Skip to main content

Familiearchief Rosenthal

 Fonds
Identifier: UBA286

Scope and Contents

In het archief bevinden zich archivalia van enkele leden van de familie Rosenthal. Er zijn aan Leeser Rosenthal gerichte brieven en zijn testament. Er zijn veel stukken van George Rosenthal, waaronder correspondentie over de uitgave van de door M. Roest (1821-1889) samengestelde catalogus. Er zijn kranten en knipsels waarin melding wordt gemaakt van het overlijden van L. Rosenthal, van de uitgave van de catalogus van M. Roest in 1875 en van het bankiershuis Lippman, Rosenthal en Co. Van de familie Cohen-Rosenthal bevat het archief persoonlijke documenten, zoals een geboortebewijs en stukken betreffende de naturalisatie en het huwelijk van Jacques Cohen, alsmede een fotoalbum. Ten slotte bevat het archief een poëziealbum en vier schriftjes van Nanny Cohen-Rosenthal.

Dates

  • 1714-1913

Creator

Language of Materials

Diverse talen, waaronder Duits, Nederlands, Hebreeuws, Jiddisch en Frans

Conditions Governing Access

Voor raadpleging is een bezoekers- of lenerspas van de Universiteitsbibliotheek Amsterdam vereist.

Conditions Governing Use

Bij raadpleging is het Reglement voor de gebruikers van de Bibliotheek van de Universiteit van Amsterdam van toepassing. Reproductie en reproductierechtvergoedingen conform de Tarieven en Diensten Universiteit van Amsterdam.

Het materiaal wordt alleen ter inzage gegeven.

Biographical / Historical

Elieser (Leeser) Rosenthal werd op 13 april 1794 geboren in Nasielsk, een kleine stad in de buurt van Warschau, waar hij opgroeide in een traditioneel joods gezin. In 1815 verhuisde hij naar Berlijn en twee jaar later naar Paderborn, waar hij als leraar aan de slag ging. Hij schreef in deze periode enkele literaire werken, waaronder gedichten en parabels. In 1823 verhuisde Rosenthal naar Hannover waar hij in het huis van de bankier Michael Behrend privéleraar werd en daarnaast 'Klausrabbiner' in een rabbijnse school. In 1827 trouwde hij met Sophia (Sippora) Blumenthal (?-1854). Door dit huwelijk verkreeg Rosenthal voldoende financiële middelen om zich aan zijn studie te kunnen wijden en om zijn reeds omvangrijke bibliotheek aan te vullen. Leeser Rosenthal verzamelde een groot aantal zeldzame en belangrijke hebraïca en judaïca. Bij zijn overlijden op 7 augustus 1868 was de bibliotheek uitgegroeid tot de grootste privécollectie op dit gebied in Duitsland.

In het gezin Rosenthal werden vijf kinderen geboren, van wie twee op zeer jonge leeftijd stierven. De oudste en enige zoon, George Rosenthal (Hannover 1828 - Amsterdam 1909), verhuisde op zestienjarige leeftijd naar Amsterdam waar hij in dienst trad bij de commissionair in effecten Jacob Meyer Jacobson (1807-1876). In 1859 richtte hij met Leo Lippmann de bank Lippmann, Rosenthal & Co. op. Hij trouwde met Sophie May (Hamburg 1838 - Amsterdam 1921), met wie hij geen kinderen kreeg. Wel adopteerden zij een nichtje van Sophie, Marianne Elias. In 1878 werd George Rosenthal benoemd tot consul-generaal van Portugal en zes jaar later werd hij door de koning van Portugal in de adelstand verheven. Naast zijn werk zette George zich ook in voor liefdadige doelen. Hij was mede-oprichter van de Sophie Rosenthal Bewaarschool in de Uilenburgerstraat en mede-oprichter van het Israëlitisch Krankzinnigengesticht in Apeldoorn. Samen met zijn twee zussen schonk hij in 1880 de bibliotheek van zijn vader aan de gemeente Amsterdam, waarmee de basis gelegd werd voor de huidige Bibliotheca Rosenthaliana. George Rosenthal overleed in 1909 in Amsterdam maar werd in Hamburg gecremeerd; zijn as is later op de begraafplaats Zorgvlied in Amsterdam bijgezet. Na zijn dood richtte zijn vrouw het George Baron Rosenthalfonds op.

