Joden

De collectie bevat materiaal zowel van de wereldwijde organisatie, als van de Nederlandse en de Amsterdamse afdeling van Agudat Yisrael. Het doel van deze organisatie was de verspreiding van de orthodox-joodse levensstijl, onder andere door middel van het opzetten van joods onderwijs, het ondersteunen van orthodox-joodse groeperingen en het houden van congressen en bijeenkomsten. De collectie bevat gedrukte stukken, zoals kranten(knipsels), conferentiebescheiden, verslagen van bijeenkomsten en uitnodigingen, en handschriftelijk materiaal, zoals correspondentie en aantekeningen.

The collection includes material from Agudat Yisrael, a worldwide organisation that aimed to disseminate the Orthodox Jewish way of life. It did so by establishing Jewish schools, supporting other Orthodox Jewish groups and organising conferences and meetings. The collection contains printed papers, including newspapers and cuttings, conference documents, reports from meetings and invitations. The handwritten material consists of correspondence and notes.

De Amsterdamse vereniging Beny Berith Bebeth Jacob werd in 1881 opgericht en werd, waarschijnlijk wegens de slechte financiële situatie, in 1936 ontbonden. De doelstelling van de vereniging was het houden van godsdienstoefeningen volgens de regels van de joodse riten. Het archief geeft een goed overzicht van de werkzaamheden van de vereniging. Het materiaal bestaat uit agenda's en verslagen van vergaderingen met de daarbij behorende aantekeningen. Verder bevat het archief onder andere correspondentie, kasboeken en ledenlijsten.

The Amsterdam association Beny Berith Bebeth Jacob was established in 1881 and dissolved in 1936, probably as a result of the unfavourable financial climate. The objective of the Association was to hold religious services in accordance with Jewish rites. The archive provides a good overview of the Association's activities. The material consists of agendas and reports from meetings with accompanying notes. The archive also contains correspondence, cashbooks and membership lists.

De Bibliotheca Rosenthaliana herbergt de verzameling joodse boeken van de Bijzondere Collecties. De basis voor de bibliotheek werd gelegd door Leeser Rosenthal (Nasielsk 1794 - Hannover 1868), die bij zijn dood een collectie naliet van zo'n 6.000 banden. In de jaren na zijn dood hebben zijn erven tevergeefs getracht de collectie te verkopen. Uiteindelijk heeft de familie de bibliotheek in 1880 aan de gemeente Amsterdam geschonken. Tot de Eerste Wereldoorlog werd de uitbreiding van de bibliotheek gefinancierd uit fondsen die door de familie ter beschikking werden gesteld; daarna nam de Universiteitsbibliotheek de kosten op zich. Eenmaal in Amsterdam ontwikkelde de collectie zich van een Duitse Verlichtingsbibliotheek tot een algemene bibliotheek over de joodse geschiedenis en cultuur, met werken in alle talen waarvan joden zich in de loop der eeuwen hebben bediend. De bibliotheek omvat inmiddels ongeveer 100.000 werken. In de loop van de 130 jaar die de bibliotheek zich in de Universiteitsbibliotheek van Amsterdam bevindt, is de geschiedenis van het Nederlandse Jodendom het belangrijkste zwaartepunt geworden.

The Bibliotheca Rosenthaliana houses the Special Collections Department's Jewish book collection. The basis of the library was formed by the collection of Leeser Rosenthal (Nasielsk 1794 - Hanover 1868), which amounted to 6,000 volumes at the time of his death. In the years following his death, his heirs tried – unsuccessfully – to sell the collection. The family finally bequeathed the library to the City of Amsterdam in 1880. Up until the First World War, the library was expanded on the basis of funds made available by the family; after this time the University bore the costs itself. From being a library of German enlightenment, once it arrived in Amsterdam the Rosenthaliana developed into a general library of Jewish history and culture, with works in every language used by Jews throughout the centuries. By now the library contains around 100,000 works. In the 130 years that the library has been in Amsterdam, its main focus has become the history of Dutch Jewry.

Naphtali Herz van Biema (1836-1901), een kleinzoon van de orthodox-joodse Jacob Meier Lehren (1793-1861), was zijn hele leven toegewijd aan de studie van de Hebreeuwse bibliografie en joodse boekwetenschap. In 1858 zocht Van Biema per brief contact met Moritz Steinschneider (1816-1907), een van de grote joodse bibliografen en geleerden van de 19e eeuw. Hij bood Steinschneider zijn medewerking en een artikel aan voor het in datzelfde jaar door Steinschneider opgerichte tijdschrift 'Hamazkir, Zeitschrift für hebräische Bibliographie'. Dit is het begin van een uitgebreide correspondentie betreffende bibliografie en boekwetenschap. Van deze correspondentie worden 69 brieven van N.H. van Biema en 24 brieven van M. Steinschneider bij de Bibliotheca Rosenthaliana bewaard.

