Archief van Stichting De Gouden Ganzenveer

De Gouden Ganzenveer is van oorsprong de naam van een prijs. Deze prijs is in 1955 bij het 75-jarig bestaan van de Koninklijke Nederlandse Uitgeversbond (KNUB) voor het eerst uitgereikt. Het is een culturele prijs die wordt verleend aan een persoon of instituut vanwege zijn of haar grote betekenis voor het geschreven en gedrukte woord in de Nederlandse taal. Na het samengaan in 1996 van de Koninklijke Nederlandse Uitgeversbond, de Nederlandse Organisatie van Tijdschrift-Uitgevers en de Vereniging De Nederlandse Dagbladpers in het nieuwe Nederlands Uitgeversverbond (NUV) werd de prijs ondergebracht in een aparte stichting, namelijk Stichting De Gouden Ganzenveer. Op 1 december 1999 vond de achttiende en laatste prijsuitreiking plaats namens de Koninklijke Nederlandse Uitgeversbond (die in december 1999 formeel werd opgeheven) en werd Stichting De Gouden Ganzenveer officieel welkom geheten.

Doelstelling van Stichting De Gouden Ganzenveer is het bevorderen van de geschreven cultuur in algemene zin en van de boekcultuur in het bijzonder. Het bestuur van deze stichting heeft in 2001 besloten de Academie De Gouden Ganzenveer op te richten. De doelstelling van de Academie De Gouden Ganzenveer is het onder de aandacht brengen van het belang van het geschreven woord in de multimediale samenleving. Het stichtingsbestuur heeft de toekenning van de prijs in handen gegeven van de Academie De Gouden Ganzenveer. De leden van deze Academie zijn allen afkomstig uit de wereld van cultuur, politiek, wetenschap en bedrijfsleven.

Vanaf 2001 wordt jaarlijks in november of december een besloten Academievergadering gehouden in Den Haag, waarin de laureaat voor het komende jaar gekozen wordt, doorgaans in Museum Meermanno. In 2014 vond bij uitzondering deze vergadering plaats in Museum Bredius in Den Haag, vanwege de laatste vergadering van Paul Schnabel als Academievoorzitter, tevens bestuurslid van Museum Bredius. In december of januari na de Academievergadering wordt vervolgens de laureaat bekendgemaakt aan de media.

In april vindt dan de prijsuitreiking plaats in Amsterdam in Hotel The Grand, het voormalige stadhuis van Amsterdam. Vanwege een verbouwing vonden de uitreikingen van 2008 (Concertgebouw) en 2009 (De Bazel) elders plaats.

In september daarna wordt er een publicatie uitgegeven en gepresenteerd bij Boekhandel Athenaeum in Amsterdam naar aanleiding van de prijsuitreiking. Elk jaar wordt de publicatie ook ingestuurd voor deelname aan 'De Best Verzorgde Boeken'.

Bij uitzondering vond de boekpresentatie van 2016 plaats bij de Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam, vanwege het afscheid van grafisch ontwerper Piet Gerards als boekontwerper bij de presentatie van zijn tiende en laatste speciale uitgave van Stichting De Gouden Ganzenveer. Onder jonge grafisch ontwerpers uit Nederland en België werd een vormgeverswedstrijd gehouden, om te bepalen wie de volgende speciale uitgave van Stichting De Gouden Ganzenveer zou mogen ontwerpen. Deze wedstrijd werd gewonnen door Titus Knegtel, in 2015 afgestudeerd aan AKV St. Joost Den Bosch. Aan de inzendingen van de grafisch ontwerpers en de speciale boekuitgaven van de Gouden Ganzenveer werd in 2016 bij de Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam een kleine expositie gewijd.

Vanaf 2004 biedt Museum Meermanno de laureaat van de Gouden Ganzenveer de mogelijkheid om gastconservator te zijn van een tentoonstelling. Achtereenvolgens vonden naar aanleiding hiervan de volgende tentoonstellingen plaats: 'Letterlust' van Kees van Kooten in 2005-2006, 'Peters Meesters' van Peter van Straaten in 2008, 'Het moet niet mooi worden' van Tom Lanoye in 2009, 'Beeld verplaatst' van Joost Zwagerman in 2010, 'Enge dingen. Het aangetaste lichaam' van Adriaan van Dis in 2011-2012 en 'Leestekenen' van Joke van Leeuwen in 2012.