Scope and Contents
Het archief van Mozes Monasch bestaat voornamelijk uit preken die hij heeft uitgesproken in de functie van opperrabbijn van de ressorten Drenthe en Utrecht. Verder zijn er enkele schriften met aantekeningen van onderzoek naar de geschiedenis van de joden in Nederland en aantekeningen van lezingen en vergaderingen. Ook een register van ingezegende huwelijken in Meppel is in het archief overgeleverd. Ten slotte is er een omslag met personalia zoals: diploma's, bewijzen van inschrijving en stukken betreffende zijn aanstelling als docent en opperrabbijn, alsmede enkele stukken van zijn voorouders.
Dates
- 1811-1914
- Majority of material found within 1874-1914
Creator
- Monasch, Mozes, 1852-1915 (Person)
Language of Materials
Nederlands en Hebreeuws
Conditions Governing Access
Het archief is verfilmd en online raadpleegbaar via de inventaris. De originele documenten worden in principe niet ter inzage gegeven.
Conditions Governing Use
Bij raadpleging is het Reglement voor de gebruikers van de Bibliotheek van de Universiteit van Amsterdam van toepassing. Reproductie en reproductierechtvergoedingen conform de Tarieven en Diensten Universiteit van Amsterdam.
Indien in uitzonderlijke gevallen toch toestemming verkregen is om originele documenten te raadplegen, wordt het materiaal alleen ter inzage gegeven.
Biographical / Historical
Mozes Monasch werd op 10 juli 1852 in Gouda geboren. De titel van moree behaalde hij in 1885 aan het Nederlands-Israëlitisch Seminarium (NIS) in Amsterdam onder leiding van rector dr. J.H. Dünner. Dünner eiste dat elke student het gymnasium en het kandidaatsexamen in de klassieke letteren aan de universiteit moest hebben afgerond. Monasch werd conrector van het NIS in 1888. Deze functie verruilde hij in 1905 voor het ambt van opperrabbijn. Hij werd geïnstalleerd als opperrabbijn van de synagogale ressorten Drenthe en Utrecht. Na het overlijden van de eerste opperrabbijn van Drenthe, J.S. Hillesum, werd besloten de provincies Drenthe en Utrecht onder één opperrabbinaat te stellen. De standplaats voor het Drentse opperrabbinaat was Meppel, voor het Utrechtse was dat Amersfoort.
Naast zijn rabbinale werk publiceerde Monasch een aantal werken over de geschiedenis van het joodse volk. De uit drie delen bestaande Geschiedenis van het volk Israël werd in 1891 uitgegeven. Beknopt handboek van de Joodsche geschiedenis in schetsen en Over het ontstaan, de stichting en de oudste geschiedenis van de Joodsche gemeente te Utrecht werden respectievelijk in 1913 en 1914 uitgegeven. Een jaar later, op 7 december 1915, overleed Mozes Monasch in Utrecht op 63-jarige leeftijd.
Extent
0.5 meter
Abstract in Dutch
Mozes Monasch (1852-1915) werd in 1885 drie jaar na het behalen van zijn moree-titel aan het Nederlands-Israëlitisch Seminarium (NIS) in Amsterdam conrector van deze theologische opleiding. Deze functie verruilde hij in 1905 voor het ambt van opperrabbijn. Hij werd geïnstalleerd als opperrabbijn van de ressorten Drenthe en Utrecht. Naast zijn rabbinale werk publiceerde Monasch een aantal historische werken. Het archief van Mozes Monasch bestaat voornamelijk uit preken. Ook zijn er personalia en aantekeningen met betrekking tot onderzoek, lezingen en vergaderingen in het archief aanwezig.
Abstract in English
In 1885, three years after receiving his moré diploma from the Amsterdam Rabbinical Seminary (NIS), Mozes Monasch (1852-1915) became vice-rector of the same theological programme. In 1905, he left this job to become chief rabbi, and was installed in the synagogue districts of Drenthe and Utrecht. In addition to his rabbinical work, Monasch published a number of historical works. The archive of Mozes Monasch consists largely of sermons, although it also includes personalia and notes relating to his research, lectures and meetings.
Arrangement
Het archief is chronologisch geordend.
Physical Location
Allard Pierson, Universiteit van Amsterdam
Immediate Source of Acquisition
Over de verwerving is geen informatie beschikbaar. Het archief is in ieder geval voor 1986 in de Bibliotheca Rosenthaliana opgenomen, die onderdeel uitmaakt van het Allard Pierson.
Appraisal
Dit archief geeft nader inzicht in de religie- en vroomheidsgeschiedenis van het Nederlandse jodendom vanuit het perspectief van het rabbinaat als het religieuze establishment.
De derasjot (preken) zijn een belangrijke bron voor de studie van sociale en religieuze ontwikkelingen in het 19e- en 20e-eeuwse Nederlandse jodendom, religieuze communicatieprocessen en de geschiedenis van de welsprekendheid.
Accruals
Aanvullingen zijn niet te verwachten.
Separated Materials
Het Utrechts archief bezit, in het archief van de Nederlands-Israëlitische gemeente te Utrecht, kopieboeken van door M. Monash verzonden brieven. (Archieftoegang 825, inventarisnummers: 833-836).
Bibliography
- . Memorboek, platenatlas van het leven der joden in Nederland van de middeleeuwen tot 1940. Baarn, 1974, p. 376.
- Joods Historisch Museum (geraadpleegd op 01-03-2011)
- , , . Pinkas. Geschiedenis van de joodse gemeenschap in Nederland. Amsterdam, 1999, p. 267, p. 360 en p. 565.
- .
De organisatiestructuur van joods Nederland
. In: Joden in Nederland in de twintigste eeuw: een biografisch woordenboek. Utrecht, 2007, p. xv-xvii.
Processing Information
Deze archiefbeschrijving is in 2009 tot stand gekomen in het kader van het project Online inventarissen van Nederlands-Joodse archiefcollecties. Het project is uitgevoerd in samenwerking met het Menasseh ben Israel Instituut voor joodse studies. In het kader van dit project is het archief in 2011 passief geconserveerd. In 2015 is het archief geïnventariseerd en gedigitaliseerd.
- Amersfoort
- Archives
- Chief Rabbinate
- Drenthe
- Jews
- Joden
- Jodendom
- Judaism
- Meppel
- Monasch, Mozes, 1852-1915
- Nederland
- Netherlands
- Netherlands -- Utrecht (province)
- Opperrabbinaat
- Rabbijnen
- Rabbis
- Registers (Lists)
- Sermons
- Utrecht (provincie)
- aantekeningen
- archieven (collecties)
- notes
- preken
- registers (lijsten)
- Title
- Inventaris van het archief van Mozes Monasch (1811-1914)
- Author
- R. Boertjens en C.T. Fruchaud
- Date
- 2020
- Description rules
- Describing Archives: A Content Standard
- Language of description
- Dutch; Flemish
- Script of description
- Latin
- Language of description note
- Nederlands
- Edition statement
- eerste versie 2011, tweede herziene versie 2020
Repository Details
Part of the Allard Pierson Repository
Oude Turfmarkt 127-129
Amsterdam 1012 GC Nederland