Throughout his life Naphtali Herz van Biema (1836-1901), a grandson of the orthodox Jewish Jacob Meier Lehren (1793-1861), remained dedicated to the study of Hebrew bibliography and Jewish book studies. In 1858 Van Biema wrote a letter to Moritz Steinschneider (1816-1907), one of the great Jewish bibliographers and scholars of the nineteenth century. He offered his services to Steinschneider, as well as an article for the magazine Hamazkir, Zeitschrift für hebräische Bibliographie which Steinschneider founded in that same year. This was the beginning of an extensive correspondence concerning bibliography and bibliology. Of this correspondence, 69 letters from N.H. van Biema and 24 letters from M. Steinschneider are held in the Bibliotheca Rosenthaliana.

De wereldwijde organisatie B'nai B'rith heeft haar oorsprong in Amerika. De belangrijkste reden voor de oprichting in 1843 was het creëren van wederzijds begrip en respect tussen de verschillende joodse bevolkingsgroepen en het verhogen van de levensstandaard. Deze doelstelling wordt tot op heden in acht genomen. Het archief van de loge B'nai B'rith Hilleel, die in 1923 in Amsterdam werd opgericht, beslaat alleen de naoorlogse periode tot eind jaren vijftig. Het bevat voornamelijk financiële stukken zoals begrotingen, jaarverslagen en jaarrekeningen.

B'nai B'rith is a worldwide organisation that originated in the United States. Founded in 1843, its main objective was to foster understanding and respect between the various Jewish communities and to raise their standard of living. These continue to be the organisation's objectives to this day. The archive of the B'nai B'rith Hilleel lodge, established in Amsterdam in 1923, covers only the post-war period up until the late 1950s. It consists primarily of financial papers, including annual reports and annual accounts with budgets.

Salomon Alfred Bruijning groeide op in Suriname, als pleegzoon van de bekende Surinaamse jurist en historicus Philip Abraham Samson (1902-1966) en Hanna Josephine Samuels (1905-1995), de zuster van zijn moeder. In hetzelfde huis woonde een andere zuster, Juliette Erna Samuels (1902-1976). Salomon Alfred Bruijning is zeer betrokken bij de nagedachtenis van zijn oom Ph.A. Samson en zet zich in voor het behoud van diens intellectuele erfgoed. De collectie bestaat uit stukken die komen uit de nalatenschappen van Philip Abraham Samson, Juliette Erna Samuels, Estelle Samuels en uit stukken afkomstig van S.A. Bruijning zelf. De collectie bevat persoonlijke documenten, foto's en stukken betreffende Suriname in het algemeen, de Staten van Suriname en de joodse gemeenschap van Suriname.

Salomon Alfred Bruijning grew up in Suriname, as the foster son of the well-known Surinamese jurist and historian Philip Abraham Samson (1902-1966) and Hanna Josephine Samuels (1905-1995), a sister of Bruijning's mother. Another of his mother's sisters, Juliette Erna Samuels (1902-1976), lived in the same house. Salomon Alfred Bruijning is very closely involved in keeping the memory of his uncle P.A. Samson alive and has dedicated himself to the preservation of his intellectual heritage. The collection consists of items from the estate of Philip Abraham Samson, Juliette Erna Samuels and Estelle Samuels as well as items from S.A. Bruijning himself. The collection contains personal documents, photographs and items about Suriname in general, the States of Suriname and the Jewish community in Suriname.

De collectie bestaat uit brieven van Martin Buber (1879-1965), godsdienstfilosoof, aan Joseph Melzer, de oprichter van de uitgeverij Joseph Melzer Verlag. De brieven betreffen de uitgave in 1963 van 'Der Jude und sein Judentum', een verzameling essays over de joden en het jodendom die Martin Buber schreef in een periode van zestig jaar.

The collection consists of letters from Martin Buber (1879-1965), religious philosopher, to Joseph Melzer, founder of the publishing company Joseph Melzer Verlag. The letters concern the publication in 1963 of Der Jude und sein Judentum, a collection of essays on Jews and Judaism written by Martin Buber over a period of sixty years.

