Letters

J.W. en J.S. Beekmann waren toonaangevende Amsterdamse letterschilders. Hun archief documenteert gedetailleerd de dagelijkse praktijk van de letter- en decoratieschilder. Het is met name interessant voor kunst- en designhistorici.

J.W. and J.S. Beekmann were prominent Amsterdam lettering artists. Their archive documents in detail the daily practice of the lettering and decorative artist. The archive is of particular interest to art historians and historians of design.

Grafisch ontwerper Françoise Berserik (1949) maakte het boekontwerp voor het boek Counterpunch van Fred Smeijers, dat in 1996 uitkwam. Berserik schonk het archief, dat ze bijhield tijdens en na de productie, in 2005 aan de Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam. Het archief bevat onder meer plakproeven, drukproeven en correspondentie en geeft daarmee een waardevol inzicht in de totstandkoming van deze publicatie.

Graphic designer Françoise Berserik (1949) designed Fred Smeijers’ Counterpunch, a book that came out in 1996. Berserik donated the archive, which she started and continued during and after the book’s production, to Amsterdam University’s Special Collections in 2005. The archive includes paste-ups, proofs and correspondence and as such provides valuable information on the genesis of this publication.

Verzameling boeken van de Italiaanse drukker en lettersnijder Giambattista Bodoni (1740-1813), uit het bezit van de Leidse boekdrukker en uitgever Albertus Willem Sijthoff (1829-1913). De uitgaven van Bodoni behoren tot de hoogtepunten van de achttiende-eeuwse boektypografie. Deze collectie biedt uitgebreid overzicht van Bodoni's werk als lettersnijder en boekdrukker.

A collection of books by the Italian printer and typecutter Giambattista Bodoni (1740-1813), formerly owned by the Leiden book printer and publisher Albertus Willem Sijthoff (1829-1913). Editions by Bodoni are among the highlights of eighteenth-century book typography. This collection offers a comprehensive overview of Bodoni’s career as a typecutter and book printer.

Grafisch ontwerper Bram de Does geniet in Nederland, maar ook internationaal, grote bekendheid als ontwerper van de tekstletters Trinité (1982) en Lexicon (1992). Deze staan in de traditie van het Huis Enschedé (Jan van Krimpen, S.L. Hartz) maar zijn toch geheel zelfstandige ontwerpen. De kern van deze collectie vormen de werktekeningen voor de Lexicon.

Graphic designer Bram de Does is widely known both in the Netherlands and internationally as the designer of the letters Trinité (1982) and Lexicon (1992). They were designed in the tradition of the Huis Enschedé (type designers Jan van Krimpen and S.L. Hartz), but they are still entirely independent designs. The core of the collection is formed by working drawings for Lexicon.

Henri Friedlaender was een internationaal bekende joodse typograaf en letterontwerper. Deze collectie biedt een bescheiden doch gevarieerd overzicht van zijn werk in drukvorm. Een gedeelte hiervan beslaat het gangbare uitgegeven materiaal, een ander gedeelte bestaat uit klein drukwerk dat hij voor privégebruik maakte. De belangstelling die Friedlaender had voor de Hebreeuwse heilige teksten komt in deze collectie goed naar voren. Dit is te zien in de diverse vertalingen van bijbelboeken die hij zelf heeft uitgegeven. Verder maken een manuscript, een schetsboek, dia's en een aantal brieven, waaronder correspondentie met Martin Buber, deel uit van de collectie.

Henri Friedlaender was an internationally renowned Jewish typographer and type designer. This collection offers a modest but diverse overview of his work in printed form. In addition to the usual published material, the collection contains small printed items that he made for private use. Friedlaender's interest in Hebrew sacred texts is quite apparent in this collection. It can be seen in the various translations of books of the Bible that he published himself. Other items in the collection include a manuscript, a sketchbook, slides and a number of letters, including letters addressed to the Bibliotheca Rosenthaliana, as well as correspondence with Martin Buber.

