Collectie foto’s van het Nieuw Israëlietisch Weekblad
Scope and Contents
De fotocollectie van het Nieuw Israëlietisch Weekblad (NIW) bevat 52.269 verschillende analoge – voornamelijk - foto’s en negatieven. Veel foto’s die voor de Tweede Wereldoorlog in het NIW stonden zijn als foto niet bewaard. De oudste foto die er nog wel is, is uit 1900 en is een groepsfoto van drukkerij Joachimsthal, vanaf 1875 uitgever van het NIW.
Van de collectie heeft bijna driekwart nooit in een artikel gestaan. Hoewel het NIW zelf veruit de grootste afnemer was, hebben er ook foto’s in onder andere het naoorlogse Hakehilla gestaan.
Van de foto’s is 84% gedateerd, waarbij de 20e eeuw goed is voor 80,4% en 21e eeuw voor 3,5% (de laatste uit 2007). Het aandeel vooroorlogse foto’s is gering, met niet meer dan bijna 2% in de periode 1930-1939. Het naoorlogse gedeelte groeide het hardst, omdat wekelijks nieuwe foto's werden gemaakt door de vaste NIW-fotografen; andere foto's werden aangekocht of anderzijds verkregen. Een deel van de collectie is – zonder herkomst - afkomstig van lezers, die hun unieke vooroorlogse foto's onderbrachten bij het NIW, niet alleen voor behoud, maar ook voor publicatie. Ook kreeg het NIW via een abonnement op Israel Sun Ltd. vanaf de jaren zeventig elke week foto’s binnen.
Van de foto’s is bijna de helft in Nederland genomen, waarvan de helft in Amsterdam, en ongeveer een derde in Palestina en het latere Israël.
Van een derde is de fotograaf bekend (in totaal 1.879 fotografen). De drie grootste leveranciers zijn Mau Kopuit (1962-1990), Eva den Buurman (1991-1999) en Jaime Halegua (1990-2003). Ook van bekende fotografen als Boris Kowadlo (1937-1959), Wim Loopuit (1929-1964) en de niet-Joodse fotograaf Han Singels (1987-2002) zijn veel foto’s opgenomen.
In een enkel geval zijn de foto’s gesigneerd door de fotograaf (Ilan Wolff, John Deakin), of door de geportretteerde (tennisser Tom Okker).
Dates
- ca. 1850-2007
- Majority of material found within 1980-1999
Creator
- Stichting Nieuw Israëlietisch Weekblad (Organization)
Language of Materials
Nederlands, Engels, Hebreeuws
Conditions Governing Access
Raadpleging van de fysieke collectie is in verband met de kwetsbaarheid van het materiaal niet mogelijk.
Conditions Governing Use
Het materiaal wordt niet ter inzage gegeven.
Desgewenst kunnen collectieonderdelen, mits conserveringstechnische redenen zich daar niet tegen verzetten - dit ter beoordeling van de Universiteitsbibliotheek van de Universiteit van Amsterdam (UBA) - voor bepaalde termijn aan de Stichting Continuïteit NIW worden uitgeleend.
De UBA heeft een niet overdraagbare en niet voor sublicentie vatbare licentie op de digitale databank die in beheer van het Joods Historisch Museum is, enkel en alleen teneinde de UBA in staat te stellen om te beschikken over de gegevens uit deze database en om de collectie via de UBA-catalogus te kunnen ontsluiten. Contractueel is vastgelegd dat in de UBA-catalogus afbeeldingen in lage resolutie rechtenvrij en uitsluitend ter identificatie mogen worden opgenomen.
Het Joods Museum levert foto’s voor persoonlijk gebruik en publicaties. Levering is afhankelijk van eventuele copyrights. Het reproductierecht berust bij de Stichting Continuïteit NIW. Fotoaanvragen kunnen worden gestuurd naar fotoservice@jck.nl. In geval van gebruik voor publicatie wordt een gebruiksvergoeding gevraagd.
Biographical / Historical
Het Nieuw Israëlietisch Weekblad (NIW) (1865-heden) is voor het eerst verschenen bij de Amsterdamse uitgever J.B. de Mesquita – na 1875 nam de firma Joachimsthal de uitgave over - en werd opgericht door de eerste hoofdredacteur Meyer Marcus Roest (1821-1889) als reactie op ‘valse leer’ van de Reform in het Weekblad der Israëlieten (1855-1884). Het blad stond het traditionele jodendom voor en was, als zoveel Joodse bladen tot 1939, anti-zionistisch. Vanaf de vierde jaargang (1868/69) tot 10 mei 1940 stond ruim 70 jaar als motto op de voorpagina: ‘Om u met de echte leer der waarheid bekend te maken.’ (Spr. XXII: 21). Hoofdredacteur Philip Elte (1844-1918) vervijftigvoudigde van 1875-1918 de oplage en maakte met zijn scherpe pen van het NIW het meest gelezen Joodse weekblad in Nederland: ’t Krantje van Eitje’ was lang de bijnaam. L.D. Staal (1874-1943) was de eerste hoofdredacteur die, vanaf 1921, foto’s in het blad liet afdrukken. Op 20 september 1940 verscheen de laatste oorlogsuitgave van het NIW – de gehele oplage voor 27 september (15.000 stuks) werd een dag eerder door de bezetter in beslag genomen. Op 17 mei 1945 kwam het eerste naoorlogse nummer van het NIW weer uit, en was daarmee het enige Joodse weekblad dat na de Tweede Wereldoorlog gecontinueerd kon worden. Zij groeide hierdoor uit tot de spreekbuis voor de Nederlands Joodse gemeenschap. De fotocollectie ondersteunt de artikelen en laat zo zien dat het weekblad drie belangstellingsgebieden heeft: de Nederlands Joodse gemeenschap, de internationale Joodse gemeenschap en zeker ook Israël.
