Archief van het Genootschap voor Wetenschappelijke Filosofie

Het Genootschap voor Wetenschappelijke Filosofie is in 1923 te Utrecht opgericht als Genootschap voor Critische Philosophie, op initiatief van de filosofen Jacob Leonard Snethlage (1886-1983), Dirk Bartling (1891-1966) en Tobie Goedewaagen (1895-1980). Snethlage werd voorzitter, Bartling penningmeester en Goedewaagen secretaris. Het genootschap richtte zich op het onderscheid tussen wijsbegeerte en levensbeschouwing en kwam op voor de autonomie van het wijsgerig denken. Doel van het genootschap was het op wetenschappelijke wijze beoefenen en bevorderen van kritische (later wetenschappelijke) filosofie, onder meer door het organiseren van bijeenkomsten, het uitnodigen van sprekers en het aanschaffen en publiceren van wijsgerige periodieken en verhandelingen.

Sinds 1931 verscheen onder redactie van Barteling ieder jaar een jaargang van het eigen tijdschrift Annalen der Critische Philosophie. Het genootschap werkte samen met het in 1933 opgerichte Algemeen Nederlands Tijdschrift voor Wijsbegeerte (ANTW), dat verbonden was aan de Algemene Nederlandse Vereniging voor Wijsbegeerte (ANVW). Verschillende (oud-)bestuursleden vervulden lange tijd het redacteurschap van dat tijdschrift en door de jaren heen zijn veel recensies en artikelen van hun hand hierin gepubliceerd.

In de tweede helft van de jaren dertig vond er een scheiding der geesten plaats binnen het genootschap. Barteling was van mening dat Goedewaagen het genootschap te veel naar zijn hand probeerde te zetten en naar een hegeliaans-dialectische hoek wilde duwen. Het verschil in inzicht tussen beiden leidde in 1937 tot het vertrek van Goedewaagen. Het jaar daarop werd de naam van het genootschap gewijzigd in Genootschap voor Wetenschappelijke Philosophie. In de jaren na de Tweede Wereldoorlog groeide het ledental en manifesteerde het genootschap zich meer en meer als een centrale vereniging van iedereen in Nederland die de wijsbegeerte op wetenschappelijke wijze beoefende. Vanaf 1976 kwam de klad in het genootschap: het ledental nam af, het genootschap vergrijsde en het onderscheid met andere wijsgerige verenigingen verwaterde. Na pogingen tot een reorganisatie en het openstellen van het genootschap voor een groter publiek werd uiteindelijk in 1982 bij meerderheid van stemmen besloten tot opheffing van het genootschap.