Collectie archivalia van stichting Le-Ezrath Ha-Jeled

De Bibliotheca Rosenthaliana herbergt de joodse verzamelingen van de Bijzondere Collecties. De basis voor de Bibliotheca Rosenthaliana werd gelegd door Leeser Rosenthal (1794-1868), die bij zijn dood een collectie naliet van zo'n 6000 banden. In 1880 werd de bibliotheek door de familie geschonken aan de gemeente Amsterdam. Als onderdeel van de Universiteitsbibliotheek van Amsterdam groeide de Bibliotheca Rosenthaliana onder diverse conservatoren uit van een typisch Duits-joodse Verlichtingsbibliotheek tot een bredere joodse bibliotheek, met als belangrijkste zwaartepunt de cultuurgeschiedenis van de joden in Nederland. Tot de verzamelgebieden van de huidige Bibliotheca Rosenthaliana behoort materiaal van joodse organisaties, waaronder de stichting Le-Ezrath Ha-Jeled.

De stichting Le-Ezrath Ha-Jeled (Het Kind ter Hulpe) werd op 30 augustus 1945 opgericht als reactie op de wet die bepaalde dat alle joodse ouders die hun kinderen alleen hadden laten onderduiken, uit de ouderlijke macht zouden worden ontzet, waarbij de kinderen toegewezen zouden worden aan de Voogdijcommissie Oorlogspleegkinderen (OPK). De leden van de OPK, die werden benoemd door de minister van Justitie, wezen de kinderen bij voorkeur toe aan hun niet-joodse pleegouders. De stichting werd opgericht om te bevorderen dat joodse oorlogswezen in een al dan niet orthodox-joodse omgeving zouden opgroeien. Aangezien de OPK besliste over de plaatsing van de kinderen, speelde de stichting slechts een adviserende rol. Een – moeizame – samenwerking tussen de stichting en de OPK kwam tot stand, onder meer bij de toewijzing van kinderen aan joodse gezinnen.

Vier jaar na de Tweede Wereldoorlog veranderden de werkzaamheden van Le-Ezrath Ha-Jeled, toen er steeds vaker joodse kinderen moesten worden opgevangen uit joodse gezinnen met financiële of sociale problemen. De kinderen werden in joodse tehuizen opgevangen om vervolgens aan een voogd te worden toegewezen. Om een zo goed mogelijke opvang te verwezenlijken fuseerde Le-Ezrath Ha-Jeled in 1950 met het Joods Jongensweeshuis Megadlé Jethomim, met de Rudelheimstichting en met de Bergstichting tot de Gefusioneerde Joodse Instellingen voor Kinderbescherming. Later traden ook het Meisjesweeshuis, de Joodsche Zee- en Boschkolonies en het Paedagogium Achisomog tot de fusie toe. In 1981 is de fusieorganisatie samengegaan met het Joods Maatschappelijk Werk.