prenten

De archivaris en verzamelaar A.M. van de Waal (1890-1968) bracht tijdens zijn leven de grootste particuliere verzameling over Amsterdam bijeen. De collectie bestaat uit boeken, brochures, kaarten, plattegronden, prenten, foto's, prentbriefkaarten en krantenknipsels betreffende Amsterdam uit de periode ca. 1600-1970.

During his life the archivist and private collector A.M. van de Waal (1890-1968) compiled the largest private collection about Amsterdam. It consists of books, maps, floor plans, prints, photographs, picture postcards, brochures and newspaper clippings from the period ranging between about 1600 and 1970.

De Artis Bibliotheek heeft haar ontstaan te danken aan de oprichting van het Zoölogisch Genootschap Natura Artis Magistra te Amsterdam in 1838, ter bevordering van de kennis van de natuurlijke historie. Daartoe behoorde het inrichten van een wetenschappelijke boeken- en tijdschriftencollectie. In 1939 ging de bibliotheek over naar de gemeente Amsterdam, die haar toevertrouwde aan de universiteit. De Artis Bibliotheek bevat materiaal vanaf de vijftiende eeuw tot heden, waaronder boeken en tijdschriften op het gebied van biologie en zoölogie met als zwaartepunten een grote Linnaeus- en Darwin-collectie, reis- en landbeschrijvingen, alle literatuur over Artis en veel over moderne natuurstudie. De bibliotheek bevat verder een enorme collectie prenten met afbeeldingen van dieren (de Iconographia Zoologica), archieven van tal van bekende biologen uit de negentiende en twintigste eeuw en museale objecten. Ten slotte zijn er vele bijzondere exemplaren – vaak op zeer groot formaat en niet zelden met de hand ingekleurd – van natuurhistorische werken waarvan geen tweede exemplaar in Nederland bekend is.

The Artis Library owes its existence to the foundation of the zoological society Natura Artis Magistra in Amsterdam in 1838. This society was founded in order to increase the knowledge of natural history. Therefore, the society founded an academic library containing books and periodicals. In 1939 this library came into hands of the municipality of Amsterdam, which in its turn entrusted it to the university. The Artis Bibliotheek contains material from the fifteenth century up to the present, including books and periodicals on biology and zoology. Highlights in the collection are a large amount of material written by Linnaeus and by Darwin, travel accounts and regional geology, all the literature on Artis itself and much about the present-day study of nature. Besides this, the library contains a large collection of prints with pictures of animals (the 'Iconographia Zoologica'), archives of many well-known biologists from the nineteenth and twentieth centuries and museum objects. Finally, there are many works of natural history – often quite large and coloured by hand – of which second specimens are not known to exist in The Netherlands.

Het archief van de boekwinkel, de drukkerij/uitgeverij, het veilinghuis, de leesbibliotheek en de kunstzaal te Middelburg (1801-1998) bevat de negentiende-eeuwse boekhouding van boekhandel en veilinghuis, boekhandelscatalogi, correspondentie, auteurscontracten, onkostenberekeningen, prospectussen, documentatie en een manuscript. Het archief biedt inzicht in de organisatie van een vooraanstaande negentiende-eeuwse provinciale boekhandel, zowel waar het de relaties met collega's als met particuliere klanten betreft.

This is an archive of a combined bookshop, printing office, publisher, auction house, reading room and art gallery in Middelburg that flourished from 1801 to 1998. It contains the accounting of the bookshop and the auction house, as well as booksellers' catalogues, correspondence, contracts with authors, estimates of expenses, prospectuses, documentation and a manuscript. Most items date from the nineteenth century. The archive offers insight into the organization of a prominent regional bookseller, both in his relations with other booksellers and with private customers.