De collectie Sefardische handschriften en drukken van de Portugese verzamelaar Alfonso Cassuto werd in 1975 door de Bibliotheca Rosenthaliana verworven. De collectie bevat vooral belangrijke primaire en secundaire bronnen over de Spaanse inquisitie en haar behandeling van joden.

The collection of Sephardic manuscripts and publications from the Portuguese collector Alfonso Cassuto was acquired by the Bibliotheca Rosenthaliana in 1975. The collection consists mainly of primary and secondary source documents dealing with the Spanish Inquisition and the treatment of Jews.

De in Arnhem geboren David Ezechiël Cohen (1882-1943) volgde na het gymnasium een studie medicijnen aan de Universiteit van Amsterdam. In 1913 legde hij zijn artsexamen af en promoveerde op een proefschrift over oogheelkunde. Uiteindelijk specialiseerde Cohen zich in huid- en geslachtsziekten en opende hij twee praktijken in Amsterdam. Naast zijn werk als arts deed Cohen gedurende 25 jaar genealogisch onderzoek naar zijn familie. Hiervoor gebruikte hij onder andere archivalia van zijn grootvader van vaderskant, archiefstukken uit de gemeentelijke archieven van Amsterdam, Amersfoort, Arnhem en Nijmegen en archivalia van de familie Cohen Stuart. Het onderzoek resulteerde in een familiekroniek, die ook wel het Cohen's Boek wordt genoemd. De collectie dr. D.E. Cohen bestaat naast deze kroniek uit oorspronkelijke manuscripten van de hand van D.E. Cohen, stambomen, aktes, aantekeningen, kopieën en correspondentie met betrekking tot het genealogisch onderzoek. Ten slotte maken foto's (originelen en kopieën), paspoorten, een rijbewijs, kopieën van het trouwboekje en twee schilderijen deel uit van de collectie.

David Ezechiël Cohen (1882-1943) was born in Arnhem and after completing his pre-university education he studied medicine at the University of Amsterdam. In 1913 he sat his finals and obtained his doctorate with a thesis on ophthalmology. Cohen went on to specialise in skin diseases and sexually transmitted diseases and opened two practices in Amsterdam. Besides his work as a doctor, Cohen spent 25 years carrying out genealogical research into his family, using the archives of his paternal grandfather, records from the municipal archives of Amsterdam, Amersfoort, Arnhem and Nijmegen, and the archives of the Cohen Stuart family. His research led to a family chronicle which also became known as Cohen's Book. Besides this chronicle, Dr Cohen's collection consists of original manuscripts written by him, family trees, legal documents, notes, copies and correspondence related to his genealogical research. The collection also contains photographs (originals and copies), passports, a driving licence, copies of his marriage certificate and two paintings.

Het archief bevat de persoonlijke nalatenschap van Otto Nathan Cohen, kleinzoon van Leeser Rosenthal, de oorspronkelijke verzamelaar van de huidige Bibliotheca Rosenthaliana. Zijn vader Jacques Cohen (Düsseldorf 1833 - Amsterdam 1881) was in 1862 gehuwd met de dochter van Leeser Rosenthal, Nanny Rosenthal. De stukken in het archief hebben voornamelijk betrekking op het privé-leven van Otto Cohen. Het bevat onder meer foto's, correspondentie, officiële stukken zoals Cohens bewijs van Nederlanderschap, zijn rijbewijzen en stukken in verband met zijn functies en opleidingen. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd Cohen beschuldigd van spionage. Ook hierover is in het archief materiaal aanwezig.

The archive contains the personal estate of Otto Nathan Cohen, grandson of Leeser Rosenthal, the original collector of the present-day Bibliotheca Rosenthaliana. His father, Jacques Cohen (Düsseldorf 1833 - Amsterdam 1881), married Nanny Rosenthal, the daughter of Leeser Rosenthal, in 1862. Most of the papers in the archive relate to Otto Cohen's private life. They include photos, correspondence, official documents such as Cohen's Dutch citizenship papers, his driving licences and papers relating to his jobs and qualifications. Cohen was accused of espionage during the First World War. Material relating to this episode can also be found in the collection.

In 1927 werd door de Joodsche Vereniging voor Amsterdam-Oost Nachaliël de Commissie tot het Aanbieden van een Geschenk aan de Synagoge-Oost benoemd om geld in te zamelen voor een geschenk voor de nieuw te bouwen Synagoge-Oost aan de Linnaeusstraat in Amsterdam. Het archief bestaat uit correspondentie van de commissie, een brochure en enkele stukken met betrekking tot de inwijding van de synagoge op 6 september 1928. Het geschenk kreeg de vorm van gebrandschilderde ramen ontworpen door L. Pinkhof. De leegstaande synagoge is in 1962 gesloopt.

