäl tokea.

Hyman Tobias Tal (1854-1938) achieved fame and acclaim through his performances as a baäl tokea (shofar player) in various synagogues in Amsterdam. He died in Bussum on 12 May 1938. The archive consists of letters sent to Tal, most of which concerned his services as a shofar player.

De firma Tetterode, formeel bekend als Lettergieterij 'Amsterdam' voorheen N. Tetterode, was een belangrijke internationale lettergieterij en handelaar in grafische machines. Het bedrijfsarchief geeft inzicht in de activiteiten van het bedrijf bij de ontwikkeling en verkoop van lettertypes en grafische apparatuur. Als onderdeel van de Collectie Tetterode maakt het zichtbaar hoe de verschillende collecties en archieven die afkomstig zijn van Tetterode, en deel uitmaken van de collecties van de Universiteit van Amsterdam, aan elkaar gerelateerd zijn.

The Tetterode company, officially known as Lettergieterij 'Amsterdam' voorheen N. Tetterode, was a prominent international type foundry and trader in graphic machines. The company archive sheds light on its activities in developing and selling typefaces and graphic equipment. As part of the Tetterode collection, it highlights the interrelations between the various collections and archives that originate from the Tetterode company and are now part of the University of Amsterdam’s collections.

Onder de naam collectie Tetterode beheert de Universiteitsbibliotheek sinds 1971 een aankoop van Lettergieterij en Machinehandel voorheen N. Tetterode-Nederland nv. Het is internationaal een van de grote collecties op het gebied van de geschiedenis van de grafische techniek en vormgeving. De negentiende en de twintigste eeuw zijn in het bijzonder sterk vertegenwoordigd. De collectie bestaat uit een bibliotheek (met een vaktechnisch en een museumgedeelte) en archiefmateriaal (waaronder collectie S.H. de Roos en archief Letterproductie). Behalve boeken en tijdschriften zijn er materiaalsoorten als handschriften, prenten, prospectussen, affiches en kalenders.

Since 1971 the University Library manages the Tetterode collection, which was bought from 'Lettergieterij en Machinehandel', a type foundry and machine business formerly called 'N. Tetterode-Nederland NV'. Internationally, it is one of the largest collections dealing with the history of graphic technique and design. The largest part of the collection is from the nineteenth and twentieth centuries. The collection consists of a library - which is partly technical and partly museological - and of archival material. The latter includes the collections S.H. de Roos and the type designer's archive. Besides books and magazines, there are manuscripts, pictures, brochures, posters and calendars.

Archief van de Theologische Faculteitsvereeniging van de Universiteit van Amsterdam, hoofdzakelijk vanaf 1935, opgericht als onderdeel van het Amsterdamsch Studentencorps (ASC).

Archive of the Theologische Faculteitsvereeniging (theological faculty society) of the University of Amsterdam, mainly from 1935. The society was set up as part of the Amsterdam student association Amsterdamsch Studentencorps (ASC).

Jac. P. Thijsse (1861-1945) was een Amsterdamse onderwijzer die rond 1900, samen met Eli Heimans en andere collega's, in de lessen op de scholen waar hij werkte, via boeken, met artikelen in kranten en tijdschriften en met het tijdschrift De levende natuur een groot (en nadrukkelijk jong) publiek wilde informeren over en enthousiasmeren voor de wilde natuur in Nederland. Geleidelijk kwam het accent van zijn activiteiten te liggen op de bescherming van de natuur in Nederland. Zijn werk had succes: de publicaties werden goed gelezen, overal in Nederland trokken (jonge) natuurliefhebbers het veld in en organiseerden zij zich, bij de verschillende overheden werd aandacht voor de natuur vertaald in beleid en wisten particuliere organisaties natuurgebieden aan te kopen en voor het publiek open te stellen. De inspanningen van Thijsse en zijn collega's kunnen beschouwd worden als de aanzet tot de huidige georganiseerde en gereguleerde natuurstudie, -educatie en -bescherming in Nederland. Hoewel het archief zeker niet volledig is, geeft het veel informatie over Thijsses uiteenlopende activiteiten en contacten, en over de waardering die hij voor zijn werk ontving.

Jac. P. Thijsse (1865-1945) was a primary school teacher in Amsterdam who around 1900, with the help of Eli Heimans and other colleagues, tried to raise interest for the indiginous Dutch nature among a broad (and notably young) audience with his teaching, books, articles in magazines and newspapers and the journal De levende natuur (The living nature). He was quite successful: the publications were well read, all over the country (young) people went out to study and enjoy nature, nature enthousiasts flocked together in organisations, government administrations at different levels incorporated the protection of nature in their policy and private organisations bought many nature reserves which were made accessible to a large public. The work of Thijsse c.s. can be considered as the start of today's organized and formalized study, education and protection of nature in the Netherlands. Although being far from complete, the archives provides ample information about Thijsse's work, his contacts and the recognition he received.

Jan van Toorn (1932-2020) was een Nederlands grafisch ontwerper, die ook internationaal grote bekendheid genoot. Zijn archief bevat naast correspondentie en materiaal dat het ontwerpproces documenteert ook drukwerk, waaronder catalogi, affiches en kalenders. Het archief biedt een waardevolle blik op het leven en werk van een van de grootste namen in de geschiedenis van het grafisch ontwerpen in Nederland.

