Skip to main content

Bibliotheca Rosenthaliana (archief)

 Fonds
Identifier: UBA287

Scope and Contents

Het archief bestaat voornamelijk uit de papieren correspondentie van de opeenvolgende conservatoren van de Bibliotheca Rosenthaliana met belangstellenden en geleerden uit de hele wereld. Ook bevat het archief een tweetal oorlogsdagboeken van L. Hirschel en het redactiearchief van het tijdschrift Studia Rosenthaliana, dat sinds 1967 jaarlijks verschijnt.

Dates

  • 1880-heden

Creator

Language of Materials

Diverse talen, waaronder Nederlands, Hebreeuws, Duits en Engels

Conditions Governing Access

De collectie is beperkt toegankelijk voor onderzoek: voor raadpleging is toestemming vereist van de collectiebeheerder.

Conditions Governing Use

Bij raadpleging is het Reglement voor de gebruikers van de Bibliotheek van de Universiteit van Amsterdam van toepassing. Reproductie en reproductierechtvergoedingen conform de Tarieven en Diensten Universiteit van Amsterdam.

Het materiaal wordt alleen ter inzage gegeven.

Biographical / Historical

De Bibliotheca Rosenthaliana maakt sinds 1880 deel uit van de Universiteitsbibliotheek, nu van de Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam.

De eerste bibliothecaris van de Bibliotheca Rosenthaliana was Marcus Meijer Roest, die al in 1875 op verzoek van de familie Rosenthal de eerste gedrukte catalogus van de privécollectie van Leeser Rosenthal had vervaardigd. Onder Roests leiding, en met middelen afkomstig van de familie, begon de omvorming van de collectie van een Duitse Verlichtingsbibliotheek naar een algemene bibliotheek op het gebied van de joodse cultuurgeschiedenis, waarin Nederland een zwaartepunt vormde. Dit proces werd door Roests opvolger Jeremias Meijer Hillesum (1863-1943), die van 1890 tot 1930 conservator was, voortgezet, zij het dat na de Eerste Wereldoorlog de financiële verantwoordelijkheid voor de Bibliotheca Rosenthaliana werd overgenomen door de gemeente Amsterdam, omdat de fondsen waarin ten behoeve van de bibliotheek belegd was hun waarde hadden verloren. De collectie werd en wordt uitgebreid met omvangrijke aankopen op binnen- en buitenlandse veilingen, alsmede door talloze schenkingen. Onder Hillesum en diens opvolger Louis Hirschel, die tot aan het begin van de Tweede Wereldoorlog conservator was, werden ook de banden met de joodse gemeenschap in Amsterdam en daarbuiten versterkt en werd de Bibliotheca Rosenthaliana het belangrijkste centrum voor de bestudering van de geschiedenis van de joden in Nederland.

Na de Tweede Wereldoorlog, toen een belangrijk deel van de collectie geconfisqueerd was door de Duitsers, stonden de eerste jaren in het teken van de wederopbouw. De collectie werd vrijwel integraal geretourneerd, maar de joodse gemeenschap die voorheen door de bibliotheek bediend werd, was er niet meer. Leo Seeligmann was van 1946 tot 1949 conservator van de bibliotheek. Leo Fuks, die van 1949 tot 1973 conservator was, heeft de Bibliotheca Rosenthaliana nieuw leven ingeblazen door de banden met academisch Nederland en de academische wereld daarbuiten aan te halen en tegelijk, ook door talloze publicaties in de Nederlands-joodse pers, via populair-wetenschappelijke publicaties de aandacht op de bijzondere collecties van de bibliotheek te vestigen. Ook richtte Fuks in 1967 het tijdschrift Studia Rosenthaliana op. Fuks' beleid is door zijn opvolger Adri Offenberg, die van 1965 tot 2004 voor de Bibliotheca Rosenthaliana gewerkt heeft, voortgezet, waarbij de wetenschappelijke beoefening van de joodse boekwetenschap een steeds belangrijker deel werd van het dagelijks werk, hetgeen uiteindelijk ook zijn neerslag heeft gevonden in het gebruikerspubliek en in de aard van de correspondentie en dienstverlening.

