Archief van Wereldbibliotheek

De uitgeverij Wereldbibliotheek werd in 1905 door Leo (Lion) Simons opgericht als Maatschappij voor Goede en Goedkoope Lectuur. Simons was van oorsprong kantoorboekhandelaar en boekdrukker in Amsterdam. Zijn opvolgers waren Nico van Suchtelen, vanaf 1930, en Johannes Carolus Winterink, vanaf 1943. Winterink was al in 1908 als jongste bediende in dienst gekomen. Doel van de uitgeverij: 'de verspreiding van hoogwaardige kennis onder mensen die daarvan grotendeels verstoken waren gebleven. Toegang tot moderne, wetenschappelijke teksten, contact met de schone kunsten en het leren lezen van goede literatuur, [maakten] een essentieel deel uit van dit proces van bewustwording en geestelijke emancipatie'. Dit kon worden gerealiseerd door boeken tegen een relatief lage prijs uit te geven. Vanaf de eerste uitgave in 1905, De historie van mejuffrouw Sara Burgerhart van Betje Wolff en Aagje Deken, heeft de uitgeverij vooral naam gemaakt met het publiceren van klassiekers uit de Nederlandse en de wereldliteratuur, soms in aparte series als de Toneelbibliotheek en de Blauwe of Russische Bibliotheek. Om lezers aan de uitgeverij te binden, werd in 1925 op initiatief van Simons de Wereldbibliotheek-Vereniging (WBV) opgericht. In zekere zin was dit de eerste Nederlandse boekenclub; naast korting op de uitgaven van Wereldbibliotheek ontvingen de leden regelmatig speciale geschenk-uitgaven, de zogenaamde 'premieboekjes'. De vereniging, die kort na de Tweede Wereldoorlog meer dan dertigduizend leden telde, zou blijven bestaan tot 1986 (met een ledental nauwelijks nog boven de drieduizend). Zij stond lange tijd onder leiding van J.C. Winterink. In haar geschiedenis als zelfstandige uitgeverij heeft Wereldbibliotheek ook een aantal stichtingen onder haar hoede gehad, zoals Stichting Ons Kind en de Maatschappij voor Goede en Goedkoope Kunstreproducties. De laatste, bekend als de "Isographieën-Maatschappij", was een initiatief boeken met afbeeldingen van beeldende kunst op de markt te brengen. Na zelf in 1998 Uitgeverij Van Gennep te hebben overgenomen, is de uitgeverij sinds 2014 deel van Nieuw Amsterdam Uitgevers (NAU), nu onderdeel van Novamedia.