Samuel Louis (Sem) Hartz verwierf internationale bekendheid als grafisch ontwerper en kopergraveur. Hij maakte naam met zijn postzegels, waaronder koninginnezegels, zijn bankbiljetten en drukletters. Zijn gehele loopbaan werkte hij voor de beroemde grafische onderneming Joh. Enschedé en Zonen in Haarlem. De collectie bestaat met name uit correspondentie (vooral over de productie van zijn drukletter Linotype Juliana, 1958) en uit drukwerk (boekjes en efemera) van zijn private press, de Tuinwijkpers.

Samuel Lois (Sem) Hartz achieved international fame as a graphic designer and copperplate engraver. He became famous for his stamps, in particular stamps with the queen of the Netherlands, his banknotes and his typefaces. During his entire career he worked at the famous printing firm Joh. Enschedé en Zonen in Haarlem, which dates back to the 18th century. The collection consists mainly of correspondence, in particular about the production of his typeface Linotype Juliana of 1958, and of printed matter, such as books and ephemera from his private printing press, the Tuinwijkpers.

Martin Kaye (1932-1989) was in het Amsterdam van de jaren zeventig en tachtig een beeldbepalend afficheontwerper. Zijn archief illustreert met name zijn obsessie voor de letter in al zijn verschijningsvormen; het is interessant voor affiche- en typografiehistorici.

Martin Kaye (1932-1989) was a distinctive designer of posters in Amsterdam in the 1970s and 1980s. His archive particularly illustrates his obsession with the letter in all its manifestations and is of interest to poster historians and historians of typography.

Jan van Krimpen was – internationaal – een van de toonaangevende typografen van zijn generatie. De grafische nalatenschap biedt inzicht in de vele contacten van deze letterontwerper en boekverzorger. Zo is er correspondentie met vakgenoten, met de Engelse zetmachinefabrikant Monotype Corporation (Stanley Morison) en met bevriende literatoren. Van Krimpen had een grote literaire belangstelling en was niet alleen als ontwerper maar ook persoonlijk betrokken bij de totstandkoming van verschillende literaire uitgaven. Verder maken onder meer kalligrafie en (werk)tekeningen voor drukletters deel uit van het archief. Deze nalatenschap maakt onderzoek mogelijk naar Van Krimpens wijze van ontwerpen en naar zijn opvattingen over grafische vormgeving.

Jan van Krimpen was one of the leading Dutch typographers of his time. His legacy as a designer of books and types offers insight into his many contacts. The collection includes correspondence with fellow designers, with the British producer of typesetting machines Monotype Corporation (nowadays Stanley Morison) and with other literary men with whom he was on friendly terms, such as the poets Jan van Nijlen and J.C. Bloem. Van Krimpen was very interested in literature and was involved in the effectuation of several literary publications both professionally as a designer and personally. Besides this, the collection contains calligraphy and working drawings of types. This collection enables research into the way Van Krimpen designed types as well as into his views on graphic design.

De kunstenaar Theo Kurpershoek was een van de toonaangevende Nederlandse boekverzorgers en lettertekenaars van zijn generatie. Daarnaast was hij, op typografisch gebied, van belang als docent lettertekenen aan de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam. Deze collectie bevat met name werktekeningen voor boekomslagen, waaronder een aantal voor Querido. Ze maken onder meer duidelijk hoe vaardig Kurpershoek als lettertekenaar was; er is bijvoorbeeld weinig gebruikgemaakt van dekwit.

The artist Theo Kurpershoek was one of the leading Dutch book and typeface designers in the Netherlands in his time. Besides this, he was important in the field of typography as a teacher of type founding at the Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam. Many of his books can be found in the catalogues of De best verzorgde boeken (Best Dutch book designs). He was also a well-known (figurative) painter and graphic artist. This collection mainly contains working drawings for book jackets, for instance some for the publisher Querido. They show clearly how skilful Kurpershoek was as a typographic designer. He used very little opaque white, for instance. The collection gives a good impression of his creativity and his work as a designer for Dutch (literary) publishers.

Dit archief bevat de documentatie over de letters die Lettergieterij 'Amsterdam' tussen ca. 1907 en ca. 1977 geproduceerd heeft. Het gaat dan met name om schetsen, ontwerpen en werktekeningen, en om (interne) correspondentie en gietproeven. Het is internationaal een van de weinige bewaard gebleven archieven op dit terrein. Het materiaal documenteert vrij volledig de ontstaansgeschiedenis van vele bekende Nederlandse drukletters.