De Bibliotheca Rosenthaliana herbergt de verzameling joodse boeken van de Bijzondere Collecties. De basis voor de bibliotheek werd gelegd door Leeser Rosenthal (Nasielsk 1794 - Hannover 1868), die bij zijn dood een collectie naliet van zo'n 6.000 banden. In de jaren na zijn dood hebben zijn erven tevergeefs getracht de collectie te verkopen. Uiteindelijk heeft de familie de bibliotheek in 1880 aan de gemeente Amsterdam geschonken. Tot de Eerste Wereldoorlog werd de uitbreiding van de bibliotheek gefinancierd uit fondsen die door de familie ter beschikking werden gesteld; daarna nam de Universiteitsbibliotheek de kosten op zich. Eenmaal in Amsterdam ontwikkelde de collectie zich van een Duitse Verlichtingsbibliotheek tot een algemene bibliotheek over de joodse geschiedenis en cultuur, met werken in alle talen waarvan joden zich in de loop der eeuwen hebben bediend. De bibliotheek omvat inmiddels ongeveer 100.000 werken. In de loop van de 130 jaar die de bibliotheek zich in de Universiteitsbibliotheek van Amsterdam bevindt, is de geschiedenis van het Nederlandse Jodendom het belangrijkste zwaartepunt geworden.

The Bibliotheca Rosenthaliana houses the Special Collections Department's Jewish book collection. The basis of the library was formed by the collection of Leeser Rosenthal (Nasielsk 1794 - Hanover 1868), which amounted to 6,000 volumes at the time of his death. In the years following his death, his heirs tried – unsuccessfully – to sell the collection. The family finally bequeathed the library to the City of Amsterdam in 1880. Up until the First World War, the library was expanded on the basis of funds made available by the family; after this time the University bore the costs itself. From being a library of German enlightenment, once it arrived in Amsterdam the Rosenthaliana developed into a general library of Jewish history and culture, with works in every language used by Jews throughout the centuries. By now the library contains around 100,000 works. In the 130 years that the library has been in Amsterdam, its main focus has become the history of Dutch Jewry.

Een collectie gedrukte werken, prenten, portretten en handschriften van en over de Nederlandse schrijver en dichter Joost van den Vondel (1587-1679) uit het bezit van A.D. de Vries (1851-1884). Een deel van deze collectie was tentoongesteld op de belangrijke Vondeltentoonstelling in 1879.

A collection of printed material, prints, portraits and manuscripts by and about the Dutch writer and poet Joost van den Vondel (1587-1884) collected by A.D. de Vries (1851-1884). Part of this collection was on display at the major Vondel exhibition in 1879.

In 1883 startte het geschiedkundig dispuutgezelschap C.L.I.O. met het verzamelen van objecten uit de geschiedenis van het hoger onderwijs in Amsterdam in de ruimste zin van het woord. De collectie met materiaal vanaf de zeventiende tot de vroege twintigste eeuw omvat onder andere redes en oraties van hoogleraren, studentenalmanakken, portretprenten en topografische prenten, penningen en insignes, archiefstukken, documenten, brochures, wetten, tijdschriften, zegels en menu's. Deze collectie heeft aan de basis gelegen van de in 1923 opgerichte historische verzameling van de Universiteit van Amsterdam.

In 1883 the debating society of students of history, CLIO, started collecting objects from the history of higher education in Amsterdam in the broadest sense of the word. The collection contains material from the seventeenth century until the early twentieth century. Among other things, there are speeches and inaugural lectures, student almanacs, portraits and topographic pictures, medals and badges, archival documents, brochures, laws, periodicals, stamps and menus. The collection was the starting-point of the historical collection of the University of Amsterdam which was started in 1923.

De Iconographia Zoologica vormt een unieke papieren databank van ruim 67.000 afbeeldingen van dieren, voornamelijk afkomstig uit boeken. De Iconographia Zoologica is tot stand gekomen in de jaren 1881-1883 door het samenvoegen en systematisch ordenen van vier verschillende verzamelingen met tekeningen en prenten van dieren en andere zoölogische afbeeldingen, namelijk die van de Utrechtse hoogleraar Th.G. van Lidth de Jeude (1788-1863), de Haagse zoöloog R.T. Maitland (1823-1904), conservator schelpdieren van Artis Abraham Oltmans (1811-1873) en het Genootschap Natura Artis Magistra.

