Nature conservation

Hans Paul Gorter (1914-2001) studeerde rechten aan de Universiteit van Amsterdam. In 1940 trad hij in dienst van de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten in Nederland als medewerker op het kantoor, waar hij allerlei administratief werk verrichtte. Bij de verandering van de organisatie (die hij voor een groot deel ontwierp) in 1947 werd hij een van de drie directeuren en belast met algemene zaken. In 1953 nam hij het secretariaat en het beheer van de droge gebieden erbij. Tot zijn pensionering in 1979 zou hij directeur blijven. In het persoonlijk archief van Gorter zijn persoonlijk en openbaar leven nauw met elkaar verweven. Het archief bevat hierdoor niet alleen informatie over de persoon Gorter maar ook over de natuurbescherming in Nederland in de periode 1940-1980.

Hans Paul Gorter (1914-2001) studied law at the University of Amsterdam. In 1940 he entered the service of the Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten in Nederland (Society for the Conservation of Nature in the Netherlands) where he worked at the office, performing all sorts of administrative tasks. When in 1947 the structure of Natuurmonumenten was reorganized (designed by Gorter mainly) he became one of its three directors, charged with general administration. In 1953 he also became secretary and administrator of the dry landscapes Natuurmonumenten owned. He retired in 1979. This is Gorter's personal archive, but in most items private and public life are closely intertwined. The archive contains much photographic en audio material. Again, both private and personal life are represented here. For these reasons, the archive gives not only information about Gorter personally, but also about nature conservation in the Netherlands during the years 1940-1980.

Eli Heimans (1861-1914) was een Amsterdamse onderwijzer die rond 1900, samen met Jac. P. Thijsse en andere collega's, in de lessen op de scholen waar hij werkte, via boeken, met artikelen in kranten en tijdschriften en met het tijdschrift De levende natuur een groot (en nadrukkelijk jong) publiek wilde informeren over en enthousiasmeren voor de wilde natuur in Nederland. Zijn werk had succes: de publicaties werden goed gelezen, overal in Nederland trokken (jonge) natuurliefhebbers het veld in en organiseerden zij zich, en bij de verschillende overheden werd aandacht voor de natuur vertaald in beleid. De inspanningen van Heimans en zijn collega's kunnen beschouwd worden als de aanzet tot de huidige georganiseerde en gereguleerde natuurstudie, -educatie en -bescherming in Nederland. Aangezien het archief beperkt is van omvang en verre van volledig, geeft het slechts weinig informatie over Heimans' leven en werk. Maar juist omdat dit het weinige is dat van Heimans' archief bewaard is gebleven, is het bijzonder waardevol.

Eli Heimans (1861-1914) was a primary school teacher in Amsterdam who around 1900, with the help of Jac. P. Thijsse and other colleagues, tried to raise interest for the indiginous Dutch nature among a broad (and notably young) audience with his teaching, books, articles in magazines and newspapers and the journal De levende natuur (The living nature). He was quite successful: the publications were well read, all over the country (young) people went out to study and enjoy nature, nature enthousiasts flocked together in organisations, and government administrations at different levels incorporated the protection of nature in their policy. The work of Heimans c.s. can be considered as the start of today's organized and formalized study, education and protection of nature in the Netherlands. As this is only a small archive and far from complete, it provides little information about Heimans' life and work. But in its limitations lies its value: this is all that remains of Heimans' archive that must have been very extensive.

Eli Heimans (1861-1914) en Jac. P. Thijsse (1865-1945) waren twee Amsterdamse onderwijzers die rond 1900 in hun lessen op de scholen waar zij werkten, via boeken en artikelen in kranten en tijdschriften die zij samen en afzonderlijk schreven en met het door hen opgerichte tijdschrift De levende natuur een groot (en nadrukkelijk jong) publiek wilden informeren over en enthousiasmeren voor de wilde natuur in Nederland. Hun werk had succes: hun publicaties werden goed gelezen, (jonge) natuurliefhebbers trokken het veld in om de natuur te bestuderen en ervan te genieten, natuurliefhebbers sloten zich aaneen in organisaties, en bij de verschillende overheden werd aandacht voor de natuur tot beleid gemaakt. Hun inspanningen kunnen beschouwd worden als de aanzet tot de huidige georganiseerde en gereglementeerde natuurstudie, -educatie en -bescherming in Nederland. Om het gedachtegoed van Heimans levend te houden werd na zijn overlijden in 1914 de 'Heimans Commissie' opgericht, in 1916 omgezet in de Heimans-Stichting. Een vergelijkbare organisatie werd kort na de dood van Thijsse in 1945 opgericht, namelijk de Stichting Dr. Jac. P. Thijsse-Fonds. Door het geringe kapitaal dat zij beheerden konden deze organisaties maar weinig activiteiten ontplooien. Naast beide organisaties ontstond in 1977 de Stichting Heimans en Thijsse Bibliotheek en Archief om de geschiedenis van de natuurstudie, -educatie en -bescherming in Nederland te documenteren. De Heimans-Stichting en de Stichting Dr. Jac. P. Thijsse Fonds gingen in 1981 samen verder in de Stichting Heimans en Thijsse-Fonds. In 1993 werd de Stichting Heimans en Thijsse Bibliotheek en Archief voortgezet als de Heimans en Thijsse Stichting en werd de Stichting Heimans en Thijsse-Fonds omgevormd tot een ondersteunende organisatie van de Heimans en Thijsse Stichting. De archieven van de verschillende organisaties laten duidelijk zien hoe zij, met wisselend succes, het pionierswerk van Heimans en Thijsse in herinnering probeerden te houden, nieuwe generaties erover informeerden en personen en organisaties die in de geest van beide pioniers werkten ondersteunden en stimuleerden.

