Scope and Contents
De collectie Westerman omvat boeken op de volgende terreinen, zoals die voorkomen in de Catalogus Systematicus uit 1856: Historia naturalis in genera, Phytologia, Geologia, Physiologia et Anatomia Comparata, Zoologia, Mammalogia, Ornithologia, Herpethologia, Ichtyologia, Malacologia, Entemologia en Actinologia.
De collectie bevat boeken van belangrijke auteurs uit de zoölogie, zoals Buffon (1707-1788), Petrus Camper (1722-1789), C.J. Temminck (1778-1858), H.G.L. Reichenbach (1793-1879), Willem Vrolik (1801-1863), John Gould (1804-1881) en Hermann Schlegel (1804-1884). Ook de uit veertig delen bestaande The Naturalists Library onder redactie van William Jardine (1800-1874) is in deze collectie aanwezig, net als het werk van J.H. Knoop over appels uit 1758, Pomologia.
De collectie bevat daarnaast twee fotoalbums, waarin 148 portretten van bekende tijdgenoten uit circa 1865-1890 (inv.nr. 300.701 t/m 300.740 en inv.nr. 302.220 t/m 302.327), onder anderen van Charles Darwin, John Gould, R.T. Maitland en vele Amsterdamse hoogleraren.
Dates
- 1631-1888
Creator
Language of Materials
Diverse talen, waaronder Nederlands, Frans, Duits, Engels en Latijn
Conditions Governing Access
Voor raadpleging is een bezoekers- of lenerspas van de Universiteitsbibliotheek Amsterdam vereist.
Conditions Governing Use
Bij raadpleging is het Reglement voor de gebruikers van de Bibliotheek van de Universiteit van Amsterdam van toepassing. Reproductie en reproductierechtvergoedingen conform de Tarieven en Diensten Universiteit van Amsterdam.
Het materiaal in deze collectie wordt uitsluitend ter inzage gegeven.
Biographical / Historical
Gerardus Frederik Westerman werd op 8 december 1807 geboren te Rotterdam, als zoon van boekhandelaar, uitgever, acteur en toneelschrijver Marten Westerman (1775-1852) en Anna Maria Rudolphina Vorst (1774-1860). Westerman trouwde op 4 juli 1833 in Utrecht met Maria Eleonora van der Schroeff (1812-1892).
Westerman was, samen met horlogemaker J.J. Wijsmuller en makelaar J.W.H. Werleman, een van de oprichters van het Zoölogisch Genootschap 'Natura Artis Magistra' in 1838, "welke ten doel heeft het bevorderen van de kennis der Natuurlijke Historie". In 1852 verkreeg het Genootschap het predikaat 'koninklijk'. Westerman was van 1838 tot 1842 secretaris van het Genootschap en van 1843 tot aan zijn dood in 1890 directeur. Vanaf 1829 werkte hij al in de boekhandel/uitgeverij van zijn vader.
Westerman was in 1848 oprichter en uitgever van het tijdschrift Bijdragen tot de dierkunde. Dit tijdschrift bestaat nu nog, onder de naam Contributions to Zoology. Samen met Hermann Schlegel, die de tekeningen verzorgde, bracht Westerman in 1860 het boek De Toerako's uit. Het boek werd gebruikt als relatiegeschenk en als ruilobject. In 1843 schreef Westerman samen met J.J. Wijsmuller de Gids voor de bezoekers der zoölogische tuinen van het Genootschap Natura Artis Magistra te Amsterdam.
Westerman heeft zich op allerlei gebieden ingezet voor de stad Amsterdam. Zo richtte hij in 1871 de Amsterdamsche Omnibus Maatschappij op, een voorloper van het Gemeentevervoerbedrijf. In 1878 volgde de Panorama Maatschappij, waar voorstellingen uit de Nederlandse geschiedenis werden getoond. In 1880 richtte hij samen met Tentoonstellingsmaatschappij het Broekerhuis een museum op. Dit museum werd zeven jaar later al gesloten. In zijn testament bepaalde Westerman dat op de plaats waar zijn woonhuis stond (Plantage Middenlaan 24) een theater gebouwd moest worden. Dit werd de Hollandsche Schouwburg.
Ook aan de wetenschap, en dan met name de zoölogie, droeg Westerman zijn steentje bij. Hiervoor ontving hij verschillende onderscheidingen, waaronder in 1851 een eredoctoraat aan de universiteit van Giessen in Duitsland. Ook werd hij in 1869 benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandsche Leeuw en ontving hij onderscheidingen in Zweden, Perzië en België.
Zijn tachtigste verjaardag in 1887 werd groots gevierd, net als het vijftigjarige jubileum van Artis in 1888. Op 9 mei 1890 overleed Westerman in zijn huis aan de Plantage Middenlaan 24 te Amsterdam.