Extent
52.269 items
Abstract in Dutch
De ruim 50.000 foto’s in deze collectie zijn afkomstig uit het bezit van het in 1865 opgerichte Nieuw Israëlietisch Weekblad (NIW). Ze geven een goed beeld van de belangstelling voor het Nederlandse en internationaal georiënteerde Joodse leven. Bijna de helft van de opnamen is gemaakt in Nederland; ongeveer een derde in het huidige Israël. De collectie is opgebouwd vanaf 1921, toen de eerste foto in het NIW gepubliceerd werd, en beslaat analoge foto’s en negatieven uit de periode 1850-2007, zij het met de nadruk op naoorlogse foto’s. Van het vooroorlogse Joodse leven bewijzen een kleine duizend foto’s. Bijna driekwart van het materiaal is nooit gepubliceerd in het NIW, en van een derde is de naam van de fotograaf bekend. In het Kenniscentrum van het Joods Museum (Amsterdam) is de collectie digitaal te raadplegen.
Abstract in English
This collection containing over 50,000 photos is derived from Nieuw Israëlietisch Weekblad (NIW), a periodical founded in 1865. The photos offer a good impression of the interest in Jewish life in the Netherlands and elsewhere. Almost half of the photos were taken in the Netherlands; about one third in present-day Israel. The collection was started in 1921, when NIW featured its first photograph, and contains analogue photographs and negatives from the period 1850-2007, though with an emphasis on post-war photographs. Jewish life before WWII is documented in around a thousand photographs. Almost three quarters of the material was never published in NIW; of one third of the material the photographer’s name is known. The collection can be viewed online at the Resource centre of the Jewish Cultural Quarter (Amsterdam).
Arrangement
De foto’s zijn na het digitaliseren op barcode-volgorde in dozen op de Universiteitsbibliotheek geplaatst. Bij het digitaliseren is de oorspronkelijke ordening van het Nieuw Israëlietisch Weekblad (NIW) gevolgd. Het toegangssysteem op deze ordening is niet bewaard gebleven. Bij digitalisering zijn nieuwe beschrijvingen gemaakt waardoor de oude toegang niet meer relevant is.
Physical Location
Allard Pierson, Universiteit van Amsterdam
Other Finding Aids
Online database (domein Joods Museum)
Custodial History
De collectie is vanaf 1921 opgebouwd, toen de eerste foto’s in het Nieuw Israëlietisch Weekblad (NIW) werden opgenomen. De foto’s zijn gemaakt door vaste NIW-fotografen; andere foto's werden aangekocht of anderzijds verkregen. Deze werden opgeplakt op kartonnen tabbladen en opgeborgen in ordners, voorzien van een nummer en met vaak een korte beschrijving. Deze ordners waren verdeeld in nummer-mappen (ordners) en onderwerp-mappen. Er was geen uniform systeem, waardoor het moeilijk te gebruiken was. Toen in 1994 voor het eerst een documentalist benoemd werd bij het NIW - Francine Püttmann - was er niet meer dan een zeer verouderd kaartsysteem met zeer summiere beschrijvingen, waarmee op onderwerp en naam gezocht kon worden. Vanaf de jaren negentig tot 2007 bestond de rubriek ‘Wie weet het’, bedoeld om lezers personen op oude foto’s te laten benoemen. Lezers brachten zelf ook foto’s in. Toen vanaf 2005 de hele collectie in opdracht van het NIW werd gedigitaliseerd, werd bij de digitalisering elke foto grondig en structureel beschreven. Doordat een aanzienlijk aantal foto’s ooit in het NIW is verschenen, kon het bijbehorende artikel en bijschrift duidelijkheid geven over de foto. Digitaliseerder Pictura heeft per foto een barcode gegenereerd, lopende van NIW001000001 tot NIW001052287. Daarna is de collectie in jpeg-formaat door het Joods Historisch Museum (JHM, nu JM) voor publiek toegankelijk gemaakt. Elke foto is in een speciale database voorzien van verschillende kenmerken, alsmede van trefwoorden afkomstig uit de thesaurus van het JHM. Van alle foto’s is tussen 2005 en 2009 een laagresolutie opname in jpeg en een beschrijving in de database opgenomen, waarin verder te vinden zijn het type object, en indien bekend de fotograaf, de vervaardigingsdatum, de vervaardigingsplaats, het vervaardigingsland, de titel van het tijdschrift – enkele foto’s verschenen in andere bladen - de publicatiedatum, trefwoorden, vrije tekst, de naam van de collectie, het copyright, het serienummer en de standplaats. Het NIW heeft aan het JM ook de hoogresolutie opnamen in TIFF ter beschikking gesteld, die geschikt zijn voor reproductie.