Jan van Toorn (1932-2020) was a Dutch graphic designer of international repute. In addition to correspondence and material documenting the design process, his archive also contains print work, including catalogues, posters and calendars. The archive offers valuable information on the life and work of one of the greatest names in the history of graphic design in the Netherlands.

De collectie bestaat uit prenten van gebouwen waarin het Athenaeum Illustre, de Universiteit van Amsterdam, of andere instellingen van hoger onderwijs in Amsterdam gevestigd zijn geweest. Ook zijn afbeeldingen opgenomen die dateren uit de periode voorafgaand aan de vestiging. De collectie prenten van voor 1877 is waardevol door haar compleetheid.

The collection consists of topographical prints of buildings of the University of Amsterdam (1877), of its predecessor the Athenaeum Illustre (1632) and of other educational institutes in Amsterdam. The illustrations dated before 1877 are surprisingly complete, which adds to the value of the collection.

Het archief bestaat uit de boekhoudkundige registers van de Boekhandel Tummers, van de reisboekhandel Pied-à-Terre en de internationale groothandel in reisgidsen en kaarten Passepartout, die in Amsterdam gevestigd waren. De Boekhandel Tummers bestond van 1965 tot 1993. Haar eigenaar Richard Tummers richtte in 1977 de reisboekhandel Pied-à-Terre op.

The archive contains the accounting ledgers of Tummers Bookshop, the Pied-à-Terre travel bookshop and Passepartout, an international wholesale business for travel guides and maps, all of which were established in Amsterdam. Tummers Bookshop was in business from 1965 to 1993. Owner Richard Tummers set up the Pied-à-Terre travel bookshop in 1977.

Het archief van ontwerpbureau UNA beslaat de periode 1987-2007. Het bevat ook een aantal stukken van vóór de oprichting. Het archief bestaat uit grafisch eindproducten naast dossiers met correspondentie, ontwerpen en verzameld materiaal.

The archive of design studio UNA relates to the years 1987-2007, but also includes a number of items prior to its foundation. The archive contains graphic end products as well as files with correspondence, designs and collected material.

Unitas Studiosorum Amstelodamensium werd in 1911 opgericht. Deze studentengezelligheidsvereniging beschouwde zich als de opvolger van de Amsterdamsche Studenten Bond (A.S.B.), die in 1901 ophield te bestaan. Omdat men er geen fysieke ontgroening kende, gold U.S.A. als een moderne vereniging. U.S.A. had een gemengd karakter, een lage contributie en een informele sfeer. Na een bloeitijd vanaf 1925 ging het na 1967 snel bergafwaarts. In 1976 was er een succesvolle doorstart. Het archief is onvolledig. Uit de periode 1950-1967 ontbreekt veel. Naast de gebruikelijke correspondentie met zuster- en andere verenigingen, eigen leden, leveranciers, universiteit en gemeente zijn er financiële stukken, merendeels uit de periode 1930-1940. Interessant – hoewel incompleet – zijn de notulen van senaatsvergaderingen en algemene vergaderingen. Daarnaast zijn er foto's, almanakken en periodieken.

Unitas Studiosorum Amstelodamensium was founded in 1911. This student union focused mainly on companionship and considered itself the successor of the Amsterdamsche Studenten Bond, the Amsterdam student association, which ceased to exist in 1901. Since there was no physical rag day Unitas Studiosorum Amstelodamensium is considered to be a modern student union. USA had mixed characteristics, a low membership fee and an informal atmosphere. After flourishing from 1925 onwards it lost its appeal after 1967. It started up again with success in 1976. Unfortunately, the collection is rather incomplete. Much is missing, in particular from the period 1950-1967. In addition to the usual correspondence with other student unions, with their own members, suppliers, the university and the municipality, there are financial documents, mostly from the period 1930-1940. Quite interesting, although incomplete, are the minutes of the meetings of the senate and of other meetings. The collection also contains photographs, almanacs and periodicals.

Het omvangrijke archief van de Vereeniging ter bevordering van de belangen des Boekhandels documenteert de geschiedenis van de Nederlandse boekhandel sinds het begin van de negentiende eeuw. Vanaf 1923 is het de geschiedenis van het kartel, dat via het Reglement Handelsverkeer en de vaste boekenprijs de boekenmarkt domineerde. Archieven van fondsen en commissies van de Vereeniging die vaak taken uitvoerden die na 2000 uit de Vereeniging verzelfstandigd werden, maken eveneens deel uit van het archief.

The large archive of the Vereeniging ter bevordering van de belangen des Boekhandels (association for the promotion of booksellers’ interests) documents the history of the Dutch book trade since the early nineteenth century. From 1923 the focus has been on the history of the syndicate, which dominated the book market through the Reglement Handelsverkeer (trade regulation) and the fixed book price. Archives of funding bodies and committees of the Vereeniging, which often performed tasks that are carried out by other, independent bodies, since 2000, are also part of this archive.