Zoology

Collectie natte en droge zoölogische preparaten, verzameld ten behoeve van het onderzoek en onderwijs in de anatomie aan de Universiteit van Amsterdam. De collectie vertegenwoordigt alle diergroepen.

A collection of wet and dry preparations and specimens collected for the research and education of anatomy at the University of Amsterdam. The collection represents all groups of animals.

De Artis Bibliotheek heeft haar ontstaan te danken aan de oprichting van het Zoölogisch Genootschap Natura Artis Magistra te Amsterdam in 1838, ter bevordering van de kennis van de natuurlijke historie. Daartoe behoorde het inrichten van een wetenschappelijke boeken- en tijdschriftencollectie. In 1939 ging de bibliotheek over naar de gemeente Amsterdam, die haar toevertrouwde aan de universiteit. De Artis Bibliotheek bevat materiaal vanaf de vijftiende eeuw tot heden, waaronder boeken en tijdschriften op het gebied van biologie en zoölogie met als zwaartepunten een grote Linnaeus- en Darwin-collectie, reis- en landbeschrijvingen, alle literatuur over Artis en veel over moderne natuurstudie. De bibliotheek bevat verder een enorme collectie prenten met afbeeldingen van dieren (de Iconographia Zoologica), archieven van tal van bekende biologen uit de negentiende en twintigste eeuw en museale objecten. Ten slotte zijn er vele bijzondere exemplaren – vaak op zeer groot formaat en niet zelden met de hand ingekleurd – van natuurhistorische werken waarvan geen tweede exemplaar in Nederland bekend is.

The Artis Library owes its existence to the foundation of the zoological society Natura Artis Magistra in Amsterdam in 1838. This society was founded in order to increase the knowledge of natural history. Therefore, the society founded an academic library containing books and periodicals. In 1939 this library came into hands of the municipality of Amsterdam, which in its turn entrusted it to the university. The Artis Bibliotheek contains material from the fifteenth century up to the present, including books and periodicals on biology and zoology. Highlights in the collection are a large amount of material written by Linnaeus and by Darwin, travel accounts and regional geology, all the literature on Artis itself and much about the present-day study of nature. Besides this, the library contains a large collection of prints with pictures of animals (the 'Iconographia Zoologica'), archives of many well-known biologists from the nineteenth and twentieth centuries and museum objects. Finally, there are many works of natural history – often quite large and coloured by hand – of which second specimens are not known to exist in The Netherlands.

Hendrik Engel (1898-1981) was bioloog en zijn hele leven werkzaam bij het Zoölogisch Museum van de Universiteit van Amsterdam. Dit persoonlijke archief bevat voornamelijk geannoteerde typoscripten en drukproeven van zijn eigen onderzoek in de malacologie en historische zoölogie, maar ook enige correspondentie, redevoeringen en handschriften.

Biologist Hendrik Engel (1898-1981) worked for the Zoological Museum of the University of Amsterdam all his life. This personal archive mainly contains annotated typescripts and proofs of his own research into malacology and historical zoology, but the collection also contains some correspondence, speeches and manuscripts.

De collectie Hendrik Engel bestaat uit een verzameling secundaire bronnen over uiteenlopende personen, organisaties en instituties die relevant zijn voor de geschiedenis van natuur en biologie, het zogenaamde ‘Historisch Archief’. De collectie bevat 16 meter aan krantenknipsels, overdrukken, correspondentie en overig gedrukt materiaal bijeengebracht door hoogleraar en museumdirecteur Hendrik Engel (1898-1981). De collectie is veelomvattend en goed geordend waardoor het een waardevol uitgangspunt vormt voor natuurhistorisch onderzoek.

The Hendrik Engel collection consists of secondary literature on a range of people, organizations and institutions relevant for the history of nature studies and biology, referred to as the 'Historical Archive'. It runs to 16 metres of correspondence, paper clippings, offprints and miscellaneous printed items collected by the professor and museum director Hendrik Engel (1898-1981). Being a comprehensive and well-ordered collection, it provides a valuable basis for natural history studies.

De Iconographia Zoologica vormt een unieke papieren databank van ruim 67.000 afbeeldingen van dieren, voornamelijk afkomstig uit boeken. De Iconographia Zoologica is tot stand gekomen in de jaren 1881-1883 door het samenvoegen en systematisch ordenen van vier verschillende verzamelingen met tekeningen en prenten van dieren en andere zoölogische afbeeldingen, namelijk die van de Utrechtse hoogleraar Th.G. van Lidth de Jeude (1788-1863), de Haagse zoöloog R.T. Maitland (1823-1904), conservator schelpdieren van Artis Abraham Oltmans (1811-1873) en het Genootschap Natura Artis Magistra.

The Iconographia Zoologica is a unique paper database of over 67,000 images of animals, mainly culled from books. The Iconographia Zoologica was created in the years 1881-1883 when four separate collections of drawings and prints of animals and other zoological images were merged and systematically arranged. They had been the collections of the Utrecht professor Th.G. van Lidth de Jeude (1788-1863), the Hague zoologist R.T. Maitland (1823-1904), Artis curator of shells Abraham Oltmans (1811-1873) and the Natura Artis Magistra society.

Adriaan Kortlandt was een Nederlands dierpsycholoog die internationaal bekend werd met zijn gedragsonderzoek naar aalscholvers en wilde chimpansees. Dit archief bevat materiaal dat Kortlandt gebruikte voor zijn onderzoek, onderwijs en lezingen. Het archief is zeer compleet en bevat ook veel beeldmateriaal, waaronder dia’s, foto’s en film. Dit archief biedt waardevolle inzichten in de carrière van Adriaan Kortlandt als pionier in het veld van de dierpsychologie. Aan het archief is een kleine collectie toegevoegd bestaande uit bijzondere en oude boeken uit de bibliotheek van Kortlandt, publicaties van Kortlandt en publicaties over het leven en werk van Adriaan Kortlandt.