Immediate Source of Acquisition
In oktober 2005 zijn de gesprekken tussen het Nieuw Israëlietisch Weekblad (NIW), het Joods Historisch Museum en de Universiteitsbibliotheek (UB) gestart over het overbrengen van het fotoarchief. In oktober 2010 is de akte van schenking en overdracht ondertekend door de Stichting Continuïteit NIW, de Stichting NIW en de UB, Bijzondere Collecties.
Appraisal
Deze fotocollectie is vanwege de omvang en de tijdspanne uitstekend geschikt voor onderzoek naar de moderne beeldgeschiedenis van en voor Joods Nederland. Alleen het fotomateriaal van het Nieuw Israëlietisch Weekblad (NIW) is, in tegenstelling tot het fotomateriaal van andere vooroorlogse Joodse bladen, bewaard gebleven.
Accruals
Hierover zijn geen afspraken gemaakt bij de overdracht.
Existence and Location of Copies
In het Kenniscentrum van het Joods Museum (JM) in Amsterdam is de collectie digitaal raadpleegbaar.
Separated Materials
Uit de periode 2000-2009 zijn nog circa 16.000 digitale foto’s beschikbaar. Deze worden – niet ontsloten - op harde schijven bij zowel het Nieuw Israëlietisch Weekblad als het Joods Museum bewaard.
Bibliography
- L. Fuks. 'Joodse pers in de Nederlanden, 1674-1940'. In: H. van Praag [ed.]. 1674 Joodse Pers….]. Amsterdam, 1969, p. 7-47.
- M.H. Gans. Memorboek: platenatlas van het leven der joden in Nederland van de Middeleeuwen tot 1940. Amsterdam, 1991 (7e ed.), p.359-361.
- D. Houwaart [ed.]. Het Joodse weekblad: uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam. Volledige uitgave van alle nummers verschenen van 11/4/1941-28/9/1943. Den Haag, 1979, p. 32-35.
- T. Levie Bernfeld en Bart Wallet. ‘Oprichting Nieuw Israëlietisch Weekblad’. In: /title render="italic">Canon van 700 jaar Joods Nederland
- I. Lipschits. Honderd jaar NIW: het Nieuwe Israëlietisch Weekblad 1865-1965.
- Nieuw Israëlitisch Weekblad (Wikipedia)
Processing Information
In juli 2009 vond het transport vanaf het Nieuw Israëlietisch Weekblad (NIW) (kantorenpark Kronenburg te Amstelveen) naar het boekendepot van de Universiteitsbibliotheek (IWO) plaats. Daar werden de op papier geplakte foto’s uit de 35 meter aan ordners verwijderd en van een zuurvrije omslag voorzien. De omslagen met elk zes originele opgeplakte tabbladen werden opgeborgen in standaard archiefdozen type 3 B van de firma Schrijen (310 x 235 x 90 mm). Een optie om de foto’s van het papier te ontlijmen en per twee in een omslag te doen, viel af vanwege de veel hogere kosten. De bijbehorende ijzeren clichés zijn na overleg in 2011 afgestoten.
- Amsterdam (Netherlands)
- Amsterdam (stad)
- Black-and-white photography
- Buurman, Eva den
- Fotografie
- Fotojournalistiek
- Halegua, Jaime
- Israel
- Israël (staat)
- Jews
- Joden
- Jodendom
- Judaism
- Killes
- Kopuit, Mau, 1930-1992
- Middle East -- Palestine
- Nederland
- Netherlands
- Nieuw israëlietisch weekblad
- Palestina
- Photographs
- Photography
- Photojournalism
- Stichting Nieuw Israëlietisch Weekblad
- foto's
- negatieven
- negatives (photographic)
- zwart-witfotografie
- Title
- Beschrijving van de collectie foto’s van het Nieuw Israëlietisch Weekblad (ca. 1850-2007)
- Author
- Wout Visser
- Date
- 2022
- Description rules
- Describing Archives: A Content Standard
- Language of description
- Dutch; Flemish
- Script of description
- Latin
- Language of description note
- Nederlands
- Sponsor
- Stichting Collectieve Maror-gelden Nederland en Stichting Levi Lassen hebben de digitalisering en bijbehorende ontsluiting van de collectie gefinancierd, die in samenwerking tussen het Nieuw Israëlietisch Weekblad en het Joods Historisch Museum tot stand is gebracht in de periode 2005-2009.
Repository Details
Part of the Allard Pierson Repository
Oude Turfmarkt 127-129
Amsterdam 1012 GC Nederland