In 1927, Nachaliël, the Jewish Association for Amsterdam East, appointed a Committee to Present a Gift to the East Synagogue. Its task was to collect money for the proposed new East Synagogue on the Linnaeusstraat in Amsterdam. The archive contains correspondence from the committee, a brochure and several papers relating to the consecration of the synagogue on 6 September 1928. The gift took the form of stained glass windows designed by L. Pinkhof. The synagogue, which had fallen into disuse, was demolished in 1962.

De Commissie werd op initiatief van de Vergadering van opperrabbijnen in Nederland op 12 januari 1908 benoemd om, onder voorzitterschap van opperrabbijn Izak Juda Palache (1858-1926), de mogelijkheden te onderzoeken om te komen tot de inrichting van joods middelbaar onderwijs. In het archief bevinden zich de notulen van de commissie en enkele ingekomen brieven.

The Committee was appointed on 12 January 1908, at the initiative of the Conference of Chief Rabbis in the Netherlands. The committee was chaired by Chief Rabbi Izak Juda Palache (1858-1926) and charged with investigating the possibility of establishing Jewish secondary schools. The archive contains the minutes of the committee and several incoming letters.

Jacob Mozes Content werd in 1819 in Amsterdam geboren. Hij behaalde zijn moree-diploma aan het Nederlands-Israëlitisch Seminarium (NIS) in Amsterdam. Na een studie in het buitenland bekleedde hij vele functies in de joodse gemeenschap van Amsterdam. Hij was docent aan het Seminarium en een geliefd rabbijn van de Nederlands-Israëlitische Hoofdsynagoge. Toen het opperrabbinaat vacant was, vervulde hij de functie van 'dajan' van Amsterdam. Hij overleed op tachtigjarige leeftijd en werd begraven in Muiderberg. Het archief bevat vooral officiële documenten betreffende zijn opleiding en enkele ingekomen brieven.

Jacob Mozes Content was born in Amsterdam in 1819. He obtained his moré diploma from the Amsterdam Rabbinical Seminary (NIS) in Amsterdam. After studying abroad, he held many positions in the Jewish congregation of Amsterdam. He taught at the Seminary and was a much-loved rabbi of the Dutch Israelite Main Synagogue. When the post of chief rabbi became vacant, he held the position of dajan of Amsterdam. He died at the age of 80 and was buried in Muiderberg. The archive consists largely of official documents relating to his education, in addition to several incoming letters.

Henri Max Corwin (tot 1955 Cohen) (1903-1962) was textielfabrikant in Oldenzaal. Eind jaren 1930 hielp hij joodse vluchtelingen uit Duitsland bij het oversteken van de Nederlandse grens en gedurende de Tweede Wereldoorlog hielp hij familie en vrienden aan onderduikadressen. Ook zelf wist hij de oorlog door onderduiken te overleven. Vanaf halverwege de jaren 1950 deed Corwin genealogisch onderzoek naar joodse families uit het oosten en noordoosten van Nederland. De resultaten van dit genealogisch onderzoek werden gepubliceerd in diverse periodieken en kranten. De collectie bestaat grotendeels uit handgeschreven resultaten van dit genealogisch onderzoek en uit daarmee samenhangende correspondentie.

Henri Max Corwin (1903-1962) – until 1955, Cohen – was a textile manufacturer in Oldenzaal. In the late 1930s, he helped Jewish refugees from Germany to cross the border into the Netherlands. He also helped friends and family to go into hiding during the Second World War, and he managed to survive the war by going into hiding himself. From the mid-1950s, Corwin conducted genealogical research into Jewish families from the east and northeast of the Netherlands. The results of this research were published in various periodicals and newspapers. The collection consists largely of the handwritten results of his genealogical research and associated correspondence.

Het archief van de Dordrechtse rabbijn Samuel Dasberg omvat elf schriften, met teksten van preken, voordrachten en een exegese op het bijbelboek Jesaja.

The archive of the Dordrecht rabbi Samuel Dasberg contains eleven notebooks, with texts of sermons, lectures and an exegesis on the Bible book Isaiah.