De collectie Linnaeana van de Rotterdamse entomoloog F.C.J. Fischer bestaat uit literatuur van en over Carolus Linnaeus (1707-1778): 85 publicaties zijn van Linnaeus' hand en 269 publicaties behandelen zijn werk of zijn geschreven door leerlingen van hem. Deze laatste categorie betreft dissertaties die waarschijnlijk deels door Linnaeus geschreven of geredigeerd werden. De toevoeging van de collectie Fischer in 1967 aan de collectie Linnaeana van de Artis Bibliotheek maakt dat deze instelling nu – internationaal – een van de meest omvangrijke collecties Linnaeana beheert.

The collection of Linnaeana belonging to the Rotterdam entomologist F.C.J. Fischer (approx. 1930-1970) consists of literature by and about Carolus Linnaeus (1707-1778). Eighty-five publications are by Linnaeus himself and 269 publications deal with his work or were written by his students. The latter category consists of dissertations which were probably partly written or edited by Linnaeus. The Fischer collection was added to the collection of Linnaeana in the Artis Bibliotheek (Artis library) in 1967. As a result the Artis Bibliotheek has become the library managing one of the largest collections of Linnaeana in the world.

J.G. de Man (1850-1930) was een Nederlandse bioloog die zijn leven wijdde aan de taxonomie van crustaceeën en nematoden. Hij beschreef honderden nieuwe geslachten en soorten in 181 artikelen en monografieën, veelal voorzien van door hem zelf vervaardigde (zeer nauwkeurige) tekeningen. Zijn werk is nog steeds van waarde. Het archief bevat o.a. correspondentie, reisverslagen, overzichten van zijn collecties preparaten, lijsten van beschreven soorten alsmede de originelen van de afbeeldingen in zijn publicaties. Het archief geeft inzicht in zijn manier van werken en op welke exemplaren hij zijn determinaties baseerde.

J.G. de Man (1850-1930) was a Dutch biologist who devoted his life to the taxonomy of crustaceans and nematodes. He described hundreds of new genera and species in 181 articles and monographs, often illustrated with his own (highly accurate) drawings. His work is still important. The archive includes correspondence, travel accounts, listings of his collections of preparations and lists of species described, as well as the originals of images included in his publications. The archive sheds light on his working method and the specimens that provided the basis for his identifications.

J.G. de Man (1850-1930) was een Nederlandse bioloog die zijn leven wijdde aan de taxonomie van crustaceeën en nematoden. Hij beschreef honderden nieuwe geslachten en soorten in 181 artikelen en monografieën, veelal voorzien van door hem zelf vervaardigde (zeer nauwkeurige) tekeningen. Zijn werk is nog steeds van waarde. De collectie bestaat uit boeken, overdrukken en losse publicaties van bescheiden omvang (redes, dissertaties, brochures) die De Man in de loop van zijn leven heeft verworven, hetzij door aankoop, hetzij door schenking. Hij gebruikte deze bij zijn taxonomische werk. De publicaties gaan voornamelijk over crustaceeën en nematoden. Een klein deel betreft andere groepen uit het dierenrijk en algemeen-biologische onderwerpen. Ook zijn er publicaties over filosofie en politiek. Zij laat daarmee zien wat de bronnen waren die De Man gebruikte voor zijn werk met de twee groepen waarin hij zich specialiseerde en voor welke onderwerpen hij verder belangstelling had.

J.G. de Man (1850-1930) was a Dutch biologist who spent his life working on the taxonomy of crustaceans and nematodes. He described hundreds of new genera and species in 181 articles and monographs, often illustrated with (highly accurate) drawings by his own hand. His work is still important. The collection consists of books, offprints and separate smaller publications such as speeches, dissertations and brochures, either bought by De Man or donated to him in the course of the years. He used this material for his taxonomic work. The publications mainly deal with crustaceans and nematodes. A small part is concerned with other animal groups and general biological subjects. Works on philosophy and politics are also featured. It illustrates which sources De Man used for his work on the two groups of animals he specialized in and the other subjects that had his interest.

De collectie bestaat uit boeken, fotoalbums en parafernalia. Zij zijn verzameld door Gerardus Frederik Westerman (1807-1890), boekhandelaar/uitgever en directeur en mede-oprichter van het Zoölogisch Genootschap 'Natura Artis Magistra'. De bibliotheek bestaat uit twee delen: het eerste deel (de collectie Westerman 1856) werd in 1857 door Westerman verkocht aan het Genootschap 'Natura Artis Magistra'. Het tweede deel (de collectie Westerman 1890) werd door de erfgenamen na Westermans dood in 1890 aan het Genootschap gelegateerd. De totale bibliotheek omvat boeken op het gebied van de zoölogie van 1631 tot 1888. Hierbij zijn werken van beroemde biologen zoals Petrus Camper en Willem Vrolik.

This collection of books, photographs and paraphernalia was compiled by Gerardus Frederik Westerman (1807-1890). The bookseller and editor Westerman was joint founder and director of the Zoölogisch Genootschap 'Natura Artis Magistra'. This society, the predecessor of the present Artis Zoo in Amsterdam, aimed to stimulate the knowledge of natural history. Therefore not only a zoo and a museum with inanimate specimens was created, but also a library. The library consists of two parts generally referred to as the collection Westerman 1856 and the collection Westerman 1890. The first part was sold by Westerman in 1857 to the society 'Natura Artis Magistra'. The collection Westerman 1890 was bequeathed to the society after his death. Together they contain books in the field of zoology ranging from 1631 to 1888, including works by famous biologists such as Petrus Camper en Willem Vrolik.