Collectie joodse ex libris van Philip van Praag
Scope and Contents
De collectie bevat een kleine 300 ex libris, plus correspondentie, typoscripten en publicaties (soms in kopie) over joodse ex libris, met voornamelijk joodse thematiek. Voorkomende talen behalve Nederlands, Engels, Duits, Frans en Hebreeuws zijn ook Italiaans, Latijn en Afrikaans.
De ex libris zijn gemaakt vanaf het midden van de negentiende eeuw tot aan 1997, maar zijn voornamelijk twintigste-eeuws.
Sommige ex libris komen in verschillende formaten of kleurstellingen voor. Ook zijn er voor sommige eigenaren totaal verschillende ontwerpen. In een enkel geval duidt het ex libris op een themacollectie van de eigenaar. In vrijwel alle gevallen horen de ex libris bij een privé-verzamelaar, maar in soms ook bij een groepsverzameling (bijvoorbeeld Jeugdvereeniging Mekour Chajiem). De meeste ex libris zijn in opdracht van de eigenaar gemaakt, maar incidenteel gebeurde dat na het overlijden.
Op de voorkant van de A4-vellen waarop de ex libris geplakt zijn, staat altijd een nummer in potlood, met daarnaast aantekeningen en indien bekend kunstenaar en jaartal ex libris. Ook aan de achterkant bevinden zich notities of geplakte knipsels over thematiek, kunstenaar of eigenaar.
Bekende kunstenaars: Uriel Birnbaum, Paul Citroen, Fré Cohen, Felix Hess, Alice Horodisch-Garman, Mirjam Jacobson, Leo Pinkhof, Gerard Polak, Philip van Praag (1887-1942), Jaap Kaas, Benjamin Prins, Engelina Reitsma-Valenca, Sjoerd Hendrik de Roos, Elie Smalhout en Otto Treumann.
Een kleine 80 ex-libris staan op ‘Lijst van exlibris met Joodse voorstelling’ (collectie Ph. Van Praag, nov. 1985).
Ook zijn er losse (niet opgeplakte) ex libris aanwezig, net als talloze kopieën.
Het merendeel van de voornamelijk inkomende correspondentie stamt uit de periode 1985-1999 (binnen- en buitenland) en houdt voor een groot deel verband met zijn in 1988 verschenen publicatie ‘Joodse symboliek op Nederlandse exlibris’. Correspondenten zijn: Ze’ev Bar, Henriëtte Boas, Jakob Hyman Coppenhagen, Mozes Heiman Gans, Nechamah Mayer-Hirsch, Chritiaan Roose, Bibliotheca Rosenthaliana, Joods Historisch Museum, Nieuw Israëlietisch Weekblad, plus andere verzamelaars, eigenaren, antiquaren, recensenten en uitgever Walburg Pers. Ook is er correspondentie met het Reddingsmuseum Dorus Rijkers te Den Helder en de Stichting Folkingestraat Synagoge te Groningen (naar aanleiding van exposities in 1988 en 1989).
Verder bevat het archief artikelen en publicaties over ex libris - Nederlands- en buitenlandstalig - door Philip van Praag, en door anderen.
Inzicht in de mogelijke verwerving van ex libris door Van Praag geven de ‘Prijslijst Joodse exlibris – kunstenaars eigenaren’ (met hand geschreven voorop: Cat. Souverein, nov. ’95), pp. 32-33, plus een lijst met de verzameling A.[?] de Bruyn, Nederlandse en buitenlandse ‘Exlibris met Hebreeuwse tekst en/of Joodse symboliek’, Bussum, juni 1987.
Dates
- ca. 1850-2007
Creator
- Praag, Philip van, 1914-2000 (Person)
Language of Materials
Diverse talen waaronder Nederlands, Engels, Duits, Frans en Hebreeuws
Conditions Governing Access
De collectie is toegankelijk voor onderzoek.
Conditions Governing Use
Bij raadpleging is het Reglement voor de gebruikers van de Bibliotheek van de Universiteit van Amsterdam van toepassing. Reproductie en reproductierechtvergoedingen conform de Tarieven en Diensten Universiteit van Amsterdam.
Het materiaal wordt alleen ter inzage gegeven.
Biographical / Historical
Deze collectie is bijeengebracht door Philip van Praag (1914-2000), hoogleraar demografie aan de universiteiten van Brussel en Leuven. Na zijn emeritaat publiceerde hij een flink aantal artikelen en monografieën over grafische kunstenaars, en met name over ex libris en hun makers. In augustus 1986 was Van Praag voorzitter van het 21e Internationale Exlibriscongres in Utrecht. Hij was in 1993 mede-auteur van een overzichtswerk betreffende Fré Cohen (1903-1943). Philip van Praag beperkte zich in zijn interesse en artikelen niet tot joodse ex libris, maar deze hadden wel zijn speciale belangstelling. Hij was niet zozeer alleen geinteresseerd in ex libris van joodse eigenaren, maar vooral in ex libris met duidelijk joodse kenmerken, bij voorkeur professioneel gemaakt, en kunstzinnig van aard. Zijn publicaties geven blijk van grote belangstelling voor kunstenaar en eigenaar (titularis) in een sociaal-culturele context.
Extent
0,4 meter
Abstract in Dutch
De Collectie joodse ex libris van Philip van Praag bevat een kleine 300 ex libris, plus correspondentie, typoscripten en publicaties (soms in kopie) over joodse ex libris uit Nederland, met voornamelijk joodse thematiek. De start van de collectie was toen de vader van de verzamelaar, sierkunstenaar Philip van Praag (1887-1942) in 1933 een ex libris voor zijn zoon maakte, waarna deze een verzameling begon aan te leggen. Deze werd in de periode 1980 tot aan zijn dood uitgebouwd, en was de basis voor diverse publicaties. Na zijn overlijden zijn er rond een deel van zijn collectie een drietal exposities geweest in Amsterdam, Groningen en Middelburg. Zijn collectie als geheel was een belangrijke component en inspiratiebron voor de auteurs van het in 2017 verschenen overzichtswerk ‘Dit is mijn boek’ : joodse exlibriscultuur in Nederland.
