Skip to main content

Archief van Jan van Toorn

 Fonds
Identifier: UBA609

Scope and Contents

Het archief bevat diverse grafische eindproducten en ontwerptekeningen van Jan van Toorn, zoals affiches, tentoonstellingen en catalogi voor de musea waar hij bij in dienst was. Ook zijn er archiefstukken van tentoonstellingen die hij eenmalig maakte voor andere evenementen en opdrachtgevers in dit archief opgenomen. Ook het boek Poppetgom (en de bijbehorende verpakking) dat hij vormgaf voor de gelijknamige theatervoorstelling is in goede staat aanwezig.

In het archief is ook diverse correspondentie van Van Toorn opgenomen uit de periode 1965-2000. Tevens bevat het archief collegeteksten, syllabi en correspondentie betreffende zijn werk in het onderwijs van ca. 1965 tot 2000. Daarnaast zijn er publicaties aanwezig van Van Toorn zelf maar ook publicaties van derden over zijn werk, merendeels in het Nederlands maar ook in het Engels, Duits en Spaans. Ook zijn er documenten van onuitgevoerde projecten zoals tentoonstellingen en ontwerpschetsen voor nieuwe bankbiljetten en munten in dit archief te vinden.

Daarnaast is er een uitgebreide verzameling kalenders te vinden, waaronder de beroemde kalenders die Van Toorn maakte voor Drukkerij Mart. Spruijt. Hiervan zijn ook de ontwerpen in verschillende stadia van het ontwerpproces aanwezig.

Dates

  • ca. 1960-2005
  • Majority of material found within ca. 1970-1995

Creator

Language of Materials

Nederlands, Engels, Duits en Spaans

Conditions Governing Access

De collectie is toegankelijk voor onderzoek.

Conditions Governing Use

Bij raadpleging is het Reglement voor de gebruikers van de Bibliotheek van de Universiteit van Amsterdam van toepassing. Reproductie en reproductierechtvergoedingen conform de Tarieven en Diensten Universiteit van Amsterdam.

Het materiaal wordt uitsluitend ter inzage gegeven.

Biographical / Historical

Jan van Toorn (Tiel, 9 mei 1932 – Amsterdam, 13 november 2020) was een internationaal bekende grafische ontwerper. Zijn werk werd gekenmerkt door strenge en consequente composities en typografie, waarbij fotografie een belangrijke rol speelde. Een van de meest spraakmakende momenten uit zijn carrière was het debat met Wim Crouwel in museum Fodor, waarin ze voor een groot publiek in debat gingen over hun opvattingen en uitgangspunten als grafisch ontwerper. De beide ontwerpers stonden lijnrecht tegenover elkaar, waardoor dit debat exemplarisch was voor de contrasterende denkbeelden in het grafisch ontwerpen toentertijd.

Van Toorns carrière startte toen hij werd aangenomen bij Offsetdrukkerij Mulder & Zn. in Amsterdam. Om zich verder te ontwikkelen op grafisch gebied ging hij naar de Amsterdamse Grafische School en het Instituut voor Kunstnijverheidonderwijs (de latere Gerrit Rietveld Academie). Na een periode van dienstplicht en als ontwerper bij diverse bedrijven kende hij zijn eerste succes als winnaar van de ‘Gouden Noot’-verpakkingsprijs in 1960 voor een van de ontwerpen die hij voor spellenbedrijf Jumbo maakte.

In deze periode werd hij benaderd door de directeur van Drukkerij Mart Spruijt die wilde dat Van Toorn kalenders als relatiegeschenk voor zijn bedrijf zou maken. Deze kalenders, die Van Toorn tot en met 1977 maakte, kregen een iconische status in de Nederlandse ontwerpgeschiedenis. In dezelfde periode werd Van Toorn lid van de Gebonden Kunsten federatie, waardoor hij meer opdrachten kreeg van grote bedrijven. Zodoende werkte hij vanaf 1975 samen met PTT (het huidige KPN) en zou de 25 jaar daarna verantwoordelijk zijn voor het ontwerp van postzegels en enkele jaarverslagen voor het staatsbedrijf.

In 1965 maakte Van Toorn de stap naar de wereld van musea. Hij begon bij het Van Abbemuseum en zou daar gedurende negen jaar tentoonstellingen en catalogi ontwerpen. In 1974 ging hij werken bij het Amsterdamse Tropenmuseum, waar hij na vier jaar vertrok. Vanaf 1980 verzorgde Van Toorn het drukwerk voor cultureel centrum De Beyerd, een samenwerking die werd afgesloten in 1987 met een tentoonstelling over zijn eigen werk. Tevens verzorgde van Toorn de Nederlandse tentoonstelling ‘Beyond Shelter’ voor de Biënnale van Venetië in 1976 en tentoonstellingen over de Deltawerken in 1986.