De in Krakow geboren Joseph Hirsch Dünner (1833-1911) werd in 1863 benoemd tot rector van het Nederlands-Israëlitisch Seminarium. Gedurende de periode dat Dünner deze functie bekleedde voerde hij in het spoor van de Duitse neo-orthodoxie belangrijke hervormingen door. Naast het religieuze onderwijs werden studenten verplicht ook onderwijs te volgen aan het gymnasium en de universiteit. In 1874 werd Dünner benoemd tot opperrabbijn van het synagogaal ressort Noord-Holland met als belangrijkste gemeente de Nederlands-Israëlitische Hoofdsynagoge in Amsterdam. Deze functie vervulde hij tot zijn dood. Dünners archief bestaat voor het overgrote deel uit ingekomen brieven.

Born in Krakow, Joseph Hirsch Dünner (1833-1911) was appointed rector of the Amsterdam Rabbinical Seminary in 1863. During the time that he held this post, he carried out major reforms in line with German neo-Orthodoxy. In addition to religious education, students were obliged to study at the gymnasium and university. In 1874, Dünner was appointed chief rabbi for the synagogue district of North Holland, whose most important congregation was the Dutch Israelite Main Synagogue in Amsterdam. He held this post until his death. Dünner's archive consists largely of incoming correspondence.

Felix Falk (1879-1944) was de zoon van rabbijn Joshua Falk uit Fürth. Na het gymnasium studeerde hij filosofie, Duitse literatuur en filologie, Franse geschiedenis en literatuur en kunstgeschiedenis. Hij vluchtte in 1933 voor het opkomend nazisme van Duitsland naar Nederland, waar hij in 1939 een artikel over het Wilhelmus publiceerde. De tekstkritische editie van een 15e-eeuws commentaar op de bijbelboeken Samuel die hij ook graag had willen publiceren is in 1961 door de toenmalige conservator van de Bibliotheca Rosenthaliana, Leo Fuks, postuum uitgegeven. Het archief van Felix Falk bestaat hoofdzakelijk uit aantekeningen van het onderzoek voorafgaand aan de tekstkritische editie van dat commentaar op de bijbelboeken Samuel.

Felix Falk (1879-1944) was the son of Rabbi Joshua Falk from Fürth. After completing his pre-university education, he studied philosophy, German literature and philology, French history and literature and art history. The rise of National Socialism caused him to flee from Germany to the Netherlands in 1933, from where in 1939 he published an article on the Wilhelmus [the Dutch national anthem]. His textual criticism of a 15th-centuary commentary of the biblical Books of Samuel, which he was also keen to publish, was eventually published posthumously in 1961 by the then curator of the Bibliotheca Rosenthaliana, Leo Fuks. The archive of Felix Falk consists mainly of research notes in preparation for the textual criticism of this commentary on the Books of Samuel.

Henri Friedlaender was een internationaal bekende joodse typograaf en letterontwerper. Deze collectie biedt een bescheiden doch gevarieerd overzicht van zijn werk in drukvorm. Een gedeelte hiervan beslaat het gangbare uitgegeven materiaal, een ander gedeelte bestaat uit klein drukwerk dat hij voor privégebruik maakte. De belangstelling die Friedlaender had voor de Hebreeuwse heilige teksten komt in deze collectie goed naar voren. Dit is te zien in de diverse vertalingen van bijbelboeken die hij zelf heeft uitgegeven. Verder maken een manuscript, een schetsboek, dia's en een aantal brieven, waaronder correspondentie met Martin Buber, deel uit van de collectie.

Henri Friedlaender was an internationally renowned Jewish typographer and type designer. This collection offers a modest but diverse overview of his work in printed form. In addition to the usual published material, the collection contains small printed items that he made for private use. Friedlaender's interest in Hebrew sacred texts is quite apparent in this collection. It can be seen in the various translations of books of the Bible that he published himself. Other items in the collection include a manuscript, a sketchbook, slides and a number of letters, including letters addressed to the Bibliotheca Rosenthaliana, as well as correspondence with Martin Buber.

Jacob Fränkel werd in 1814 geboren in het Poolse Karlino (Korlin, Pomerania). Na een opleiding tot rabbijn én een academische opleiding werd hij in 1853 geïnstalleerd als opperrabbijn van het synagogaal ressort Overijssel. De benoemingsprocedure was al in 1849 aangevangen. De lange duur van de procedure werd veroorzaakt door twijfels aan de geldigheid van zijn rabbinale diploma en aan zijn orthodoxie. Hij werd in 1876 tevens benoemd tot opperrabbijn van het ressort Noord-Brabant. Beide functies vervulde Fränkel tot zijn dood in 1882. Het archief van Jacob Fränkel omvat de periode vanaf de afronding van het gymnasium tot zijn dood. Het materiaal bestaat onder andere uit studiemateriaal, preken, correspondentie en artikelen. Het archief bevat een omvangrijk dossier over Fränkels benoeming tot opperrabbijn van Overijssel.