Abstract in English
The Jewish bookplate collection of Philip van Praag contains some 300 bookplates, as well as correspondence, typescripts and publications (sometimes copies) on Jewish bookplates from the Netherlands, mainly on Jewish themes. The collection started with the bookplate which Van Praag’s father, the collector and decorative artist Philip van Praag (1887-1942), made for his son in 1933, after which the latter started building a collection. Van Praag expanded his collection, which served as the basis for several publications, from 1980 up to his death. Following his death in 2000, three exhibitions based on a part of his collection were organized in Amsterdam, Groningen and Middelburg. Van Praag’s collection as a whole was a major component of and source of inspiration for the authors of the 2017 overview work ‘Dit is mijn boek’ : joodse exlibriscultuur in Nederland.
Arrangement
De ex libris zijn min of meer in alfabetische volgorde op naam van de maker geordend en genummerd van 1-221. Een aantal ex libris zit in omslagen die bij exposities van 2005-2007 hoorden: Joodse symbolen; Hebreeuwse godsdienst; Diaspora – Zionisme / Nederland-Israël; Algemene symboliek. Ongenummerd zijn nog enkele tientallen andere ex libris in omslagen te vinden.
Physical Location
Allard Pierson, Universiteit van Amsterdam
Custodial History
De start van de collectie was in 1933, toen sierkunstenaar Philip van Praag (1887-1942) een ex libris voor zijn zoon Philip van Praag (1914-2000) maakte, en deze een verzameling begon aan te leggen. Na de Tweede Wereldoorlog hield Van Praag op met verzamelen, maar pakte dit vanaf 1980 weer op. Zijn verzameling groeide na een oproep aan lezers van het Nieuw Israëlietisch Weekblad op 27 september 1985 om hem ex libris te sturen, met oog op een door hem te organiseren internationaal congres in Utrecht, wat in augustus 1986 werd gehouden. Blijkens deze correspondentie is Van Praag op zoek naar informatie over de kunstenaar en eigenaar (titularis). In 2005 is de collectie door Philip van Praag (1949-) voor 10 jaar in bruikleen gegeven aan de Universiteitsbibliotheek, Bibliotheca Rosenthaliana. Naar aanleiding van de bruikleen is rond 41 ex libris van eind 2005 tot begin 2006 in de Universiteitsbibliotheek een expositie getiteld: De dag is kort / Hajom katsar: Exlibris en andere eigendomsmerken in de Bibliotheca Rosenthaliana georganiseerd. Gelijksoortige exposities over dezelfde 41 ex libris zijn in de periode 2006-2007 ook te zien geweest in de synagoge van Enschede, de Universiteitsbibliotheek Groningen en de Zeeuwse Bibliotheek te Middelburg.
Immediate Source of Acquisition
De politicoloog Philip van Praag (1949-) heeft de collectie van zijn vader in 2015 aan de Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam geschonken, nadat deze reeds in 2005 in bruikleen gegeven was.
Appraisal
De collectie van een kleine 300 ex libris is een aanvulling op de collectie joodse ex libris die eerder door de conservatoren van de Bibliotheca Rosenthaliana werd opgebouwd – waar ook deels overlap mee is - zij het dat de collectie van Van Praag zich enkel toespitst op Nederlandse ex libris. Van Praag was niet alleen verzamelaar, maar ook onderzoeker en auteur van talrijke bijdragen over ex libris. Voor de auteurs van het overzichtswerk ‘Dit is mijn boek’ : joodse exlibriscultuur in Nederland (2017) – waarin ruim 1.700 ex libris van joodse eigenaren - was hij degene wiens onderzoek zij na zijn overlijden in 2000 wilden voortzetten.
Accruals
Er zijn mogelijk nog aanvullingen te verwachten.
Separated Materials
Philip van Praag (1949-) bracht uit het bezit van zijn vader Philip van Praag (1914-2000) ook de Collectie Fré Cohen (1903-1943) onder bij de Bijzondere Collecties (UBA536).
Het
Archief Philip van Praag (periode 1931-1985) is in beheer bij het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis.
Bibliography
- J. Aarts [et. al.]. ‘Dit is mijn boek’: Joodse exlibriscultuur in Nederland. Amsterdam 2017.
- M. Hoexem.‘Joodse ex-libriscultuur in Universiteitsbibliotheek’. In: Dagblad van het Noorden, 6 maart 2007.
- Ph. van Praag. Joodse symboliek op Nederlandse exlibris. Amsterdam 1988.
- Het Joods Exlibris : wie inspireerde ons?
- Philip van Praag (demograaf)
Processing Information
De collectie is voorlopig omgepakt in zuurvrije dozen en is onderverdeeld over zuurvrije omslagen. De exlibris zijn veelal op zuurvrij papier geplakt door Philip van Praag (1914-2000).
Source
- Praag, Philip van, 1949- (Person)
- Title
- Beschrijving van de collectie joodse ex libris van Philip van Praag, ca. 1850-2007
- Author
- Wout Visser
- Date
- 2022
- Description rules
- Describing Archives: A Content Standard
- Language of description
- Dutch; Flemish
- Script of description
- Latin
- Language of description note
- Nederlands
Repository Details
Part of the Allard Pierson Repository
Oude Turfmarkt 127-129
Amsterdam 1012 GC Nederland