This archive contains documentation on the typefaces produced by Lettergieterij 'Amsterdam' between c. 1907 and c. 1977. It mainly concerns sketches, designs and work drawings as well as internal and external correspondence and type founder’s specimens. The archive, which is one of the few remaining archives in this field, is international in scope. The archive offers fairly comprehensive documentation on the creation of many well-known Dutch typefaces.

De letterproevencollectie is door zijn omvang en samenstelling van internationale betekenis. Het materiaal is voor het merendeel afkomstig uit de Typografische Bibliotheek van Tetterode en de Bibliotheek van het Boekenvak. De collectie geeft een vrij volledig beeld van de drukletterproductie in Nederland van het midden van de achttiende eeuw tot heden. Daarnaast zijn er vele buitenlandse proeven uit de negentiende eeuw tot heden, waarbij met name het Duitse materiaal uit de twintigste eeuw vermelding verdient. Ook zijn er vele Nederlandse drukkerijproeven aanwezig. De letterproevencollectie is interessant voor design- en boekhistorici. Ontwerpers vinden er modellen in voor revivals of inspiratie voor nieuwe typen. Sinds de jaren negentig van de twintigste eeuw heeft de belangstelling voor letter- en grafisch ontwerpen een hoge vlucht genomen, waarvan ook het letterontwerpen profiteerde.

The collection of type founders specimens is of international significance in terms of size and scope. The materials largely derive from the Typografische Bibliotheek van Tetterode (the Tetterode collection) and the Bibliotheek van het Boekenvak (library of the book trade). The collection offers a fairly complete overview of the typeface production in the Netherlands from the middle of the eighteenth century until the present. In addition, the collection includes numerous foreign type specimens from the nineteenth century to the present, notably German materials of the twentieth century. The collection is also rich in printers’ specimens. The collection of type founders specimens is of interest to design historians and book historians. Designers will find inspiration for design revivals or new typefaces. The interest in letter design and graphic design has greatly increased since the 1990s, which also led to greater interest in the designing of letters.

Gerrit Noordzij was een bekend boekverzorger en een invloedrijk kalligraaf, letterontwerper en schrifttheoreticus. Zijn drukletters werden in de handel gebracht door The Enschedé Font Foundry. Daarnaast was Noordzij van belang als docent aan de Haagse Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten. Tot zijn studenten daar behoorden onder meer Frank Blokland, Erik van Blokland, Just van Rossum, Peter Verheul en zijn zonen Christoph en Peter Matthias Noordzij. De door Gerrit Noordzij ontworpen boekomslagen zijn doorgaans in belettering van zijn hand uitgevoerd en geven zo een goede indruk van zijn ontwikkeling op dit gebied. Behalve boekomslagen maken door hem verzorgde boeken, enkele ontwerpen, een geschreven oorkonde en agenda's deel uit van deze collectie.

Gerrit Noordzij was a well-known Dutch book designer and an influential calligrapher and typographer. Internationally, he was one of the leading theorists on writing and type. He designed many books, in particular book jackets, and several typefaces which were released by The Enschedé Font Foundry. Noordzij was also important as a teacher at the Royal Academy of Arts in The Hague. Many of his former students became well-known type designers, among them Frank Blokland, Erik van Blokland, Just van Rossum, Peter Verheul and his sons Christoph and Peter Matthias Noordzij. The book jackets designed by Noordzij are generally produced with lettering also designed by him. As such, they give a good impression of his development. In addition to book jackets, the collection contains a number of designs, a certificate of appreciation and his diaries.

Hendrik Josephus Pos (1898-1955) was hoogleraar taalwetenschap en filosofie, eerst aan de Vrije Universiteit, later aan de Universiteit van Amsterdam. Zijn archief bestaat enerzijds uit manuscripten en kopij, anderzijds uit correspondentie en ander archiefmateriaal; het geheel geeft een weerslag van zijn activiteiten op academisch, bestuurlijk en maatschappelijk terrein. Het archief van Pos maakt deel uit van de Wijsgerige Verzameling van de Universiteit van Amsterdam.