Jacob Fränkel was born in 1814 in Karlino, Poland (Korlin, Pomerania). After qualifying as a rabbi and earning a university degree, he was installed as chief rabbi for the synagogue district of Overijssel in 1853. The appointment procedure, which had been initiated in 1849, was hampered by doubts about the validity of his rabbinical diploma and his orthodoxy. In 1876, he was also appointed as chief rabbi for the synagogue district of North Brabant. Fränkel held both positions until his death in 1882. The archive of Jacob Fränkel covers the period from the completion of his gymnasium education until his death. It includes study material, sermons, correspondence and articles. The archive also contains an extensive file on Fränkel's appointment as chief rabbi of Overijssel.

De bekende Nederlandse schrijver Sam Goudsmit (Kampen 1884 - Amsterdam 1954) publiceerde tussen 1904 en 1918 zes naturalistische romans en een toneelstuk. Zijn historische romans, gepubliceerd tussen 1929 en 1936, werden zeer gewaardeerd. Na 1945 vond Goudsmits werk weinig weerklank. Het verdriet over het verlies van zijn in Auschwitz omgebrachte zoon Herman maakte Goudsmit tot een verbitterd man, hetgeen zijn werk beïnvloedde. Van 1909 tot zijn dood hield Goudsmit een dagboek bij, ook in zijn onderduikperiode tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het archief van Sam Goudsmit omvat zijn literaire nalatenschap in de vorm van handgeschreven en gedrukte versies van zijn romans en het door hem verzamelde onderzoeksmateriaal dat aan zijn romans ten grondslag lag. Van belang zijn daarnaast zijn dagboeken. Het archief bevat verder onder andere aantekeningen, gedichten, correspondentie en materiaal betreffende zijn nalatenschap dat aan het archief is toegevoegd.

Sam Goudsmit (Kampen 1884 - Amsterdam 1954), the well-known Dutch writer, published six naturalist novels and a play between 1904 and 1918. His historical novels, published between 1929 and 1936, were highly acclaimed, although the work he produced after 1945 met with a poor response. His grief at the loss of his son Herman, who was killed at Auschwitz, had made Goudsmit a bitter man, and this had an impact on his work. From 1909 until his death, Goudsmit kept a diary. It also covered the period spent in hiding during the Second World War. The archive of Sam Goudsmit contains his literary legacy in the form of handwritten and printed versions of his novels, as well as the research material he collected and on which his novels were based. His diaries form another important component of the collection. In addition, the archive contains notes, poems, correspondence and material relating to his estate, which has been added to the archive.

The economist, professor and writer Arnold Heertje (1934-2020) spent a large part of his life collecting books, pamphlets, letters and manuscripts in the field of economics. The collection now in the Allard Pierson is limited to printed books and pamphlets and contains circa 3,500 items. The Heertje library is known worldwide as one of the foremost collections in the field of economic history. The works of all major economic writers are here represented, often in rare first editions, or copies annotated by the author or other major scientists, such as the first edition of Mandeville’s Fable of the Bees, Adam Smith’s The Wealth of Nations, David Ricardo’s Principles of Political Economy and Karl Marx’ Das Kapital. After Heertje’s death the library was managed by the Stichting tot Beheer van de Heertje Bibliotheek.

Arnold Heertje (1934-2020), econoom, hoogleraar en publicist, besteedde een groot deel van zijn leven aan het verzamelen van boeken, pamfletten, brieven en manuscripten op het gebied van de economie. De collectie die zich nu in het Allard Pierson bevindt bevat alleen de gedrukte boeken en pamfletten en bestaat uit circa 3500 items. De Heertje-bibliotheek staat wereldwijd bekend als een van de belangrijkste op het terrein van de economische geschiedenis. De werken van alle grote economische schrijvers zijn erin vertegenwoordigd, vaak in zeldzame eerste edities of voorzien van aantekeningen van de auteur of van andere belangrijke wetenschappers, zoals de eerste druk van Mandeville’s Fable of the Bees, Adam Smith’s The wealth of nations, David Ricardo’s Principles of political economy en Karl Marx’ Das Kapital. Na de dood van Heertje werd de bibliotheek beheerd door de Stichting tot Beheer van de Heertje Bibliotheek.