Eli Heimans (1861-1914) and Jac. P. Thijsse (1865-1945) were two teachers at primary schools in Amsterdam who around 1900 tried to raise interest for the indiginous Dutch nature among a broad (and notably young) audience with their teaching, books, articles in magazines and newspapers and the journal De levende natuur (The living nature) they founded. They were quite successful: their publications were well read, all over the country (young) people went out to study and enjoy nature, nature enthousiasts flocked together in organisations, and government administrations operating at different levels made the protection of nature a part of their policy. The work of Heimans and Thijsse can be considered as the start of today's organized and formalized study, education and protection of nature in the Netherlands. Soon after Heimans' death in 1914 a committee was formed to keep the memory of his work alive. It was formalized into the Heimans-Stichting (Heimans Society) in 1916. A comparable organisation was founded in 1946 after the death of Thijsse, the Stichting Dr. Jac. P. Thijsse-Fonds (Dr. Jac. P. Thijsse-Fund). These were only small organisations with limited financial means and, for that reason, could not accomplish very much. Next to these two, the Stichting Heimans en Thijsse Bibliotheek en Archief (Heimans and Thijsse Library and Archive) was founded (1977) with the aim to document the history of the study, education and protection of nature in the Netherlands. The Heimans-Stichting and the Stichting Dr. Jac. P. Thijsse Fonds joined forces in 1981 and were turned into the Stichting Heimans en Thijsse-Fonds (Heimans and Thijsse-Fund). In 1993 the Stichting Heimans en Thijsse Bibliotheek en Archief was continued as the Heimans en Thijsse Stichting (Heimans and Thijsse Society) and the Stichting Heimans en Thijsse-Fonds was made into an organisation for the financial support of the Heimans en Thijsse Stichting. The papers of these different organisations clearly show how they tried, with varying success, to keep the memory of Heimans' and Thijsse's pioneering work alive, to inform new generations and to stimulate and support people and organisations whose work was inspired by them.

Eli Heimans (1861-1914) en Jac. P. Thijsse (1865-1945) waren twee Amsterdamse onderwijzers die rond 1900 in hun lessen op de scholen waar zij werkten, via boeken en artikelen in kranten en tijdschriften die zij samen en afzonderlijk schreven en met het door hen opgerichte tijdschrift De levende natuur een groot (en nadrukkelijk jong) publiek wilden informeren over en enthousiasmeren voor de wilde natuur in Nederland. Hun werk had succes: hun publicaties werden goed gelezen, (jonge) natuurliefhebbers trokken het veld in om de natuur te bestuderen en ervan te genieten, natuurliefhbbers sloten zich aaneen in organisaties, en bij de verschillende overheden werd aandacht voor de natuur tot beleid gemaakt. Hun inspanningen kunnen beschouwd worden als de aanzet tot de huidige georganiseerde en gereglementeerde natuurstudie, -educatie en -bescherming in Nederland. In 1977 werd de Stichting Heimans en Thijsse Bibliotheek en Archief opgericht om de geschiedenis van de natuurstudie, -educatie en -bescherming in Nederland te documenteren. In 1993 werd deze voortgezet als de Heimans en Thijsse Stichting. De stichting bouwde door voornamelijk schenkingen een uitgebreide bibliotheek op met boeken, tijdschriften, rapporten, nota's, onderzoeksverslagen etc. op het gebied van de natuurstudie, -beleving, -bescherming en -educatie in Nederland en de overzeese gebieden, alsmede een grote verzameling documentatiemateriaal en losse archivalia over deze onderwerpen en enkele (al dan niet complete) archieven van organisaties en personen die werkzaam waren op de genoemde terreinen. In 2015 werden de archieven alsmede de losse archivalia en de unieke stukken die zich in het documentatiemateriaal bevonden in bruikleen gegeven aan de afdeling Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam.