De Bibliotheca Rosenthaliana neemt een centrale positie in bij de joodse studies aan de Universiteit van Amsterdam, in het Nederlandse academische bestel en in het buitenland. De Bibliotheca Rosenthaliana is betrokken bij een groot aantal tentoonstellingen in binnen- en buitenland, zowel door bruiklenen als door het beschikbaar stellen van specifieke expertise. De opeenvolgende conservatoren hebben deel uitgemaakt en maken nog deel uit van nationale en internationale besturen, adviesorganen en wetenschappelijke redacties. Ook de groep academische gebruikers is voor een belangrijk deel afkomstig uit het buitenland, in het bijzonder uit Israël en de Verenigde Staten.

Extent

12 meter

Abstract in Dutch

Het archief bevat de correspondentie die vanaf 1880 door de conservatoren van de Bibliotheca Rosenthaliana is gevoerd, alsmede het redactiearchief van het tijdschrift Studia Rosenthaliana. Door de toename van digitale correspondentie en door universitaire reorganisaties groeit het papieren archief inmiddels nog slechts in beperkte mate.

Abstract in English

The archive contains the correspondence carried out by the curators of the Bibliotheca Rosenthaliana since 1880 and also the editorial archive of the magazine Studia Rosenthaliana. The increase in digital correspondence, coupled with the reorganisations that have taken place within the university itself, mean that further growth of the paper archive is limited.

Arrangement

Het archief is verpakt in archiefdozen onderverdeeld naar materiaalsoort en chronologisch geordend. Het is niet geïnventariseerd.

Physical Location

Allard Pierson, Universiteit van Amsterdam

Immediate Source of Acquisition

Het archief is gevormd door de Bibliotheca Rosenthaliana, die onderdeel uitmaakt van de Bijzondere Collecties van de Universtiteit van Amsterdam.

Appraisal

Het archief vormt een bron voor de geschiedenis van de Bibliotheca Rosenthaliana en voor de geschiedenis van de beoefening van de joodse studies.

Accruals

Het archief wordt voortdurend aangevuld.

Existence and Location of Copies

De collectie is deels gedigitaliseerd en raadpleegbaar via Het geheugen van Nederland (Collectie van Erfgoed van de oorlog) .

Related Materials

De Bibliotheca Rosenthaliana bezit ook het archief van Otto Cohen , de kleinzoon van Leeser Rosenthal, het familiearchief van de familie Rosenthal en de oorspronkelijke collectie van Leeser Rosenthal .

Het archief van de Universiteitsbibliotheek tot 1997 bevindt zich bij het Stadsarchief Amsterdam.

Bibliography

  • Studia Rosenthaliana 1-41 (1967-2009). Amsterdam en Leuven, 1967-2009.
  • Adri K. Offenberg, Emile G.L. Schrijver and F.J. Hoogewoud. Bibliotheca Rosenthaliana. Treasures of Jewish Booklore. Amsterdam, 1994.
  • Steph Scholten. A journey from Zurich to Jewish Amsterdam. In: A journey through Jewish worlds. Amsterdam, 2009, p. 17, 18.

General

Een beperkt deel van de collectie kan online worden aangevraagd bij de collectiebeheerder.

Processing Information

In 2010 zijn de oorlogsdagboeken van L. Hirschel gedigitaliseerd, binnen het programma Erfgoed van de Oorlog (een initiatief van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport).

Deze archiefbeschrijving is tot stand gekomen in het kader van het project Online inventarissen van Nederlands-Joodse archiefcollecties. Het project is uitgevoerd in samenwerking met het Menasseh ben Israel Instituut voor joodse studies.

Title
Inventaris van het archief van de Bibliotheca Rosenthaliana (1880-heden)
Author
R. Boertjens en E.G.L. Schrijver
Date
2011
Description rules
International Standard for Archival Description - General
Language of description
Dutch; Flemish
Script of description
Latin
Language of description note
Nederlands
Edition statement
Eerste versie 2010, tweede herziene versie 2011

Repository Details

Part of the Allard Pierson Repository

Contact:
Oude Turfmarkt 127-129
Amsterdam 1012 GC Nederland