Skip to main content

Collectie van het Frederik van Eeden-Genootschap

 Collection
Identifier: UBA60

Scope and Contents

De collectie omvat manuscripten van literair werk van Frederik van Eeden, kopij voor publicaties, brieven van en aan hem, zijn dagboeken, iconografisch materiaal (zoals schilderijen, tekeningen, etsen en foto's), gedrukt materiaal en documentatie (zoals programma's en affiches van toneelopvoeringen en recensies van zijn publicaties), alsmede enkele objecten (zoals de rozenkrans van Van Eeden). Ook is materiaal aanwezig van en met betrekking tot Van Eedens vader, de botanicus Frederik Willem van Eeden sr. (1829-1901). Voorts zijn twee deelcollecties opgenomen, te weten de collectie Van de Put en de collectie Emons. De eerste deelcollectie bevat studiemateriaal van Karel van de Put te Antwerpen, die zich intensief heeft beziggehouden met de catalogisering van de collectie van het Frederik van Eeden-Genootschap. De tweede deelcollectie is afkomstig van Frederik Emons, Van Eedens persoonlijke secretaris en tevens administrator van de Walden-kolonie.

Dates

  • ca. 1850-heden
  • Majority of material found within 1875-1932

Creator

Language of Materials

Nederlands, Duits, Engels en Frans

Conditions Governing Access

Voor raadpleging is een bezoekers- of lenerspas van de Universiteitsbibliotheek Amsterdam vereist.

Conditions Governing Use

Aangezien het materiaal op microfiche is gezet, is voor raadpleging van originele documenten toestemming vereist van de collectiebeheerder. Indien toestemming verkregen is, wordt het materiaal uitsluitend ter inzage gegeven. Bij raadpleging is het Reglement voor de gebruikers van de Bibliotheek van de Universiteit van Amsterdam van toepassing. Reproductie en reproductierechtvergoedingen conform de Tarieven en Diensten Universiteit van Amsterdam.

Biographical / Historical

Het Frederik van Eeden-Genootschap werd op 26 mei 1934 te Amsterdam opgericht door J. Baert de la Faille, Hans van Eeden, H. Giltay, Herman Heyenbrock, A.W. van Renterghem, J.F.M. Sterck, Nico van Suchtelen, H.W. van Tricht en Louis de Vries. Het genootschap stelde en stelt zich tot taak 'Van Eeden goed te leren begrijpen, zijn beeld voor het nageslacht te bewaren in zijn waarachtige gedaante, zijn werkelijke betekenis vast te leggen door een wel toegewijde, maar toch tevens streng-kritische studie; het daarvoor benodigde materiaal te verenigen in een speciaal archief of museum; in op gezette tijden te houden bijeenkomsten onderwerpen te bespreken die de gemeenschappelijke belangstelling der vrienden van zijn werk levendig houden', aldus Nico van Suchtelen bij de eerste bijeenkomst van het genootschap, op 11 november 1934. Het genootschap geeft sinds 1935 jaarlijks een nummer uit van de Mededelingen van het Frederik van Eeden-Genootschap.

Frederik Willem van Eeden, auteur van classics als De kleine Johannes en Van de koele meren des doods, behoort tot de belangrijkste moderne Nederlandse schrijvers. Als schrijver, criticus en redacteur is hij op literair gebied van veel invloed geweest. Aanvankelijk maakte hij deel uit van de Beweging van Tachtig en publiceerde hij in De Nieuwe Gids, maar zijn literaire ontwikkeling volgde al gauw een geheel eigen weg. Daarnaast speelde Van Eeden een rol van betekenis op verschillende maatschappelijke terreinen, waaronder de psychiatrie en de economie. Zo stichtte hij in 1898 de ethisch-communistische productiecoöperatie Walden. Van Eeden onderhield intensieve contacten met literaire, wetenschappelijke en politieke figuren van betekenis in binnen- en buitenland. Onder de buitenlanders bevonden zich Martin Buber, Sigmund Freud, Peter Kropotkin, Walther Rathenau, Rainer Maria Rilke, Upton Sinclair, Rabindranath Tagore en Victoria Welby. Nederlanders met wie hij bevriend geweest is, waren onder anderen Arnold Aletrino, Jacob Israël de Haan, Willem Kloos, Gerrit Mannoury en Van Eedens zwagers Albert Verwey en Willem Witsen.

