Archief van Jacob Fränkel

Jacob Fränkel werd op 21 juli 1814 geboren in het huidige Karlino in Pomerania (het voormalige Körlin in Pommern). Jacobs vader, Aron Meijer, was leerkoopman; zijn moeder zorgde voor het gezin bestaande uit negen kinderen. Vanaf elfjarige leeftijd kreeg Jacob Fränkel talmoedonderwijs aan huis. In de jaren die daarop volgden genoot hij het talmoedonderwijs in de nabijgelegen provincie Poznan (Posen). In 1830, toen Fränkel vijftien jaar oud was, vertrok hij naar het nabij gelegen Koszalin (Köslin) waar hij anderhalf jaar onderwijs aan het gymnasium volgde. Na een onderbreking van een jaar ging Fränkel naar Glogow (Glogau, Silezië) waar hij zijn studie aan het gymnasium hervatte. Zijn einddiploma behaalde hij vier jaar later toen hij al 23 was.

In 1839 schreef Fränkel zich in aan de Friedrich Wilhelm Universiteit (sinds 1949 de Humboldt Universität) te Berlijn. Hier volgde hij onder andere de vakken Arabisch, Syrisch, Samaritaans, klassieke letteren en filosofie. Twee jaar later, na het behalen van het diploma, promoveerde hij in de universiteitsstad Greifswald op een proefschrift over het joodse huwelijk. Naast de universitaire diploma's haalde Fränkel in deze periode ook de vereiste papieren voor een rabbinale functie, waarna hij in 1842 werd benoemd tot rabbijn van Märkisch-Friedland (het huidige Mirosławiec), een jaar later ook van Lobez (Labes) en Kalisz (Kallies). De vijf jaar van dit rabbinaat waren moeilijk. De godsdienstdocent in Märkisch-Friedland had zijn eigen kinderen namelijk laten dopen en probeerde andere joodse gemeenteleden over te halen dit ook te doen. In deze periode trouwde Fränkel met Dorothea Baer uit Znin.

Na twee jaar te hebben rondgereisd als kandidaat-rabbijn kwam Jacob Fränkel na de zomer van 1849 aan in Zwolle. Daar hield hij tijdens de Hoge Feestdagen een aantal proefpredikaties die het kerkbestuur dermate aanspraken, dat ze tot een benoeming voor opperrabbijn wilden overgaan. Over de voorgenomen benoeming ontstond onenigheid. Fränkel verklaarde het verzet uit de academische opleiding die hij in Duitsland had genoten, waardoor twijfel ontstond over zijn orthodoxie. Maar het feit dat Fränkel een semiecha (rabbijns diploma) had van Salomon Holdheim, de radicale Reformvoorganger, was zeker ook een aanleiding om de juistheid van de benoeming van Fränkel in twijfel te trekken. Er werd een rabbinaal college benoemd om Fränkels geloofsbrieven te onderzoeken. In weerwil van het negatieve advies van dit college werd Fränkel 1852 tot opperrabbijn van het synagogaal ressort Overijssel gekozen en in januari 1853 geïnstalleerd. De taken die hij als opperrabbijn vervulde waren alleen religieus van aard, waaronder het voltrekken van kerkelijke huwelijken, het examineren van slachters en predikatie in het algemeen. In 1876 werd Fränkel tevens benoemd tot opperrabbijn (ad interim) van de provincie Noord-Brabant. Op 10 mei 1882 overleed Jacob Fränkel te Zwolle, waar hij twee dagen later op de joodse begraafplaats begraven werd. Fränkels tijdgenoot J.S. Hillesum, opperrabbijn van Drenthe, nam na Fränkels dood de taak van opperrabbijn van Overijssel op zich.