Archief van de Stichting Wetenschappelijk Duinonderzoek

Kort na de Tweede Wereldoorlog ontwikkelde een aantal in duinonderzoek geïnteresseerde biologen plannen voor uitgebreid en integraal onderzoek van duinen en zilte gronden. De groep bestond uit de (veld)biologen M.J. Adriani (1908–1994), P.F. van Heerdt (1911–1992), J. Hofker (1898–1991), M.F. Mörzer Bruijns (1913–2004) en V. Westhoff (1916–2001) en de bioloog/geoloog C. van Rijsinge (1906–1972). De plannen werden gesteund door enkele hoogleraren, onder wie Th. Weevers (1875–1952), en door Staatsbosbeheer en de Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging. De plannen leidden op 9 januari 1948 tot de oprichting van de Stichting Wetenschappelijk Duinonderzoek (SWD).

De SWD had als doel het bevorderen en coördineren van biologisch en geomorfologisch onderzoek van de duinen en aangrenzende kustgebieden in Nederland. Daartoe initieerde de SWD de verwerving en oprichting van de biologische veldstations Schellingerland op Terschelling in 1951 en Weevers’ Duin op Voorne in 1952. In 1950 werd een Wetenschappelijk Werkprogramma opgesteld als leidraad voor door de SWD te coördineren en te stimuleren onderzoeken. Daarnaast verstrekte de SWD subsidies voor wetenschappelijk duinonderzoek.

De middelen hiervoor verkreeg de SWD uit donaties van particulieren en instellingen, uit de exploitatie van de onderzoekstations en uit subsidies van de Nederlandse Organisatie voor Zuiver-Wetenschappelijk Onderzoek (ZWO). Kleinere subsidies uit eigen middelen waren bestemd voor afstudeerprojecten van biologiestudenten aan Nederlandse universiteiten. De grote ZWO-subsidies waren vooral bestemd voor promotieonderzoek.

In 1958 droeg de SWD het beheer van Weevers’ Duin over aan het Instituut voor Oecologisch Onderzoek (IOO) en in 1959 dat van Schellingerland aan het Rijksinstituut voor Veldbiologisch Onderzoek ten behoeve van het Natuurbehoud (RIVON), later Rijks Instituut voor Natuurbeheer (RIN) geheten. De SWD bleef een stimulerende en coördinerende, zij het ook sterk afnemende rol spelen bij het duinonderzoek vanuit de beide onderzoekstations en bleef bovengenoemde subsidies verstrekken. Na een periode van neergang van haar activiteiten werd de SWD op 25 juli 1979 opgeheven.

Het biologisch station Schellingerland, geopend op 1 mei 1951, was gevestigd in een voormalig keukengebouw van de ‘Oostbatterij’ van de Duitse bezettingsmacht op Terschelling. Het gebouw was gekocht door Staatsbosbeheer dat het voor f 300 per jaar verhuurde aan de SWD. In 1959 nam het RIVON (later RIN) het beheer over maar de SWD bleef betrokken bij de exploitatie. Het oude gebouw moest als gevolg van afkalving van de kustlijn worden opgegeven. Een nieuwe vestigingsplaats werd in 1980 gevonden in de voormalige Landbouwhuishoudschool te Midsland. In 1994 werd Schellingerland na geleidelijke afname van het aantal bezoekers gesloten.

Beheerder van Schellingerland waren respectievelijk M.F. Mörzer Bruijns (1951–1964) voor SWD en daarna RIVON, en V. Westhoff (1965–1968), A. van Wijngaarden (1969–1971) en G.J.M. Visser (1971–1973) voor RIVON/RIN. Custos zijn geweest: E. Jonker (1952–1952), D.N. Eggink (1952–1957), J.C.C. Tanis (1957–1964), K. Mulder (1965–1967) en G.J.M. Visser (1967–1970).

Het biologisch station Weevers’ Duin, geopend op 31 augustus 1952, was gebouwd op grond van en gefinancierd door het Administratiefonds Rotterdam, een charitatieve instelling die onder andere terreinen nabij Oostvoorne bezat. De SWD huurde en exploiteerde het gebouw tot 1958, daarna was de afdeling Duinonderzoek van het IOO de beherende instantie. Beheerder waren respectievelijk M.J. Adriani (1952–1973), voor SWD en daarna IOO, en P. van der Aart (1974–1995) voor IOO. Custos waren onder anderen B. Lensink (1953–1955) en Ph. Stoutjesdijk (1955–1957). In 1968 werd een ‘Nieuw Weevers’ Duin’ in gebruik genomen. Het duinonderzoek werd sindsdien uitgevoerd vanuit het nieuwe gebouw, het oude gebouw bleef in gebruik als logiesaccommodatie.

Vanaf 1990 stond de functie van de afdeling Duinonderzoek van het IOO en daarmee ook van Oud en Nieuw Weevers’ Duin ter discussie. In 1995 werd de afdeling opgeheven en het station gesloten.