Scope and Contents
De collectie is een verzameling documentatie bij elkaar gebracht door Hendrik Engel en bevat secundaire bronnen (krantenknipsels, overdrukken, en overig gedrukt materiaal) en enkele primaire bronnen (correspondentie) over uiteenlopende personen, organisaties en instituties die relevant zijn voor de geschiedenis van natuur en biologie. Hoewel de oudste stukken afkomstig zijn uit halverwege de negentiende eeuw komt het grootste deel van de collectie uit de jaren 1925-1970 en in het bijzonder de jaren 1950 tot en met 1970. Dit zijn ook de jaren waarin Hendrik Engel betrokken was bij het Zoölogisch Museum van de Universiteit van Amsterdam. Het Algemeen Dagblad, NRC Handelsblad en Folia Civitatis zijn goed vertegenwoordigd. Opvallend is dat er in de periode van de boycot van Zuid-Afrika vele artikelen uit de South African Digest zijn opgenomen.
Daarnaast zijn er twee albums met portretten van personen uit de geschiedenis van de biologie. Deze portretten zijn voornamelijk afkomstig uit kranten. Het gaat om in totaal 283 portretten.
Dates
- ca. 1860-2010
- Majority of material found within ca. 1930-1970
Creator
- Engel, Hendrik, 1898-1981 (Person)
Language of Materials
Diverse talen, waaronder Nederlands, Engels, Duits en Frans
Conditions Governing Access
De collectie is toegankelijk voor onderzoek.
Conditions Governing Use
Bij raadpleging is het Reglement voor de gebruikers van de Bibliotheek van de Universiteit van Amsterdam van toepassing. Reproductie en reproductierechtvergoedingen conform de Tarieven en Diensten Universiteit van Amsterdam.
Het materiaal wordt uitsluitend ter inzage gegeven.
Biographical / Historical
Hendrik Engel (1898-1981) werd geboren in Koog aan de Zaan op 2 februari 1898. Hij doorliep de hbs in Zaandam. Na zijn studie biologie aan de Universiteit van Amsterdam bleef Engel aan het Zoölogisch Museum van de Universiteit van Amsterdam verbonden: eerst als assistent (1922-1926) en later als conservator (1926-1950), hoogleraar-directeur (1950-1968) en, na zijn emiraat, als honorair medewerker.
Tot zijn onderwijstaken behoorde onder andere het privaatdocentschap in de Geschiedenis van de Zoölogie (1948-1950). Hij doceerde geschiedenis van de biologie, zoögeografie en systematische dierkunde. Als wetenschapper focuste hij zich oorspronkelijk op malacologie (weekdierkunde) maar raakte gaandeweg ook meer geïnteresseerd in de historische kant van de zoölogie.
Engel hield zich onder meer bezig met het bijhouden van een documentatieverzameling over de geschiedenis van natuur en biologie die hij zijn ‘Historisch Archief’ noemde. Het is aannemelijk dat aan de hand van dit ‘Historisch Archief’ hij in 1938 ter ere van het honderdjarig bestaan van Artis het artikel ‘Alphabetical list of Dutch zoological cabinets and menageries’ publiceerde, waarin hij de geschiedenis van zoölogische verzamelingen in beeld bracht. Na deze publicatie bleef hij doorgaan met het aanleggen van zijn historische archief, waarvan in 1986 postuum een completere lijst in boekvorm werd uitgebracht: Hendrik Engel's Alphabetical List of Dutch Zoological Cabinets and Menageries. Andere natuurhistorische onderwerpen waar Engel tijdens zijn carrière over publiceerde waren de levens van Carl Linnaeus, Albert Seba en de familie Swammerdam.
Extent
16 meter
Abstract in Dutch
De collectie Hendrik Engel bestaat uit een verzameling secundaire bronnen over uiteenlopende personen, organisaties en instituties die relevant zijn voor de geschiedenis van natuur en biologie, het zogenaamde ‘Historisch Archief’. De collectie bevat 16 meter aan krantenknipsels, overdrukken, correspondentie en overig gedrukt materiaal bijeengebracht door hoogleraar en museumdirecteur Hendrik Engel (1898-1981). De collectie is veelomvattend en goed geordend waardoor het een waardevol uitgangspunt vormt voor natuurhistorisch onderzoek.