Eli Heimans (1861-1914) and Jac. P. Thijsse (1865-1945) were two teachers at primary schools in Amsterdam who around 1900 tried to raise interest for the indiginous Dutch nature among a broad (and notably young) audience with their teaching, books, articles in magazines and newspapers and the journal De levende natuur (The living nature) they founded. They were quite successful: their publications were well read, all over the country (young) people went out to study and enjoy nature, nature enthousiasts flocked together in organisations, and government administrations operating at different levels made the protection of nature a part of their policy. The work of Heimans and Thijsse can be considered as the start of today's organized and formalized study, education and protection of nature in the Netherlands. In 1977, the Stichting Heimans en Thijsse Bibliotheek en Archief (Heimans and Thijsse Library and Archive) was founded with the aim to document the history of the study, education and protection of nature in the Netherlands. In 1993 it was continued as the Heimans en Thijsse Stichting (Heimans en Thijsse Society). The society set up (mostly through donations) a large library with books, journals, reports, accounts, papers etc. covering nature study, experience, protection and education in the Netherlands and former colonies. A vast collection of records, stray archival documents and (partial) archives of organisations and private persons active on the aformentioned subjects was brought together as well. In 2015, the archives, stray archival material and the unique items among the records were transfered as permanent loan to the department of Special Collections of the University of Amsterdam.

Het archief van P.J. Schroevers is een onderdeel van de collectie van de Heimans en Thijsse Stichting te Amsterdam. Het bevat stukken op het gebied van zijn werkgebieden: de hydrobiologie en ecologie. Op deze gebieden was hij een belangrijk theoreticus en actievoerder. Hij was werkzaam bij het RIVON (Rijksinstituut voor Veldbiologisch Onderzoek ten behoeve van het Natuurbehoud) en was lid van de Werkgroep Biologische Waterbeoordeling (nu de Werkgroep Ecologisch Waterbeheer) en de Werkgemeenschap Landschapsecologisch Onderzoek.

The archive of P.J. Schroevers is part of the collection of the Heimans en Thijsse Stichting in Amsterdam. It contains material pertaining to his fields of work: hydrobiology and ecology. He was a major theoretician and activist in these fields. He worked for the RIVON (Rijksinstituut voor Veldbiologisch Onderzoek ten behoeve van het Natuurbehoud) and was a member of the Werkgroep Biologische Waterbeoordeling (now Werkgroep Ecologisch Waterbeheer) and the Werkgemeenschap Landschapsecologisch Onderzoek. These institutes / work groups all work for the benefit of the environment or the landscape.

De Stichting Wetenschappelijk Duinonderzoek (SWD, 1948–1980) had als doel het bevorderen en coördineren van biologisch en geomorfologisch onderzoek van de duinen en aangrenzende kustgebieden in Nederland. Daartoe richtte de SWD biologische onderzoekstations in op Voorne (Weevers’ Duin) en Terschelling (Schellingerland). De SWD verstrekte subsidies voor (promotie)onderzoek gericht op flora, fauna en maritiem-geologische onderwerpen. Ze verkreeg haar inkomsten door donaties van particulieren en instellingen, uit de exploitatie van de onderzoekstations en door subsidies van de Nederlandse Organisatie voor Zuiver-Wetenschappelijk Onderzoek (ZWO). In 1958 droeg de SWD het beheer van Weevers’ Duin over aan het Instituut voor Oecologisch Onderzoek (IOO) en in 1959 dat van Schellingerland aan het Rijksinstituut voor Veldbiologisch Onderzoek ten behoeve van het Natuurbehoud (RIVON). De SWD bleef een stimulerende en coördinerende rol spelen bij het duinonderzoek vanuit de beide onderzoekstations. Het archief bestaat in hoofdzaak uit stukken die betrekking hebben op het ontstaan en functioneren van de SWD en van de beide onderzoekstations. Vermeldenswaard zijn de geïllustreerde gastenboeken van het biologisch station Schellingerland. Voorts bevat het archief rapporteringen van systematische waarnemingen van flora en (avi)fauna op Terschelling uit de jaren 1957–1983.