Carel Jacob (Karel) Hildesheim (1875-1931) vertaalde verhalen en poëzie uit het Jiddisch. In 1926 werd de vertaling die hij maakte van 'Joodsche volksverhalen' van J.L. Perets (1851-1915) uitgegeven bij de Wereldbibliotheek. Het archief bestaat uit zijn manuscripten van vertalingen in het Nederlands. Het merendeel betreft vertalingen van het werk van J.L. Perets (1851-1915), waaronder 'Joodse volksverhalen'. Verder zijn er onder andere vertalingen van werk van Salomon An-Ski (1863-1920), S.G. Frug (1860-1916), Morris Rosenfeld (1862-1923), Sholem Asch (1880-1957), Chaim Nachman Bialik (1873-1934), Sholem Aleichem (1859-1916) en Fritz Löhner-Beda (1883-1942).

Carel Jacob Hildesheim (1875-1931) translated stories and poetry from Yiddish. His translation of Jewish Folktales by J.L. Perets (1851-1915) was published by De Wereldbibliotheek in 1926. The archive of Carel Jacob Hildesheim features manuscripts of his translations into Dutch. The majority of these manuscripts are translations of the work of J.L. Perets. Other translations include works by Salomon An-Ski (1863-1920), S.G. Frug (1860-1916), Morris Rosenfeld (1862-1923), Sholem Asch (1880-1957), Chaim Nachman Bialik (1873-1934), Sholem Aleichem (1859-1916) and Fritz Löhner-Beda (1883-1942).

Jeremia Samuel Hillesum werd in 1820 in Amsterdam geboren. Na het behalen van zijn moree-titel werd Hillesum in 1849 rabbijn van de synagoge in Meppel. Vier jaar later kreeg het ressort Drenthe in de persoon van Hillesum voor het eerst een eigen opperrabbijn. In 1862 werd hij tevens opperrabijn van het ressort Groningen, in 1880 en 1883 ook van Gelderland en Overijssel. Tot aan zijn dood in 1888 bleef Hillesum opperrabbijn van de vier ressorten. Het archief bevat persoonlijke archivalia en preken. Dit archief maakt slechts een klein deel uit van de preken die Hillesum moet hebben geschreven tijdens zijn lange loopbaan als opperrabbijn.

Jeremia Samuel Hillesum was born in Amsterdam in 1820. After obtaining his moré diploma, Hillesum became rabbi of the synagogue in Meppel in 1849. Four years later, he was appointed the first chief rabbi for the synagogue district of Drenthe. In 1862, he also became chief rabbi for the synagogue district of Groningen and later for Gelderland and Overijssel in 1880 and 1883, respectively. Hillesum remained chief rabbi of these four districts until his death in 1888. The archive contains personal archivalia and sermons. This archive constitutes only a small portion of the sermons that Hillesum must have written during his long career as chief rabbi.

Uri Meijer Philip Hillesum werkte lang als docent aan het Nederlands-Israëlitisch Seminarium in Amsterdam. Het archief bevat alleen persoonlijke stukken, zoals diploma's en documenten betreffende zijn dienstverband.

Uri Meijer Philip Hillesum was employed for many years as a teacher at the Amsterdam Rabbinical Seminary. The archive only contains personalia, including diplomas and papers relating to his employment.

De collectie joodse verenigingen is door de Bibliotheca Rosenthaliana verzameld. Het bevat materiaal van 220 joodse verenigingen, commissies en instellingen op het gebied van liefdadigheid, gezondheidszorg, religieuze en culturele activiteiten, onderwijs en maatschappelijke belangen van voor de Tweede Wereldoorlog. Van elke vereniging of instelling zijn er een of meer stukken verzameld. Het merendeel van deze stukken bestaat uit door de organisaties verspreid drukwerk.

The Jewish Associations collection in the Bibliotheca Rosenthaliana contains material from various associations from before the Second World War. In all, it has material from 220 Jewish associations, committees and institutions in the fields of charity, health care, religious and cultural activities, education and social concerns. The collection contains one or more papers for each association or institution. The majority of the papers consist of printed material distributed by the various organisations.

De archivalia van stichting Le-Ezrath Ha-Jeled zijn waarschijnlijk ontvangen door I.L. Seeligmann als bestuurslid van de stichting. Seeligmann was in deze periode ook conservator van de Bibliotheca Rosenthaliana. De stichting had in de jaren na de Tweede Wereldoorlog tot doel joodse weeskinderen onder te brengen bij joodse pleeggezinnen. Omdat de daadwerkelijke toewijzing door de overheid aan de Voogdijcommissie voor Oorlogspleegkinderen was opgedragen, had Le-Ezrath Ha-Jeled vooral een adviserende rol.