Abstract in English
The Hendrik Engel collection consists of secondary literature on a range of people, organizations and institutions relevant for the history of nature studies and biology, referred to as the 'Historical Archive'. It runs to 16 metres of correspondence, paper clippings, offprints and miscellaneous printed items collected by the professor and museum director Hendrik Engel (1898-1981). Being a comprehensive and well-ordered collection, it provides a valuable basis for natural history studies.
Physical Location
Allard Pierson, Universiteit van Amsterdam
Custodial History
Het is onduidelijk wanneer Engel begon met het aanleggen van zijn ‘Historisch Archief’. Mogelijk was dat al bij zijn aanstelling als conservator (1926) want de oudste artikelen dateren uit 1925. Vermoedelijk startte hij hiermee toen hij werd aangesteld als conservator bij het Zoölogisch Museum van de Universiteit van Amsterdam.
Immediate Source of Acquisition
Na het emeritaat van Hendrik Engel in 1968 werd de collectie geschonken aan de Artis Bibliotheek van de Universiteit van Amsterdam.
Appraisal
De verzameling is interessant voor de bestudering van de geschiedenis van de natuurlijke historie in het algemeen en die van de universiteit, het Zoölogisch Museum en Artis in het bijzonder.
Accruals
Er worden geen aanvullingen verwacht.
Separated Materials
Ook het Archief van Hendrik Engel wordt beheerd door het Allard Pierson.
Hendrik Engel verzamelde naast de albums met krantenfoto’s ook een aparte portrettencollectie. Deze is aanwezig in het gebouw van de Artis Bibliotheek en bevat prenten en foto's van circa 350 personen.
Bibliography
- 'Prof. dr. H. Engel, 1898 - 1981'. In: Album Academicum van de Universiteit van Amsterdam.
- W.S.S. Benthem Jutting, ‘Dr. Hendrik Engel. Zoologist and Historian, Curator and Professor’. In: Beaufortia 15 (1968), 1-5.
- H.E. Coomans, C.A.W. Jeekel en J.H. Stock. 'In Memoriam Prof. Dr. H. Engel (1898 - 1981)'. In: Vakblad Biologie 14 (1981), 313.
- P. Smit, Hendrik Engel’s Alphabetical List of Dutch Zoological Cabinets and Menageries, Editions Rodopi B.V., Amsterdam 1986.
Processing Information
De inhoud van de collectie is op alfabetische volgorde gerangschikt op naam van persoon, organisatie of onderwerp en vaak met meerdere onderwerpen bij elkaar in een zuurvrije omslag gedaan. Op de omslag staat het eerste en de laatste persoon, organisatie of onderwerp genoteerd. Als er veel materiaal over één persoon of onderwerp in de collectie zit dan heeft dit een eigen omslag gekregen. Vervolgens zijn de omslagen op alfabetische volgorde in archiefdozen gedaan en voorzien van een sticker met daarop het eerste en het laatste item in de doos.
Er is een inventaris van gemaakt, deze is op aanvraag beschikbaar.
- Biographies
- Biologie
- Biology
- Clippings (Books, newspapers, etc.)
- Dierkunde
- Engel, Hendrik, 1898-1981
- Geschiedenis (vorm)
- History
- Natural history
- Natuurlijke historie
- Photographs
- Universiteit van Amsterdam. Zoölogisch Museum
- Zoology
- biografieën
- foto's
- knipsels
- offprints
- overdrukken (reprografische kopieën)
- publicaties
- publications
- Title
- Inventaris van de collectie Hendrik Engel, ca. 1860-2010
- Author
- Jip Binsbergen, Bastiaan Schoolmann
- Date
- 2021
- Description rules
- Describing Archives: A Content Standard
- Language of description
- Dutch; Flemish
- Script of description
- Latin
- Language of description note
- Nederlands
- Edition statement
- Eerste versie 2004, tweede herziene versie 2021
Repository Details
Part of the Allard Pierson Repository
Oude Turfmarkt 127-129
Amsterdam 1012 GC Nederland