Archief van Jan van Toorn

Jan van Toorn (Tiel, 9 mei 1932 – Amsterdam, 13 november 2020) was een internationaal bekende grafische ontwerper. Zijn werk werd gekenmerkt door strenge en consequente composities en typografie, waarbij fotografie een belangrijke rol speelde. Een van de meest spraakmakende momenten uit zijn carrière was het debat met Wim Crouwel in museum Fodor, waarin ze voor een groot publiek in debat gingen over hun opvattingen en uitgangspunten als grafisch ontwerper. De beide ontwerpers stonden lijnrecht tegenover elkaar, waardoor dit debat exemplarisch was voor de contrasterende denkbeelden in het grafisch ontwerpen toentertijd.

Van Toorns carrière startte toen hij werd aangenomen bij Offsetdrukkerij Mulder & Zn. in Amsterdam. Om zich verder te ontwikkelen op grafisch gebied ging hij naar de Amsterdamse Grafische School en het Instituut voor Kunstnijverheidonderwijs (de latere Gerrit Rietveld Academie). Na een periode van dienstplicht en als ontwerper bij diverse bedrijven kende hij zijn eerste succes als winnaar van de ‘Gouden Noot’-verpakkingsprijs in 1960 voor een van de ontwerpen die hij voor spellenbedrijf Jumbo maakte.

In deze periode werd hij benaderd door de directeur van Drukkerij Mart Spruijt die wilde dat Van Toorn kalenders als relatiegeschenk voor zijn bedrijf zou maken. Deze kalenders, die Van Toorn tot en met 1977 maakte, kregen een iconische status in de Nederlandse ontwerpgeschiedenis. In dezelfde periode werd Van Toorn lid van de Gebonden Kunsten federatie, waardoor hij meer opdrachten kreeg van grote bedrijven. Zodoende werkte hij vanaf 1975 samen met PTT (het huidige KPN) en zou de 25 jaar daarna verantwoordelijk zijn voor het ontwerp van postzegels en enkele jaarverslagen voor het staatsbedrijf.

In 1965 maakte Van Toorn de stap naar de wereld van musea. Hij begon bij het Van Abbemuseum en zou daar gedurende negen jaar tentoonstellingen en catalogi ontwerpen. In 1974 ging hij werken bij het Amsterdamse Tropenmuseum, waar hij na vier jaar vertrok. Vanaf 1980 verzorgde Van Toorn het drukwerk voor cultureel centrum De Beyerd, een samenwerking die werd afgesloten in 1987 met een tentoonstelling over zijn eigen werk. Tevens verzorgde van Toorn de Nederlandse tentoonstelling ‘Beyond Shelter’ voor de Biënnale van Venetië in 1976 en tentoonstellingen over de Deltawerken in 1986.

In zijn lange carrière heeft Jan van Toorn zich ook toegelegd op het onderwijs en beïnvloedde daarmee veel toekomstige grafische ontwerpers. Hij begon in 1963 in Den Bosch met lesgeven waarna hij in 1968 de overstap maakte naar de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam. In 1987, werd hij gevraagd om aan de Amsterdamse Rijksacademie de afdeling ‘Artmedia Studies’ op te zetten. In 1989 verliet hij deze school omdat hij inging op het aanbod van de Rhode Island School of Design waar hij werd benoemd tot ‘visiting professor’. Vanaf 1991 tot en met 1998 combineerde hij deze functie met het directeurschap van de Jan van Eyck Akademie in Maastricht. Sindsdien nam hij nog enkele ontwerpopdrachten aan en publiceerde hij in 2004 zijn laatste boek Design’s Delight. In 2020 overleed Jan van Toorn op 88-jarige leeftijd.