Bibliotheek van de Remonstrantse Gemeente Amsterdam
Scope and Contents
Het zwaartepunt van de collectie, die boeken, prenten, pamfletten en handschriften bevat, ligt in de periode van het begin van de zeventiende tot de eerste helft van de achttiende eeuw.
De bibliotheek bevat een rijke verzameling boeken en meer dan 300 bijzondere handschriften van traktaten van theologen uit de hoek van het Arminianisme, onder wie Episcopius, Arminius, G.J. Vossius en Hugo de Groot, alsmede van Ph. van Limborch en Thomas Bruno. Behalve de bibliotheek van Remonstrantse geschriften en van de geschiedenis van de Remonstranten bevat de collectie ook een verzameling geschriften van Contraremonstranten, alsook teksten betreffende andere religieuze groeperingen, waaronder de Socinianen, de Quakers, Hernhutters en Collegianten.
Verder zijn er biografieën van de kerkvaders, kerk- en godsdienstgeschiedenissen, boeken over godsdienstonderwijs, liturgische werken, Bijbelexegeses en Bijbelcommentaren van remonstranten.
Een collectie van circa 400 prenten, van portretten en historieprenten, maakt deel uit van de collectie. Hetzelfde geldt voor een omvangrijke verzameling historische pamfletten, waaronder de 'Bibliotheek der remonstrantsche geschriften', verzameld door Jacobus Krighout in 342 banden. Daarin zijn onder anderen Johannes Wtenbogaert, Coornhert, Arminius, Episcopius, Van Cattenburgh, Grotius en Vortius vertegenwoordigd.
Een aantal bijbels dateert uit de eerste helft van de zestiende eeuw. Een exemplaar van het Nieuwe Testament in het Grieks, vermoedelijk daterend uit de vijftiende eeuw, Bijbelteksten in het Arabisch en het Syrisch en vroege werken van Erasmus behoren tot de collectie, alsmede een (Marokkaanse) koran van omstreeks het jaar 1000 en een Arabisch gebedenboek uit 1019.
Dates
- ca. 1000-1920
- Majority of material found within 1600-1920
Creator
- Remonstrantse Gemeente Amsterdam (Organization)
Language of Materials
Diverse talen, waaronder Nederlands, Frans, Grieks en Latijn
Conditions Governing Access
Voor raadpleging is een bezoekers- of lenerspas van de Universiteitsbibliotheek Amsterdam vereist.
Conditions Governing Use
Bij raadpleging is het Reglement voor de gebruikers van de Bibliotheek van de Universiteit van Amsterdam van toepassing. Reproductie en reproductierechtvergoedingen conform de Tarieven en Diensten Universiteit van Amsterdam.
Het materiaal wordt alleen ter inzage gegeven.
Biographical / Historical
Sinds de Synode van Dordrecht is het klimaat voor de remonstranten een decennium lang ongunstig geweest. De strijd tussen de remonstranten enerzijds en de magistraat van Amsterdam anderzijds bleef veelal beperkt tot het theologische en kerkelijke, en niet het politieke terrein. Een kleine 250 personen waagden het in 1628 om zich, voor een verzoekschrift, kenbaar te maken als remonstrantsgezinden. De dreiging was geweken en in 1630 werden de eerste handelingen van een Remonstrantse gemeente te Amsterdam zichtbaar. Er werden twee huizen gekocht aan de Keizersgracht; de kerk werd neergezet op de achtererven van beide panden. Het kerkgebouw werd op 8 september 1630 door Simon Episcopius ingewijd met een toespraak.
Al in 1619 hadden de verbannen predikanten besloten de gemeenten in het geheim of openbaar te blijven bedienen. De uitvoering hiervan stond onder het bestuur van Uytenbogaert, Episcopius en Grevinkhoven. De predikanten werden telkens voor een aantal maanden voor de riskante taak aangesteld. In 1631 werd besloten om iedere kerk zijn eigen vaste predikanten te geven, hetgeen in de loop van 1632 zijn beslag kreeg. Aan Amsterdam werden drie predikanten toegedacht, maar door te weinig beschikbare predikanten bleven Niellius en Praevostius van 1632 tot 1643 de enige twee predikanten. In 1643 kreeg de gemeente een derde predikant.