Extent
ca. 415 items
Abstract in Dutch
De collectie bestaat uit boeken, fotoalbums en parafernalia. Zij zijn verzameld door Gerardus Frederik Westerman (1807-1890), boekhandelaar/uitgever en directeur en mede-oprichter van het Zoölogisch Genootschap 'Natura Artis Magistra'. De bibliotheek bestaat uit twee delen: het eerste deel (de collectie Westerman 1856) werd in 1857 door Westerman verkocht aan het Genootschap 'Natura Artis Magistra'. Het tweede deel (de collectie Westerman 1890) werd door de erfgenamen na Westermans dood in 1890 aan het Genootschap gelegateerd. De totale bibliotheek omvat boeken op het gebied van de zoölogie van 1631 tot 1888. Hierbij zijn werken van beroemde biologen zoals Petrus Camper en Willem Vrolik.
Abstract in English
This collection of books, photographs and paraphernalia was compiled by Gerardus Frederik Westerman (1807-1890). The bookseller and editor Westerman was joint founder and director of the Zoölogisch Genootschap 'Natura Artis Magistra'. This society, the predecessor of the present Artis Zoo in Amsterdam, aimed to stimulate the knowledge of natural history. Therefore not only a zoo and a museum with inanimate specimens was created, but also a library. The library consists of two parts generally referred to as the collection Westerman 1856 and the collection Westerman 1890. The first part was sold by Westerman in 1857 to the society 'Natura Artis Magistra'. The collection Westerman 1890 was bequeathed to the society after his death. Together they contain books in the field of zoology ranging from 1631 to 1888, including works by famous biologists such as Petrus Camper en Willem Vrolik.
Arrangement
Aan de twaalf verzamelterreinen zijn in de Catalogus Systematicus de letters A tot en met M toegekend. De eerste vijf terreinen (A tot en met E) zijn nog verder onderverdeeld. Ook hier zijn letters gebruikt om de verschillende gebieden aan te duiden. Deze indeling is gehandhaafd in de huidige opstelling van de Artis Bibliotheek.
Physical Location
Allard Pierson, Universiteit van Amsterdam
Other Finding Aids
- Catalogus van de Universiteit van Amsterdam.
- Fichecatalogus: Algemene hoofdwoordencatalogus Artis Bibliotheek.
- Catalogus Systematicus 1856. Ongepubliceerd manuscript, 1856.
- Stamboek voor de Bibliotheek 1858.
- Verkoopakte 18 mei 1587. Stadsarchief Amsterdam (toeg. 395, inv. 1951).
Custodial History
Het Genootschap wilde een bibliotheek openstellen voor het publiek, zodat de zoölogie verder bestudeerd kon worden. Westerman had al een gedeelte van zijn eigen boeken ter beschikking gesteld. In maart 1857 besloot het bestuur van Artis dat Westerman een tegemoetkoming zou ontvangen voor deze door hem privé gekochte kostbare boeken. In mei van dat jaar was de verkoop een feit.
Het eerste deel van de collectie werd door het Genootschap gekocht van G.F. Westerman tegen een vergoeding van zeshonderd gulden per half jaar tot aan zijn dood (en daarna aan zijn weduwe of zijn kinderen). Het tweede deel van de collectie is een legaat van zijn erfgenamen van na Westermans dood in 1890. Het is niet bekend waaruit de in 1890 gelegateerde collectie bestond. Er is geen lijst aangetroffen.
De fotoalbums van Westerman werden waarschijnlijk samengesteld naar aanleiding van het 40-jarig jubileum van het Genootschap in 1878 en nadien uitgebreid.
Immediate Source of Acquisition
Op 28 augustus 1939 werden de collecties van het Genootschap, waaronder de bibliotheek, overgedragen aan de Universiteit van Amsterdam. In 1953 kwam de Artis Bibliotheek formeel onder beheer van de Universiteitsbibliotheek en in 1961 van het Zoölogisch Museum. Het faunagebouw, waarin onder andere de Artis Bibliotheek was gehuisvest, werd in 1989 in eigendom verkregen door de Universiteit van Amsterdam en werd de locatie Plantagebuurt van de Centrale Facultaire Bibliotheek Biologie. In 2005 kwam de Artis Bibliotheek als Bijzondere Collectie onder beheer van de Universiteitsbibliotheek.
Appraisal
Het betreft hier een belangrijke 19e-eeuwse zoölogische collectie, die als basis heeft gediend voor de latere Artis Bibliotheek.
Accruals
De collectie is compleet overgedragen; aanvullingen zijn niet te verwachten.
Existence and Location of Copies
De collectie is deels gedigitaliseerd en raadpleegbaar via de Beeldbank van het Allard Pierson.
