Skip to main content

Archief van Bern. C. van Bercum

 Fonds
Identifier: UBA497

Scope and Contents

Het archief is vrij uitgebreid. Het bevat jeugdwerk naast aantekeningen en werkstukken die Van Bercum maakte tijdens zijn opleiding aan de Amsterdamse Grafische School en het Instituut voor Kunstnijverheidsonderwijs. Er zijn door hem ontworpen boeken, kalenders en efemere drukken, schetsen en ontwerpen, en gedetailleerde typografische en redactionele correcties. Verder is er correspondentie met opdrachtgevers en anderen. Ook zijn eigen lespraktijk is goed te reconstrueren.

Dates

  • 1930-1998
  • Majority of material found within 1961-1992

Creator

Language of Materials

Nederlands, Engels, Duits en Frans

Conditions Governing Access

De collectie is toegankelijk voor onderzoek.

Conditions Governing Use

Bij raadpleging is het Reglement voor de gebruikers van de Bibliotheek van de Universiteit van Amsterdam van toepassing. Reproductie en reproductierechtvergoedingen conform de Tarieven en Diensten Universiteit van Amsterdam.

Het materiaal wordt alleen ter inzage gegeven.

Biographical / Historical

Bernard Conrad (Ben) van Bercum werd in 1918 in Amsterdam geboren. Hij volgde, grotendeels gelijktijdig, aan de Amsterdamse Grafische School een opleiding lithografie (1934–37) en aan het Instituut voor Kunstnijverheidsonderwijs (later Gerrit Rietveld Academie) een avondopleiding grafisch ontwerpen (1934–39, onderbroken door militaire dienst). Van 1938 tot 1961 – het jaar waarin hij zich als zelfstandig grafisch ontwerper vestigde – was Van Bercum in loondienst. Hij werkte in die periode als reproductietekenaar en negatiefretoucheur bij Clichéfabriek Jos Neve in Amsterdam (1938–42), als lithograaf bij de Nederlandse Spoorwegen in Utrecht (1942–45), en als typografisch ontwerper bij Drukkerij Ellerman Harms in Amsterdam (1945–52) en Drukkerij Bosch in Utrecht (1952–61). Zijn latere opdrachtgevers kwamen met name uit de educatieve en wetenschappelijke hoek, waaronder de uitgeverijen Bunge en Van Dale. In 1998 zette Van Bercum een punt achter zijn loopbaan als zelfstandig ontwerper. Naast zijn freelance ontwerppraktijk was hij werkzaam in het onderwijs: als docent lettertekenen en typografische vormgeving aan de Academie van Beeldende Kunsten in Rotterdam (1961–64) en als docent typografie en typografische vormgeving aan de Akademie voor Beeldende Kunsten Artibus in Utrecht (1963–81). Van Bercum was in de grafische wereld verder actief als lid van de beroepsvereniging GKf en als vakauteur, met name in het tijdschrift Intergrafia. Zijn bekendste publicatie is zeker het typografisch stijlboekje Zet het zo!, waarvan vijf drukken verschenen in de periode 1949–72. Voor uitgeverij Arti in Alkmaar stelde hij een schriftelijke cursus Typografisch ontwerpen (1950) samen. Voor zijn werk ontving Van Bercum verschillende onderscheidingen, waaronder in 1949 een staatsprijs typografie en het jaar erop de Duwaerprijs van de gemeente Amsterdam. De twaalfde druk van Van Dale Groot woordenboek der Nederlandse taal (1992), een van zijn meest bekende ontwerpen, werd genomineerd voor de Designprijs Rotterdam. Daarnaast is een groot aantal door hem ontwerpen boeken, kalenders en jaarverslagen onderscheiden bij jaarlijkse bekroningen. Ben van Bercum overleed in 2010, 93 jaar oud.-jarige leeftijd in 2010.

Extent

15 meter

Abstract in Dutch

Bern. C. van Bercum (1918–2010) was gespecialiseerd in het typografisch helder en verfijnd vormgeven van redactioneel complexe kopij. Zijn archief geeft een goed beeld van het intensieve proces dat aan zijn doordachte boekontwerpen ten grondslag lag. Van Bercums loopbaan begon in de periode van het loodzetten en hij maakte, met grote betrokkenheid, de overgang naar het fotografisch zetten mee. Zijn archief is interessant voor typografie-, boek- en designhistorici.

Abstract in English

Bern. C. van Bercum (1918–2010) specialized in designing editorially complex copy using a typography that was both transparent and sophisticated. His archive sheds light on the vigorous process underpinning his careful book designs. Van Bercum, whose career started in the age of mechanical typesetting, actively followed the transition to phototypesetting. His archive is of interest to historians of typography, the book and design.

Arrangement

Het materiaal is deels geordend op opdrachtgever. Zover toen aanwezig is al het door Van Bercum ontworpen drukwerk verworven. Het archief is bij het ompakken beperkt gedeselecteerd; enkele niet-relevante stukken, zoals plakproeven, zijn verwijderd.

Physical Characteristics and Technical Requirements

Verschillende ontwerpen zijn kwetsbaar en dienen voorzichtig te worden geraadpleegd.

Physical Location

Allard Pierson, Universiteit van Amsterdam

Immediate Source of Acquisition

Er waren al sinds de jaren negentig gesprekken met Van Bercum over de overdracht van zijn archief. In overleg met de universiteitsbibliotheek heeft hij een eerste begin gemaakt met de ontsluiting ervan. Daadwerkelijk kon de overdracht van het archief pas plaatsvinden in 2011, enkele maanden na zijn overlijden.

Appraisal

Dit vrij complete archief is van belang voor typografie-, boek- en designhistorici, en voor degenen die onderzoek doen naar kunst(nijverheids)onderwijs.

Accruals

Het archief is compleet overgedragen.

Related Materials

Het archief van Bern. C. van Bercum is een van de vele ontwerpersarchieven die bij de Bijzondere Collecties zijn ondergebracht.

Bibliography

  • J.P. Boterman. Nauw zetten!: B.C. van Bercum: zet het zó!. [Amsterdam], 2012
  • De best verzorgde boeken = The best book designs. Amsterdam, 1988–...
  • De best verzorgde vijftig boeken van het jaar ... : catalogus en verslag van de jury. Amsterdam, 1950–1971

Processing Information

Het archief is nog niet geïnventariseerd. Het is omgepakt in zuurvrije dozen, waarbij de bestaande, nog ruwe ordening is gehandhaafd.

Title
Inventaris van het archief van Bern. C. van Bercum, 1930–1998
Author
Mathieu Lommen
Date
2017
Description rules
International Standard for Archival Description - General
Language of description
Dutch; Flemish
Script of description
Latin
Language of description note
Nederlands

Repository Details

Part of the Allard Pierson Repository

Contact:
Oude Turfmarkt 127-129
Amsterdam 1012 GC Nederland