The Iconographia Zoologica is a unique paper database of over 67,000 images of animals, mainly culled from books. The Iconographia Zoologica was created in the years 1881-1883 when four separate collections of drawings and prints of animals and other zoological images were merged and systematically arranged. They had been the collections of the Utrecht professor Th.G. van Lidth de Jeude (1788-1863), the Hague zoologist R.T. Maitland (1823-1904), Artis curator of shells Abraham Oltmans (1811-1873) and the Natura Artis Magistra society.

De Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst (KNMG) is de beroepsvereniging van Nederlandse artsen. Van meet af aan werd er door bestuur en leden aandacht besteed aan de geschiedenis van de geneeskunst in de Nederlanden. Daartoe werd een grote verzameling historisch materiaal aangelegd, waarvan de uitgebreide bibliotheek het belangrijkste onderdeel is. Er werd verzameld volgens de volgende criteria: uitgaven op het terrein van de geneeskunst en haar hulpwetenschappen, geschreven door een Nederlander en/of gepubliceerd binnen de huidige grenzen van Nederland en de voormalige overzeese gebiedsdelen. Als zodanig is de collectie nagenoeg volledig. Met name onder de uitgaven uit de 15e-18e eeuw zijn vele hoogtepunten, vanuit zowel medisch-historisch als boekhistorisch oogpunt. Op haar verzamelterrein behoort de bibliotheek van de KNMG tot de belangrijkste ter wereld.

The Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst (Royal Dutch Society for advancement of Medicine) is the trade union of the Dutch physicians. From the beginning onwards both board and members highly valued the history of medicine in the Netherlands. Therefore, a large collection of historical material was built, of which the extensive library was the most important part. The material was collected according to the following criteria. In the first place, it had to be published in the field of medicine and its auxiliary sciences. In addition, it had to be written by a Dutchman and/or published within the present boundaries of the Netherlands and overseas territories. As such, the collection is practically complete. It contains many highlights, in particular among the fifteenth to eighteenth century publications. The value of these is large, not only from a medical historical point of view, but also from a book historical point of view. Within the field of medicine the library of the KNMG is one of the most important in the world.

Collectie van prenten van vóór 1900, bestaande uit reproducties van kunstwerken en uit kunstenaarsportretten, verzameld voor gebruik in het kunsthistorisch onderwijs aan de Universiteit van Amsterdam in de periode 1930-1960.

Collection of prints, dating before 1900, consisting of reproductive prints of works of art and portraits of artists, collected for lessons in the history of art at the University of Amsterdam in 1920-1960.

De collectie bestaat uit portretprenten van hoogleraren, verbonden aan het Athenaeum Illustre (1632), aan de Universiteit van Amsterdam (1877), of aan andere instellingen van Hoger Onderwijs in Amsterdam, met als zwaartepunt de 18e en 19e eeuw.

The collection consists of printed portraits of professors of the University of Amsterdam (1877), of its predecessor the Athenaeum Illustre (1632) and of professors of other educational institutes in Amsterdam. The prints date mostly from the eighteenth and nineteenth century.

Bibliotheek van de Remonstrantse Gemeente Amsterdam (1636-heden). Het zwaartepunt van de collectie boeken, prenten, pamfletten en handschriften ligt in de periode van het begin van de zeventiende tot de eerste helft van de achttiende eeuw.

Library of the Remonstrant community of Amsterdam (1636-present). The primary focus of the collection is on books, prints, pamphlets and manuscripts from the beginning of the seventeenth century to the first half of the eighteenth century.

De collectie bestaat uit prenten van gebouwen waarin het Athenaeum Illustre, de Universiteit van Amsterdam, of andere instellingen van hoger onderwijs in Amsterdam gevestigd zijn geweest. Ook zijn afbeeldingen opgenomen die dateren uit de periode voorafgaand aan de vestiging. De collectie prenten van voor 1877 is waardevol door haar compleetheid.

The collection consists of topographical prints of buildings of the University of Amsterdam (1877), of its predecessor the Athenaeum Illustre (1632) and of other educational institutes in Amsterdam. The illustrations dated before 1877 are surprisingly complete, which adds to the value of the collection.