The archivalia of the Le-Ezrath Ha-Jeled Foundation were probably received by I.L. Seeligmann as a member of the Foundation's board. At that time, Seeligmann was also curator of the Bibliotheca Rosenthaliana. In the years after the Second World War, the Foundation had set itself the goal of placing Jewish orphans in Jewish foster families. Because the government had assigned the actual task of allocating children to the Guardian Commission for War Foster Children, Le-Ezrath Ha-Jeled had primarily an advisory role.

Tobias Lewenstein werd in 1864 in Paramaribo geboren als zoon van de eerste Surinaamse opperrabbijn. Na het overlijden van zijn vader in datzelfde jaar keerde het gezin terug naar Nederland. Zijn rabbijnentitel behaalde Lewenstein aan het Nederlands-Israëlitisch Seminarium in Amsterdam waarna hij respectievelijk de functie van opperrabbijn in Friesland, Den Haag, Denemarken en Zürich vervulde. Het archief bestaat uit ingekomen brieven gericht aan Tobias Lewenstein in zijn functie van opperrabbijn van Den Haag.

Tobias Lewenstein was born in Paramaribo in 1864, the son of the first Surinamese chief rabbi. Following the death of his father in the same year, the family returned to the Netherlands. After qualifying as a rabbi at the Amsterdam Rabbinical Seminary, Lewenstein successively held the posts of chief rabbi in Friesland, The Hague, Denmark and Zürich. The archive comprises incoming letters addressed to Tobias Lewenstein in his position as chief rabbi of The Hague.

De in 1949 opgerichte Sociëteit Joodse Jongeren Mageen Dawied (Schild van David: Davidsster) had als doel het joodse bewustzijn en het saamhorigheidsgevoel onder joodse jongeren te bevorderen. Dit doel werd bereikt door het organiseren van allerlei activiteiten binnen en buiten het sociëteitsgebouw aan de Lekstraat in Amsterdam.

Established in 1949, the Magen David Society for Young Jews (Magen David means the Shield, or Star, of David) sought to promote Jewish awareness and solidarity among young Jewish people. It did so by organising a wide range of activities in its premises on the Lekstraat in Amsterdam and elsewhere.

Philip Meerloo vestigde zich in 1936 als eerste als professioneel handlezer in Amsterdam. Van honderden cliënten bewaarde hij een of meerdere handafdrukken. Dit deed hij ten behoeve van enerzijds zijn eigen studie en anderzijds voor het boek dat hij hoopte te publiceren. Dat boek is uiteindelijk nooit gerealiseerd. De meeste handafdrukken zijn voorzien van de datum van het consult, de geboortedatum van de cliënt en diens naam. Een deel is gesigneerd, met name door cliënten die indertijd een zekere status of bekendheid genoten.

In 1936 Philip Meerloo was the first to establish himself as a professional hand reader in Amsterdam. He stored one or more handprints of hundreds of his clients, for individual study but also as material for a book he hoped to publish, though the project was never accomplished. Most handprints are supplied with the date of the client’s consultation, their birth date and name. Some of them are signed, especially by clients who enjoyed a certain status or reputation at the time.

Mozes Monasch (1852-1915) werd in 1885 drie jaar na het behalen van zijn moree-titel aan het Nederlands-Israëlitisch Seminarium (NIS) in Amsterdam conrector van deze theologische opleiding. Deze functie verruilde hij in 1905 voor het ambt van opperrabbijn. Hij werd geïnstalleerd als opperrabbijn van de ressorten Drenthe en Utrecht. Naast zijn rabbinale werk publiceerde Monasch een aantal historische werken. Het archief van Mozes Monasch bestaat voornamelijk uit preken. Ook zijn er personalia en aantekeningen met betrekking tot onderzoek, lezingen en vergaderingen in het archief aanwezig.

In 1885, three years after receiving his moré diploma from the Amsterdam Rabbinical Seminary (NIS), Mozes Monasch (1852-1915) became vice-rector of the same theological programme. In 1905, he left this job to become chief rabbi, and was installed in the synagogue districts of Drenthe and Utrecht. In addition to his rabbinical work, Monasch published a number of historical works. The archive of Mozes Monasch consists largely of sermons, although it also includes personalia and notes relating to his research, lectures and meetings.