Leeser Rosenthals dochter Nanny (Hannover 1835 - Amsterdam 1915) trouwde in 1862 met dr. Jacques Cohen (Düsseldorf 1833 - Amsterdam 1881). Cohen promoveerde in Heidelberg op een scheikundig onderwerp en was werkzaam bij de Sal-Ammoniakfabriek van de Firma Van der Elst en Matthes. Later werd hij directeur van de NV Nederlandsche Koolteerstokerij, waar hij tot zijn dood werkzaam was.

Extent

0.5 meter

Abstract in Dutch

De Bibliotheca Rosenthaliana beheert archivalia afkomstig van de schenkers van de bibliotheek van Leeser Rosenthal en van enkele van hun nazaten. De stukken werpen licht op de Amsterdamse geschiedenis van de familie.

Abstract in English

The Bibliotheca Rosenthaliana manages the archivalia from the donors of the library of Leeser Rosenthal and a number of their descendents. The records illuminate that part of the family history which took place in Amsterdam.

Arrangement

Een deel van het archief is per stuk beschreven en genummerd. Deze 205 brieven zijn alfabetisch geordend op afzender.

Physical Location

Allard Pierson, Universiteit van Amsterdam

Other Finding Aids

De deelinventaris is in het archief aanwezig.

Immediate Source of Acquisition

Een deel van de archivalia van de familie Cohen-Rosenthal is in 1991 door L. Gieben (achterkleinzoon van Jacques Cohen) aan de Bibliotheca Rosenthaliana geschonken, die onderdeel uitmaakt van de Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam.

Accruals

Er zijn geen afspraken gemaakt over toekomstige aanvullingen.

Related Materials

Het familiearchief Rosenthal maakt deel uit van de Bibliotheca Rosenthaliana , waarin ook de oorspronkelijke collectie van Leeser Rosenthal en het archief van Otto Cohen , de kleinzoon van Leeser Rosenthal, zijn opgenomen.

In het archief van de Bibliotheca Rosenthaliana bevinden zich ingekomen brieven over de schenking van de Bibliotheca Rosenthaliana door de familie aan de gemeente.

Bibliography

  • N.P. van den Berg. Een geschenk aan de stad Amsterdam. Achtergronden van de Bibliotheca Rosenthaliana. In: Jaarboek Amstelodamum 84 (1992), p. 131-158.
  • N.P. van den Berg. Hanover loses Leeser Rosenthal's library. In: Bibliotheca Rosenthaliana. Treasures of Jewish booklore. Amsterdam, 1994.
  • E.G.L. Schrijver. Leeser Rosenthal (1794-1868) / Bibliotheca Rosenthaliana (founded 1880). In: Omnia in Eo. Studia Rosenthaliana 38/39 (2005-2006), p. 11-14.
  • Joods Biografisch Woordenboek (geraadpleegd op 01-03-2011).

General

De collectie kan online worden aangevraagd bij de collectiebeheerder.

Processing Information

Een deel van het archief is in de jaren 1990 geordend en beschreven.

Deze archiefbeschrijving is tot stand gekomen in het kader van het project Online inventarissen van Nederlands-Joodse archiefcollecties. Het project is uitgevoerd in samenwerking met het Menasseh ben Israel Instituut voor joodse studies. In het kader van dit project is het archief in 2011 passief geconserveerd.

Title
Inventaris van het familiearchief Rosenthal (1714-1913)
Author
R. Boertjens en C.T. Fruchaud, 2010
Date
2011
Description rules
Describing Archives: A Content Standard
Language of description
Dutch; Flemish
Script of description
Latin
Language of description note
Nederlands

Repository Details

Part of the Allard Pierson Repository

Contact:
Oude Turfmarkt 127-129
Amsterdam 1012 GC Nederland