Extent

ca. 21 meter

Additional Description

Abstract in Dutch

Het Frederik van Eeden-Genootschap, opgericht in 1934, stelt zich ten doel het leven en werk van Frederik van Eeden te bestuderen en diens gedachtegoed levend te houden. Daartoe heeft het genootschap een omvangrijke collectie materiaal met betrekking tot Van Eeden bijeengebracht, dat grotendeels afkomstig is uit zijn nalatenschap. De collectie bevat een grote hoeveelheid originele manuscripten, correspondentie en persoonlijke documenten. Voorts is veel documentatie en iconografisch materiaal aanwezig. De schrijver, psychiater en maatschappijhervormer Frederik Willem van Eeden (1860-1932) heeft grote invloed uitgeoefend op de literaire en maatschappelijke ontwikkelingen in zijn tijd, onder meer door de oprichting van de woon- en werkgemeenschap Walden. De collectie is onmisbaar voor de bestudering van zijn leven en werk en biedt inzicht in het literaire, intellectuele en maatschappelijke discours van zijn generatie.

Abstract in English

The Frederik van Eeden Genootschap (Frederik van Eeden Society) was founded in 1934 and aims to investigate the life and work of Frederik van Eeden and to keep his ideas alive. As such, the society collected a huge amount of material both of Van Eeden and about him, a lot of which originates from his inheritance. The collection contains a large number of original manuscripts, correspondence and personal documents. Besides this, there is extensive documentation and iconographical material. The writer, psychiatrist and social reformer Frederik Willem van Eeden (1860-1932) exercised a large influence on the literary and social developments of his time, among other things by establishing the commune Walden. The collection is indispensible for research into his life and work and offers insight into the literary, intellectual and social debates of his time.

Arrangement

De collectie kent een ordening in vijf hoofdonderdelen. Het hoofdonderdeel met het nummer XXIV A bevat achtereenvolgens persoonlijke documenten van Van Eeden, documenten met betrekking tot zijn familie, documenten met betrekking tot zijn werkterreinen, zijn manuscripten, vertalingen van zijn werk door anderen en zijn krantenartikelen. Aan dit onderdeel is onder nummer XXIV AA de collectie Emons toegevoegd. XXIV B bevat de correspondentie verzonden door Van Eeden. XXIV C bevat de correspondentie ontvangen door Van Eeden. XXIV D bestaat uit documentatie. XXIV E bevat iconografisch materiaal. Binnen de hoofdonderdelen XXIV B en XXIV C zijn de brieven geordend op ontvanger respectievelijk afzender en vervolgens op datum. Bij de verfilming van de collectie is deze ordening aangehouden.

Physical Location

Allard Pierson, Universiteit van Amsterdam

Other Finding Aids

  1. Catalogus van de Universiteit van Amsterdam.
  2. Fichecatalogus: collectie van het Frederik van Eeden-Genootschap.

Custodial History

De kern van de collectie is afkomstig van de erven van Frederik van Eeden. Zij gaven het materiaal in bruikleen aan het Frederik van Eeden-Genootschap. De collectie werd aangevuld door schenkingen met materiaal dat zich buiten de familie bevond. Op 23 juli 1954 schonk de familie Van Eeden de collectie aan het genootschap.