Separated Materials
In het Stadsarchief Amsterdam bevinden zich twee archieven waarin stukken over en van G.F. Westerman: het Familiearchief Westerman (toegangsnummer 399) en het archief van het Koninklijk Zoölogisch Genootschap 'Natura Artis Magistra' (toegangsnummer 395).
Artis bezit een aantal voorwerpen (waaronder een schilderij van Westerman door Thérèse Schwartze) die in bewaring zijn gegeven bij de Artis Bibliotheek. Deze zijn afkomstig uit de nalatenschap van G.F. Westerman en aan Artis geschonken door zijn erfgenamen. Een lijst van deze voorwerpen is te vinden in de Artis Bibliotheek.
Bibliography
- Jaarboekje van het Zoölogisch Genootschap "Natura Artis Magistra". Amsterdam: M. Westerman & Zoon, 1852-1875.
- Het Amsterdamsche geslacht Westerman. Genealogie, samengesteld uit het familie-archief Westerman, berustende onder Mr. Dr. W.M. Westerman, te 's-Gravenhage. Amsterdam, 1924.
- .
Ontstaan, ontwikkeling en bloei van het Koninklijk Zoölogisch Genootschap "Natura Artis Magistra" te Amsterdam
. In: Bijdragen tot de dierkunde, Feestnummer [...] 50-jarig bestaan van het Genootschap (1888), hoofdstuk I. Geen Artis zonder Dr. G.F. Westerman
. In: Artis 3 (1957), afl. 4 (nov-dec), p. 124-127.- en .
De Artis Bibliotheek te Amsterdam
. In: De boekenwereld 6 (1990), nr. 3 (maart), p. 88-107. - .
Artis en de wetenschap
. In: Dieren 5 (1998), no. 1, p. 26-32. - . Science and culture for members only. The Amsterdam Zoo Artis in the ninteteenth century. Amsterdam: Amsterdam University Press, 2006. (In Stadsarchief Amsterdam, toegangsnummer 395, inv.nummer 1951.)
- . De uitgevers Marten en Gerardus Frederik Westerman: hun leven, hun uitgeverij, hun fonds. Ongepubliceerde masterscriptie UvA Boekwetenschap en handschriftenkunde, 2010.
General
De collectie kan online worden aangevraagd bij de collectiebeheerder.
Processing Information
Het eerste deel van de collectie Westerman is beschreven in de verkoopakte van 18 mei 1857. De akte bevat naast de notariële akte een bijlage met daarin alle titels waar de collectie uit bestaat. Daarnaast is er een handgeschreven catalogus, de Catalogus Systematicus Bibliothecae Historici-naturalis Drs G.F. Westerman 1856. Een exemplaar van deze catalogus is te vinden in de Artis Bibliotheek. Een ander, enigszins afwijkend exemplaar is te vinden in het Stadsarchief Amsterdam. De beide catalogi verschillen in de volgorde waarin de boeken genoteerd zijn. De indeling van beide catalogi is gelijk. De lijst van de notaris en de catalogi verschillen: er zijn vier boeken die niet in de lijst van de notaris te vinden zijn.
Daarnaast is er het Stamboek der Boekwerken in de Bibliotheek van het Koninklijk Zoölogisch Genootschap Natura Artis Magistra uit 1858, waarin op veertien bladzijden de "Overgenomen Bibliotheek v.d. heer Dr G.F. Westerman" staat vermeld. Deze lijst wijkt in tien gevallen af van de catalogi en de lijst bij de notariële akte.
De aankoop van Westerman uit 1857 is ook opgenomen in de Catalogus der Bibliotheek van het Koninklijk Zoölogisch Genootschap Natura Artis Magistra te Amsterdam (1881) van de toenmalige bibliothecaris Gilles Janse. De herkomst van de afzonderlijke boeken is echter niet vermeld in de catalogus. Omdat de boeken waarschijnlijk systematisch geplaatst werden, is de collectie Westerman over de bibliotheek verspreid geraakt.
Het deel dat na 1890 werd gelegateerd, is opgenomen in het met wit doorschoten exemplaar van de Catalogus der Bibliotheek uit 1881. Ook hier is de herkomst van de afzonderlijke werken niet vermeld. De foto's in de albums zijn in 2003 ontsloten. In 2010-2011 werden alle boeken in de zaal van de Artis Bibliotheek ontsloten, waarbij gevonden stempels in de beschrijving werden opgenomen, ook die met het kenmerk "Geschenk van de erfgenamen van Dr. G.F. Westerman".
- Title
- Inventaris van de collectie G.F. Westerman (1631-1888)
- Author
- M.K. Stobbe
- Date
- 2011
- Description rules
- International Standard for Archival Description - General
- Language of description
- Dutch; Flemish
- Script of description
- Latin
- Language of description note
- Nederlands
Repository Details
Part of the Allard Pierson Repository
Oude Turfmarkt 127-129
Amsterdam 1012 GC Nederland