In zijn lange carrière heeft Jan van Toorn zich ook toegelegd op het onderwijs en beïnvloedde daarmee veel toekomstige grafische ontwerpers. Hij begon in 1963 in Den Bosch met lesgeven waarna hij in 1968 de overstap maakte naar de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam. In 1987, werd hij gevraagd om aan de Amsterdamse Rijksacademie de afdeling ‘Artmedia Studies’ op te zetten. In 1989 verliet hij deze school omdat hij inging op het aanbod van de Rhode Island School of Design waar hij werd benoemd tot ‘visiting professor’. Vanaf 1991 tot en met 1998 combineerde hij deze functie met het directeurschap van de Jan van Eyck Akademie in Maastricht. Sindsdien nam hij nog enkele ontwerpopdrachten aan en publiceerde hij in 2004 zijn laatste boek Design’s Delight. In 2020 overleed Jan van Toorn op 88-jarige leeftijd.

Extent

ca. 18 meter

Abstract in Dutch

Jan van Toorn (1932-2020) was een Nederlands grafisch ontwerper, die ook internationaal grote bekendheid genoot. Zijn archief bevat naast correspondentie en materiaal dat het ontwerpproces documenteert ook drukwerk, waaronder catalogi, affiches en kalenders. Het archief biedt een waardevolle blik op het leven en werk van een van de grootste namen in de geschiedenis van het grafisch ontwerpen in Nederland.

Abstract in English

Jan van Toorn (1932-2020) was a Dutch graphic designer of international repute. In addition to correspondence and material documenting the design process, his archive also contains print work, including catalogues, posters and calendars. The archive offers valuable information on the life and work of one of the greatest names in the history of graphic design in the Netherlands.

Physical Location

Allard Pierson, Universiteit van Amsterdam

Immediate Source of Acquisition

In 2008 heeft Jan van Toorn zijn archief op eigen initiatief geschonken aan de Universiteit van Amsterdam, waar het is ondergebracht bij het Allard Pierson.

Appraisal

Jan van Toorn neemt internationaal een bijzondere plek in door de nadruk die hij legde op de sociale betekenis van de ontwerper. In het bekende debat uit 1972 over grafische vormgeving in Museum Fodor plaatste hij die opiniërende rol tegenover de meer neutrale, informerende van Wim Crouwel en anderen. Daarnaast was Van Toorn invloedrijk in het onderwijs, als docent aan de Gerrit Rietveld Academie, de TU Eindhoven en Rhode Island School of Design. Als directeur van de Jan van Eyck Academie gaf hij vorm aan het begrip ‘design research’.

Dit archief is door de schenker gedeselecteerd en geordend.

Accruals

Er worden nog aanvullingen op het archief verwacht.

Related Materials

Dit archief maakt deel uit van de grafische vormgeversarchieven van het Allard Pierson.

Separated Materials

Er is ook een grote collectie boeken geschreven door Jan van Toorn aanwezig in de Catalogus van de Universiteit van Amsterdam.

Bibliography

  • K. Broos en P. Hefting, Grafische vormgeving in Nederland : een eeuw. Alphen aan de Rijn, 1999.
  • F. Huygen en D. van de Vrie, Het debat: discussies tussen Wim Crouwel en Jan van Toorn, 1972 – 1986. Eindhoven, 2008.
  • Els Kuijpers, ‘Jan van Toorn, 9 mei 1932 – 13 november 2020’ in: De Groene Amsterdammer, nr. 50, 7 december 2020.
  • R. Poynor, Jan van Toorn. Rotterdam, 2007.
  • Chris Vermaas, 'Jan van Toorn’ (Dutch Graphic Roots), januari 2006. Internet: geraadpleegd op 13-07-2021.

Processing Information

Na verwerving heeft er geen bewerking van de collectie plaatsgevonden. De schenker heeft het materiaal geordend aangeleverd in zuurvrije archiefdozen.

Title
Inventaris van het archief van Jan van Toorn, ca. 1960-2005
Author
Bastiaan Schoolmann
Date
2021
Description rules
Describing Archives: A Content Standard
Language of description
Dutch; Flemish
Script of description
Latin
Language of description note
Nederlands

Repository Details

Part of the Allard Pierson Repository

Contact:
Oude Turfmarkt 127-129
Amsterdam 1012 GC Nederland