The Stichting Wetenschappelijk Duinonderzoek (SWD, a foundation for scientific research into dunes, 1948–1980) was set up to promote and coordinate biological and geomorphological research into the dunes and adjoining coastal areas in the Netherlands. To this end the SWD established biological field stations in Voorne in the province of South Holland (Weevers’ Duin) and on the island of Terschelling (Schellingerland). The SWD provided grants for research, including PhD studies, into flora, fauna and marine geology subjects. The foundation’s income came from private and institutional donors, the running of the field stations and funding from the Nederlandse Organisatie voor Zuiver-Wetenschappelijk Onderzoek (ZWO, the Netherlands Organization for Pure Scientific Research). In 1958 the SWD transferred the management of Weevers’ Duin to the Instituut voor Oecologisch Onderzoek (IOO, the Institute for Ecological Research), and in 1959 it transferred that of Schellingerland to the Rijksinstituut voor Veldbiologisch Onderzoek ten behoeve van het Natuurbehoud (RIVON). The SWD continued to stimulate and coordinate dune research within the two field stations. The archive mainly consists of documents relating to the origin and functioning of the SWD and the two field stations. The illustrated guest books of the Schellingerland biological station are particularly noteworthy. The archive furthermore contains reports of systematic observations of plants, animals and birds at Terschelling in the years 1957–1983.

Jac. P. Thijsse (1861-1945) was een Amsterdamse onderwijzer die rond 1900, samen met Eli Heimans en andere collega's, in de lessen op de scholen waar hij werkte, via boeken, met artikelen in kranten en tijdschriften en met het tijdschrift De levende natuur een groot (en nadrukkelijk jong) publiek wilde informeren over en enthousiasmeren voor de wilde natuur in Nederland. Geleidelijk kwam het accent van zijn activiteiten te liggen op de bescherming van de natuur in Nederland. Zijn werk had succes: de publicaties werden goed gelezen, overal in Nederland trokken (jonge) natuurliefhebbers het veld in en organiseerden zij zich, bij de verschillende overheden werd aandacht voor de natuur vertaald in beleid en wisten particuliere organisaties natuurgebieden aan te kopen en voor het publiek open te stellen. De inspanningen van Thijsse en zijn collega's kunnen beschouwd worden als de aanzet tot de huidige georganiseerde en gereguleerde natuurstudie, -educatie en -bescherming in Nederland. Hoewel het archief zeker niet volledig is, geeft het veel informatie over Thijsses uiteenlopende activiteiten en contacten, en over de waardering die hij voor zijn werk ontving.

Jac. P. Thijsse (1865-1945) was a primary school teacher in Amsterdam who around 1900, with the help of Eli Heimans and other colleagues, tried to raise interest for the indiginous Dutch nature among a broad (and notably young) audience with his teaching, books, articles in magazines and newspapers and the journal De levende natuur (The living nature). He was quite successful: the publications were well read, all over the country (young) people went out to study and enjoy nature, nature enthousiasts flocked together in organisations, government administrations at different levels incorporated the protection of nature in their policy and private organisations bought many nature reserves which were made accessible to a large public. The work of Thijsse c.s. can be considered as the start of today's organized and formalized study, education and protection of nature in the Netherlands. Although being far from complete, the archives provides ample information about Thijsse's work, his contacts and the recognition he received.

Karel Hendrik Voous (1920–2002) was een vooraanstaand ornitholoog en natuurbeschermer. In 1947–1964 was hij conservator van de Vogelafdeling van het Zoölogisch Museum te Amsterdam. Dankzij hem verdubbelde de collectie en veranderde de afdeling van een bescheiden, vooral educatief museum met hoofdzakelijk opgezette vogels tot een belangrijk internationaal georiënteerd onderzoeksinstituut. Ook was Voous buitengewoon hoogleraar in de zoögeografie (1955–1963) en vervolgens gewoon hoogleraar dierkunde (1964–1975) aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. Het archief bevat correspondentie, reisdagboeken, manuscripten en fotoalbums. Een substantieel onderdeel bestaat uit het manuscript en typoscript van het door Voous geschreven boek In de ban van vogels. Geschiedenis van de beoefening van de ornithologie in Nederland in de twintigste eeuw uit 1995.

Karel Hendrik Voous (1920–2002) was a leading ornithologist and nature conservationist. Between 1947–1964 he was curator of the Bird Department of the Zoological Museum Amsterdam. The collection doubled thanks to his efforts, while he also transformed the department from a modest, mainly educational museum primarily rich in stuffed birds into a major internationally oriented research institute. Voous was also endowed professor of zoogeography (1955–1963), later full professor of zoology (1964–1975), at the Vrije Universiteit Amsterdam. The archive contains correspondence, travel diaries, manuscripts and photo albums. A substantial part of the archive consists of the manuscript and typescript of Voous’ In de ban van vogels. Geschiedenis van de beoefening van de ornithologie in Nederland in de twintigste eeuw, his history of the practice of ornithology in the Netherlands in the twentieth century, which was published in 1995.