De collectie omvat in de eerste plaats de bibliotheek van de Verenigde Doopsgezinde Gemeente Amsterdam (VDGA), begonnen in 1680. Deze bibliotheek werd vanaf 1735 gebruikt voor de Doopsgezinde Kweekschool. Zwaartepunten zijn geschriften van voor- en tegenstanders van het revolutionair anabaptisme, vroegreformatorische bijbels, theologische en polemische geschriften van vooraanstaande 17de-eeuwse en 18de-eeuwse leraren en werken over doopsgezinde literatoren en kunstenaars. Daarnaast is er een rijke prentencollectie. In de handschriftencollectie zijn er 16de-eeuwse tractaten van David Joris, de enige overgebleven brief van Menno Simons en 18de- tot 20de-eeuwse preken en collegedictaten. Ten slotte bevat de collectie het Doopsgezind Documentatiecentrum.

This collection contains the library of the Mennonite community in Amsterdam, the 'Doopsgezinde Gemeente Amsterdam' (VDGA), which was begun in 1680. From 1735 onwards the library was used for the Mennonite seminary. The core of the collection consists of documents by advocates and opponents of revolutionary Anabaptism, early reformational bibles, theological and polemical texts by leading 17th and 18th century teachers, documents about literary Mennonites and Mennonite artists. Besides this, there is a rich collection of prints. Finally, manuscripts were collected, for instance of the 16th century David Joris, of 18th to 20th Century lecture notes and the only letter that was left of Menno Simons. The Mennonite Documentation Centre is also included in his collection.

De collectie Vondeliana van rasverzamelaar A.Th. Hartkamp (1848-1924) vormde de basis van het in 1901 opgerichte Vondel-Museum. De collectie bestaat uit handschriften, gedrukte werken, schilderijen, prenten, portretten, penningen en documentatie over Vondel.

A collection connected to the Dutch writer and poet Joost van den Vondel, put together by A.Th. Hartkamp (1848-1924). It formed the basis of the Vondel-Museum which was founded in 1901. The collection consists of manuscripts, books, paintings, prints, portraits and medallions as well as other documentary material about Vondel.

Jacob Zwarts (1899-1943) groeide op in Utrecht in een orthodox-joods gezin. Al jong was hij geïnteresseerd in de joodse geschiedenis. Hij werd opgeleid tot godsdienstonderwijzer en archiefambtenaar. Later studeerde hij kunstgeschiedenis, waarin hij in 1935 promoveerde. Vanaf 1906 verschenen met grote regelmaat artikelen van Zwarts in joodse tijdschriften. Hij hield lezingen en publiceerde diverse werken, waaronder 'Hoofdstukken uit de geschiedenis der Joden in Nederland'. Aan zijn onderzoek naar de geschiedenis van de joden in Nederland kwam in 1942 abrupt een einde toen Zwarts op transport werd gesteld naar Auschwitz. Het archief bestaat uit knipsels, correspondentie, aantekeningen en vele door Zwarts ten behoeve van zijn onderzoek verzamelde afbeeldingen. Ook maken enkele gedeelten van manuscripten en een ongepubliceerd manuscript over de joodse studenten van de Utrechtse Hogeschool deel uit van het archief.

Jacob (Jacobus, Jac.) Zwarts (1899-1943) grew up in Utrecht in an Orthodox Jewish family. Already at an early age, he took an interest in Jewish history, and he trained as a teacher of religion and archivist. He later studied art history and received his doctorate in 1935. Articles by Zwarts began to appear in Jewish journals with great regularity from 1906 onwards. He gave lectures and published various works, including 'Hoofdstukken uit de geschiedenis der Joden in Nederland'. His research on the history of Dutch Jews came to an abrupt end in 1942, when he was transported to Auschwitz. The archive consists of cuttings, correspondence, notes and many illustrations collected by Zwarts for research purposes. The archive also contains several parts of manuscripts and an unpublished manuscript on Jewish students at the Utrechtse Hogeschool.