Immediate Source of Acquisition

De collectie van het Frederik van Eeden-Genootschap werd op 13 augustus 1935 in bruikleen overgedragen aan de bibliotheek van de Universiteit van Amsterdam. Ook toen het genootschap eigenaar werd van de collectie, bleef het bruikleen aan de Universiteitsbibliotheek in stand. De collectie van het Frederik van Eeden-Genootschap wordt verrijkt door schenkingen; aankopen worden niet gedaan omdat het genootschap niet over budgetten daarvoor beschikt. Een opgave van aanwinsten wordt jaarlijks gepubliceerd in de Mededelingen van het Frederik van Eeden-Genootschap.

Appraisal

De collectie van het Frederik van Eeden-Genootschap is een van de grote schrijversverzamelingen in Nederland. De collectie bestrijkt alle terreinen waarop Frederik van Eeden actief geweest is en biedt op elk van die terreinen overvloedig bronnen- en documentatiemateriaal. Voorts is de collectie van belang voor de biografieën van de personen met wie hij correspondeerde. Meer algemeen biedt de collectie inzicht in de tijd en de cultuur waarin Van Eeden en zijn tijdgenoten leefden.

Een middel om de belangstelling voor Van Eedens leven en werk levend te houden was, aldus de statuten van het Frederik van Eeden-Genootschap, het tentoonstellen van de collectie. Nadat de collectie in 1935 in bruikleen was gegeven aan de Universiteitsbibliotheek, werd een deel van het materiaal conform de statuten tentoongesteld in een zaal van de bibliotheek, het zogenaamde Frederik van Eeden Museum. Het museum werd op 3 mei 1936 geopend en bleef bestaan tot eind jaren tachtig.

Veel van de stukken uit de collecties zijn in de loop der jaren beschikbaar gesteld voor tekstuitgaven, onder meer de dagboeken, het Dromenboek en de correspondenties met Lodewijk van Deyssel, Alphons Diepenbrock, Willem Kloos, Jac. van Looy, J.A. dèr Mouw, Albert Verwey en Victoria Welby.

Accruals

De collectie wordt onregelmatig aangevuld, meestal in de vorm van kleine schenkingen aan het genootschap.

Existence and Location of Copies

De collectie is in het kader van Metamorfoze - Nationaal Programma voor Conservering van Bibliotheekmateriaal en met financiële ondersteuning van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen geheel verfilmd en raadpleegbaar vanaf microfiche.

Related Materials

De Bijzondere Collecties bezitten meer materiaal van of met betrekking tot Van Eeden, onder andere in de collecties Smolders en Jan Fontijn. Daarnaast zijn er vier collecties die in belangrijke mate gerelateerd zijn aan de collectie Frederik van Eeden-Genootschap. Het betreft de collectie Albert Verwey, de collectie Elisabeth van Vloten , de collectie Jacob Israël de Haan en de collectie G. Mannoury (onderdeel van de Wijsgerige Verzameling).

Vermeldenswaard is voorts het archief van De Nieuwe Gids in de Koninklijke Bibliotheek te Den Haag.

