Archief van Uitgeversmaatschappij Ad. Donker

Ad. Donker (1908-1986) richtte zijn uitgeverij in 1938 op. Hij vestigde de uitgeverij officieel in Antwerpen omdat hij door de Vereeniging ter Bevordering van de Belangen des Boekhandels niet als uitgever werd erkend (naar verluidt omdat hij de cursus van de VBBB niet wenste te volgen) en er dus geen voorraad van zijn boeken zou worden gehouden. Voor Belgische uitgevers gold die regel niet. Hij werkte vanuit zijn woonplaats Bilthoven. In kranten werd hij 'uitgever te Antwerpen en Bilthoven' genoemd. Zijn eerste uitgave was Aus den Memoiren des Herrn von Schnabelewopski van Heinrich Heine, dat in Duitsland tot de Entartete Kunst gerekend werd. Tussen 1938 en 1945 werden zowel Antwerpen als Bilthoven als plaats van uitgave genoemd, soms beide, vanaf 1945 kwam daar Rotterdam bij. De uitgeverij vestigde zich in 1946 in de Rotterdamse Witte de Withstraat, in 1953 werd het huisadres Avenue Concordia van de familie Donker vermeld als plaats van vestiging en vanaf 1958 zit de uitgeverij aan het Koningin Emmaplein, vooralsnog in het souterrain. De uitgeverij kende in de loop van het bestaan vaak geldzorgen: in de jaren vijftig waren de aandelen een tijd in handen van drukkerij Mouton en in de jaren zestig in die van boekbinderij Rijmenam. Oudste zoon Adriaan Donker (1933-2002) kwam in 1955 in de zaak, deed enkele jaren buitenlandse ervaring op in Duitsland, Engeland en Amerika en werkte van circa 1958 tot 1961 weer bij uitgeverij Ad. Donker. Hij zorgde voor meer literaire titels in het fonds. De samenwerking tussen vader en zoon verliep niet goed en Adriaan vertrok naar uitgeverij Kosmos en later naar Zuid-Afrika waar hij een belangrijke literaire uitgever werd, eerst onder de naam Ad. Donker, dat later onderdeel werd van Nasionale pers. Zoon Willem Donker (1938-2018) deed ook eerst buitenlandse ervaring op bij onder meer Munksgaard en Prentice Hall in Denemarken. Hij werkte van 1971 tot 1973 bij zijn vader in Rotterdam en vanaf 1973 als redacteur en vertegenwoordiger bij MacMillan in Zuid-Afrika. In 1974 richtte hij uitgeverij Kooyker Scientific op en gaf daar Engelstalige medische boeken en Nederlandstalige boeken voor het HBO- en universitair onderwijs uit. Hij betrok een etage van hetzelfde pand aan het Koningin Emmaplein. In september 1980 kocht Willem Donker zich uit bij Kooyker, met medeneming van de voorraad Kooyker Reeks en de titels die in productie waren. Twee maanden later nam hij de uitgeverij van zijn vader over: 'Willem Donker wordt Ad. Donker', schreef Boekblad. Vanaf 1985 gaf de uitgeverij ook titels uit onder het imprint Wilkerdon, een naam uit de familie: het pseudoniem van een eerdere Willem Donker (1873-1957). De latere Willem Donker heeft het pseudoniem in ieder geval in 1974 ook gebruikt bij een vertaling uit het Deens. Naast de Kooyker Reeks gaf uitgeverij Donker verschillende andere reeksen uit: de Donker-pockets (1952), de Brevierenreeks (1974), de Reeks Mens & Gedrag (1982), de Campus Reeks (1987) en de reeks Aforismen (1987). De laatste, zeer prestigieuze, reeks betreft de uitgave van de brieven van Erasmus (2004). Toen Willem Donker in 2018 onverwacht overleed stond deel 16 op verschijnen. Sindsdien zijn de delen 17 en 20 verschenen, de uitgeverij verwacht de reeks te completeren. Willem Donkers weduwe Jos Exler zet de uitgeverij voort, sinds januari 2019 met hulp van Maarten Muntinga als uitgever.