Archief van de Pekidim en Amarkalim

De benaming 'Pekidim en Amarkalim' (opzichters en schatbewaarders) duidt de internationale organisatie aan die in 1809 in Amsterdam werd opgericht door Zvi Hirsch Lehren, Abraham Prins en Salomo Rubens. De organisatie had zich tot doel gesteld behoeftige joden in het Heilige Land te ondersteunen.

De joodse gemeenschap in het toenmalige Palestina is door de eeuwen heen ondersteund geweest door een goed georganiseerd en in brede kring bekend netwerk van fondsenwerving in de hele joodse diaspora. Dit gebeurde meestal door zendbodes, die vanuit Palestina op 'fondsenwervingsreis' naar Europa gezonden werden. Een groot nadeel van dit systeem was dat de zendbodes onderweg onkosten maakten die uit de opbrengst bestreden moesten worden, terwijl zij bovendien loon ontvingen, waardoor naar schatting een derde tot de helft van de ingezamelde gelden zijn bestemming niet bereikte.

De oprichters van Pekidim en Amarkalim waren felle tegenstanders van dit systeem en wilden met hun organisatie op meer efficiënte wijze te werk gaan. In alle joodse gemeenten van West-Europa stelden zij een penningmeester aan, die het bijeengebrachte geld aan hen afdroeg. Verder ontvingen zij giften en vaste bijdragen van instellingen en particulieren en hielden zij speciale acties voor armlastige joden in Palestina. Het geldinzamelsysteem werd op deze wijze geconcentreerd in Amsterdam. De joodse gemeentes in Palestina werden voortaan verzekerd van een regelmatig inkomen. De giften werden overgemaakt via het bankiershuis Hollander & Lehren.

In deze organisatie waren behalve de leden van de bekende bankiersfamilie Lehren meer personen uit de Amsterdams-joodse orthodoxie actief, onder wie Abraham Moses de Lima en M.J. Goldschmidsohn. De organisatie onderhield nauwe contacten met de leiders van de joodse gemeenschappen in de steden Jeruzalem, Hebron, Safed en Tiberias. Deze leiders wendden zich met grote regelmaat tot de organisatie: met verzoeken om steun voor joods onderwijs en om bij te dragen aan de verdere kolonisatie en ontwikkeling van de landbouw in het Heilige Land. Daarnaast kwamen veel rechtstreekse verzoeken binnen van armlastigen uit Palestina. In de loop der tijd wisten ook steeds meer joden in Europa die initiatieven wilden ontplooien in het Heilige Land de Pekidim en Amarkalim te vinden.

In 1824 werd de nieuwe organisatie door het rabbinaat van Jeruzalem erkend als exclusief orgaan voor de geldinzameling voor Palestina.