Bibliography

  • F. van Eeden. Mijn dagboek, 9 dln. Amsterdam, [1931-1946].
  • De briefwisseling tussen Frederik van Eeden en Lodewijk van Deyssel. In opdracht van het Frederik van Eeden-Genootschap verzorgd en toegelicht door H.W. van Tricht en H.G.M. Prick. Zwolle 1964. 2e herz. dr. 's-Gravenhage, 1981.
  • J.A. dèr Mouw. Brieven aan Frederik van Eeden. Uitgegeven, ingeleid en van aantekeningen voorzien door H.G.M. Prick. 's-Gravenhage, 1971.
  • F. van Eeden. Dagboek 1878-1923. Voor het Frederik van Eeden-Genootschap uitgegeven en toegelicht door H.W. van Tricht. 4 dln. Culemborg, 1971-1973.
  • F. van Eeden. Dromenboek. Naar de handschriften uitgegeven en ingeleid door D. Schlüter. Amsterdam, 1979.
  • Walden in droom en daad. Walden-dagboek en notulen van Frederik van Eeden e.a. 1898-1903. Uitgegeven met inleiding en commentaar door J.S. de Ley en B. Luger. Amsterdam, 1980.
  • L.J.M. Feber. Frederik van Eeden's ontwikkelingsgang. 's-Hertogenbosch, 1922.
  • H. Padberg. Frederik van Eeden. Roermond, 1925.
  • G. Kalff, Jr. Frederik van Eeden. Psychologie van den Tachtiger. Groningen, 1927.
  • Liber amicorum Dr Frederik van Eeden. Aangeboden ter gelegenheid van zijn zeventigste verjaardag 3 april 1930. Amsterdam, 1930.
  • H.W. van Tricht. Frederik van Eeden. Denker en strijder. Amsterdam, 1934. Herdruk Utrecht, 1978.
  • A. Verwey. Frederik van Eeden. Santpoort, 1939.
  • Walden 1898-1907. In: J.M. Welcker. Heren en arbeiders in de vroege Nederlandse arbeidersbeweging 1870-1914. Amsterdam, 1978.
  • H.W. van Tricht (red.). Onzeekerheid is Leeven. Beschouwingen over Frederik van Eeden. Leiden, 1983.
  • J. Fontijn. Tweespalt. Het leven van Frederik van Eeden tot 1901. Amsterdam, 1990.
  • J. Fontijn. Trots verbrijzeld. Het leven van Frederik van Eeden vanaf 1901. Amsterdam, 1996.
  • M.L. Mooijweer. De Amerikaanse droom van Frederik van Eeden. Amsterdam, 1996.
  • C. van Uuden & P. Stokvis. De gezusters van Vloten. De vrouwen achter Frederik van Eeden, Willem Witsen en Albert Verwey. Amsterdam, 2007.
  • Mededelingen van het Frederik van Eeden-Genootschap 1 (1935)-...

General

Alle collectieonderdelen kunnen worden aangevraagd bij de balie van de Onderzoekzaal. Vermeld dient te worden: de signatuur.

Processing Information

De collectie werd in eerste instantie geordend door Van Eedens oudste zoon Hans van Eeden, Henri van der Bijll (conservator van de collectie) en H.W. van Tricht (secretaris van het genootschap). Na de schenking van de collectie aan het genootschap in 1954 had vooral bestuurslid Karel van de Put een aanzienlijk aandeel in de catalogisering, tot zijn dood in 1966. Vervolgens werd de beschrijving van de collectie aangepakt door de bestuursleden Gerrit Borgers en Harry G.M. Prick, die tevens verbonden waren aan het Letterkundig Museum te Den Haag. In 1979-1980 werkte genootschapslid Dick Schlüter aan de reorganisatie van de kaartcatalogus.

In 1998-2000 werd de collectie in het kader van het conserveringsproject Metamorfoze passief geconserveerd en werden afzonderlijke items gerestaureerd, waarna de collectie op microfilm werd gezet. De brieven, ruim 13.000, zijn eind jaren tachtig op itemniveau beschreven in de Catalogus van de Universiteit van Amsterdam. Het overige materiaal is ontsloten door middel van een kaartcatalogus.

Subjects

Finding Aid & Administrative Information

Title
Inventaris van de collectie van het Frederik van Eeden-Genootschap (ca. 1850-heden)
Author
J.A.A.M. Biemans
Date
2007
Description rules
Describing Archives: A Content Standard
Language of description
Dutch; Flemish
Script of description
Latin
Language of description note
Nederlands

Repository Details

Repository Details

Part of the Allard Pierson Repository

https://www.allardpierson.nl/
Contact:
Oude Turfmarkt 127-129
Amsterdam 1012 GC Nederland
Website Allard Pierson
Website Library of the University of Amsterdam
CataloguePlus
Image Bank Allard Pierson
Oude Turfmarkt 127-129
1012 GC Amsterdam
Contact