De bibliotheek van de Remonstrantse Gemeente vindt waarschijnlijk zijn oorsprong in deze beginjaren van de Gemeente, rond 1632. Het exacte jaar van ontstaan is niet bekend. Toevoegingen aan de bibliotheek kwamen van het Remonstrants Seminarium, dat op 24 oktober 1634 ten huize van Episcopius werd opgericht. De bibliotheek werd gebruikt voor de predikantenopleiding. Deze werd in 1873 verplaatst naar Leiden.
Extent
ca. 11.000 items
Abstract in Dutch
Bibliotheek van de Remonstrantse Gemeente Amsterdam (1636-heden). Het zwaartepunt van de collectie boeken, prenten, pamfletten en handschriften ligt in de periode van het begin van de zeventiende tot de eerste helft van de achttiende eeuw.
Abstract in English
Library of the Remonstrant community of Amsterdam (1636-present). The primary focus of the collection is on books, prints, pamphlets and manuscripts from the beginning of the seventeenth century to the first half of the eighteenth century.
Physical Location
Allard Pierson, Universiteit van Amsterdam
Other Finding Aids
- Catalogus van de Universiteit van Amsterdam.
- Beeldbank van het Allard Pierson.
- Catalogus der handschriften [van de] Bibliotheek der Universiteit van Amsterdam, VII, 1. Amsterdam, 1923.
- Catalogus der tot de bibliotheek der Remonstrantsche Kerk behoorende portretten en historieplaten, die in bruikleen zijn gegeven aan de Universiteitsbibliotheek te Amsterdam. Amsterdam, [ca. 1930].
- . Pamfletten 1500-1853 [...]. Alfabetische catalogus. Amsterdam, 1971.
- . Beschrijvende catalogus der pamfletten-verzameling van de boekerij der Remonstrantsche Kerk te Amsterdam. Amsterdam, 1862-1865.
- . Catalogus van de handschriften en boeken, behoorende tot de bibliotheek der Remonstrantsch-Gereformeerde Kerk te Amsterdam. Amsterdam, 1849.
- Supplement-lijst van boeken behoorende aan de Remonstrantsche Kerk en aan het Evangelisch Luthersche Seminarium. Amsterdam, 1920.
- . Catalogus der boeken en handschriften van de bibliotheek der Remonstrantsche gemeente te Amsterdam. Amsterdam, 1877.
- . Bibliotheek van Nederlandsche pamfletten. Eerste afdeeling. Verzameling van Frederik Muller. Amsterdam, 1858-1861.
Immediate Source of Acquisition
In 1878 werd de collectie van de Remonstrantsche Gemeente Amsterdam in bruikleen gegeven aan de Universiteitsbibliotheek Amsterdam. Het portret van G. Vossius werd in 1967 aan het bruikleen toegevoegd.
Accruals
Er worden geen aanvullingen verwacht.
Existence and Location of Copies
Zie de Beeldbank van het Allard Pierson voor de gedigitaliseerde prenten uit de collectie.
Bibliography
- . Catalogus catalogorum ad collectiones Bibliothecae Universitatis Amstelodamensis pertinens. Amsterdam, 1983.
General
Alle publicaties kunnen via de Catalogus van de Universiteit van Amsterdam worden aangevraagd.
Processing Information
In 1849 verscheen een eerste gedrukte catalogus. Alle publicaties zijn ontsloten via de catalogus van de Universiteit van Amsterdam. De handschriften zijn ontsloten via de Catalogus der handschriften [van de] Bibliotheek der Universiteit van Amsterdam.
De prenten zijn gedigitaliseerd en ontsloten via een beeldbank.
- Title
- Inventaris van de bibliotheek van de Remonstrantse Gemeente Amsterdam (circa 1000-1920)
- Author
- J.R. Defraipont
- Date
- 2013
- Description rules
- International Standard for Archival Description - General
- Language of description
- Dutch; Flemish
- Script of description
- Latin
- Language of description note
- Nederlands
Repository Details
Part of the Allard Pierson Repository
Oude Turfmarkt 127-129
Amsterdam 1012 GC Nederland