Hendrik Josephus Pos (1898-1955) was a linguistics and philosophy professor, first at Amsterdam’s Vrije Universiteit, later at the University of Amsterdam. One part of his archive contains manuscripts and copy texts, the other part correspondence and other archival documents; as a whole, the archive reflects his activities in the academic, managerial and social fields. Pos’s archive is part of the University of Amsterdam’s Wijsgerige Verzameling (philosophical collection).

Sjoerd Hendrik de Roos (1877–1962) was een van de belangrijke Nederlandse grafisch ontwerpers uit de twintigste eeuw. Als letterontwerper drukte hij meer dan een halve eeuw zijn stempel op het Nederlandse drukwerk. Hij werkte als boekontwerper voor verschillende uitgeverijen; met name zijn Art Nouveau-banden worden nu gewaardeerd. Zijn ontwerpmodellen voor en tekstbijdragen aan de huisorganen van Lettergieterij 'Amsterdam' voorheen N. Tetterode bereikten vrijwel alle Nederlandse drukkers. Zijn werkarchief geeft een goed beeld van de ontwerppraktijk van een grafisch ontwerper in de eerste helft van de twintigste eeuw. Het is interessant voor boek- en designhistorici.

Sjoerd Hendrik de Roos (1877–1962) was one of the leading Dutch graphic designers of the twentieth century. As a type designer he left his mark on Dutch printing for over half a century. He worked as a book designer for a number of publishers; especially his Art Nouveau book bindings are now highly valued. Virtually all Dutch printers were familiar with his design models for and text contributions to the various house magazines of the Amsterdam Type Foundry Lettergieterij 'Amsterdam' voorheen N. Tetterode. His working archive gives a good idea of the design process of a graphic designer active in the first half of the twentieth century. The archive is of interest to book historians and design historians.

De firma Tetterode, formeel bekend als Lettergieterij 'Amsterdam' voorheen N. Tetterode, was een belangrijke internationale lettergieterij en handelaar in grafische machines. Het bedrijfsarchief geeft inzicht in de activiteiten van het bedrijf bij de ontwikkeling en verkoop van lettertypes en grafische apparatuur. Als onderdeel van de Collectie Tetterode maakt het zichtbaar hoe de verschillende collecties en archieven die afkomstig zijn van Tetterode, en deel uitmaken van de collecties van de Universiteit van Amsterdam, aan elkaar gerelateerd zijn.

The Tetterode company, officially known as Lettergieterij 'Amsterdam' voorheen N. Tetterode, was a prominent international type foundry and trader in graphic machines. The company archive sheds light on its activities in developing and selling typefaces and graphic equipment. As part of the Tetterode collection, it highlights the interrelations between the various collections and archives that originate from the Tetterode company and are now part of the University of Amsterdam’s collections.

Onder de naam collectie Tetterode beheert de Universiteitsbibliotheek sinds 1971 een aankoop van Lettergieterij en Machinehandel voorheen N. Tetterode-Nederland nv. Het is internationaal een van de grote collecties op het gebied van de geschiedenis van de grafische techniek en vormgeving. De negentiende en de twintigste eeuw zijn in het bijzonder sterk vertegenwoordigd. De collectie bestaat uit een bibliotheek (met een vaktechnisch en een museumgedeelte) en archiefmateriaal (waaronder collectie S.H. de Roos en archief Letterproductie). Behalve boeken en tijdschriften zijn er materiaalsoorten als handschriften, prenten, prospectussen, affiches en kalenders.

Since 1971 the University Library manages the Tetterode collection, which was bought from 'Lettergieterij en Machinehandel', a type foundry and machine business formerly called 'N. Tetterode-Nederland NV'. Internationally, it is one of the largest collections dealing with the history of graphic technique and design. The largest part of the collection is from the nineteenth and twentieth centuries. The collection consists of a library - which is partly technical and partly museological - and of archival material. The latter includes the collections S.H. de Roos and the type designer's archive. Besides books and magazines, there are manuscripts, pictures, brochures, posters and calendars.

Deze collectie geeft een beeld van de letter in met name zijn toepassingen voor reclame, van posters (met houten letters) tot gevel- of winkelbelettering (met geschilderde letters).

This collection gives an idea of letters as used especially in advertising, from posters (using wooden type) to façade or shop lettering (using painted lettering).