Skip to main content

Archief van Jacob Zwarts

 Fonds
Identifier: UBA190

Scope and Contents

Het archief bestaat voor een groot deel uit knipsels, correspondentie, aantekeningen en vele afbeeldingen, door Zwarts verzameld ten behoeve van zijn onderzoek. Dit materiaal is door Zwarts naar onderwerp geordend, waarbij afbeeldingen en tekst afzonderlijk in omslagen zijn ondergebracht. In het archief bevindt zich ook bronnenmateriaal zoals schuldbekentenissen, kwitanties, correspondentie en rekeningen uit de periode 1662-1911. Ook zijn er gedeelten van manuscripten en typoscripten van lezingen, alsmede aantekeningen bij de colleges van dr. W. Vogelsang en een nooit uitgegeven manuscript uit 1938, getiteld De Joodse studenten van de Utrechtse Hogeschool in het archief te vinden.

Dates

  • 1662-1942
  • Majority of material found within 1923-1942

Creator

Language of Materials

Nederlands, Hebreeuws, Duits, Frans en Engels

Conditions Governing Access

Voor raadpleging is een bezoekers- of lenerspas van de Universiteitsbibliotheek Amsterdam vereist.

Conditions Governing Use

Bij raadpleging is het Reglement voor de gebruikers van de Bibliotheek van de Universiteit van Amsterdam van toepassing. Reproductie en reproductierechtvergoedingen conform de Tarieven en Diensten Universiteit van Amsterdam.

Het materiaal wordt alleen ter inzage gegeven.

Biographical / Historical

Jacob (Jacobus, Jac.) Zwarts werd op 16 oktober 1899 in Utrecht geboren als zoon van Hartog Carel Zwarts en Helena de Leeuw. Hij groeide op in een orthodox-joods gezin van zes kinderen. Al jong was hij geïnteresseerd in de joodse geschiedenis. Op vijftienjarige leeftijd schreef hij een aantal artikelen over de joden in Maarssen en Maarssenveen, die werden gepubliceerd in het Nieuw Israëlitisch Weekblad. Hij volgde een opleiding tot godsdienstonderwijzer bij opperrabbijn B.L. Ritter en werkte als voorzanger en godsdienstonderwijzer in de joodse gemeente Utrecht. Ook volgde hij cursussen aan de Archiefschool in Den Haag en behaalde in 1922 het diploma van archiefambtenaar. Jacob Zwarts bleef naast zijn werk voor de joodse gemeente onvermoeibaar archiefonderzoek doen naar het joodse verleden in Nederland, in het bijzonder naar de geschiedenis van de Sefardische joden. Hij hield lezingen en publiceerde regelmatig in joodse kranten en tijdschriften. In de column Joodsche archiefsprokkels in De Vrijdagavond, een joods familieblad, deed hij verslag van zijn archiefonderzoek. In 1929 kwam het boek Hoofdstukken uit de geschiedenis van de Joden in Nederland uit, waarin een aantal van zijn grotere onderzoeken zijn gebundeld. Aan de Rijksuniversiteit van Utrecht studeerde hij kunstgeschiedenis; in 1935 promoveerde hij bij prof. J.L. Palache in Amsterdam op een proefschrift getiteld De zevenarmige kandelaar in de Romeinse diaspora.

Aan zijn onderzoek naar de geschiedenis van de joden in Nederland kwam in 1942 abrupt een einde toen Jacob Zwarts te werk werd gesteld in het werkkamp Vledder. Daarna werd hij via Westerbork op transport gesteld naar Auschwitz. Op 30 april 1943 overleed Jacob Zwarts in het Zwangsarbeitslager Sakrau.

Extent

1 meter

Abstract in Dutch

Jacob Zwarts (1899-1943) groeide op in Utrecht in een orthodox-joods gezin. Al jong was hij geïnteresseerd in de joodse geschiedenis. Hij werd opgeleid tot godsdienstonderwijzer en archiefambtenaar. Later studeerde hij kunstgeschiedenis, waarin hij in 1935 promoveerde. Vanaf 1906 verschenen met grote regelmaat artikelen van Zwarts in joodse tijdschriften. Hij hield lezingen en publiceerde diverse werken, waaronder 'Hoofdstukken uit de geschiedenis der Joden in Nederland'. Aan zijn onderzoek naar de geschiedenis van de joden in Nederland kwam in 1942 abrupt een einde toen Zwarts op transport werd gesteld naar Auschwitz. Het archief bestaat uit knipsels, correspondentie, aantekeningen en vele door Zwarts ten behoeve van zijn onderzoek verzamelde afbeeldingen. Ook maken enkele gedeelten van manuscripten en een ongepubliceerd manuscript over de joodse studenten van de Utrechtse Hogeschool deel uit van het archief.

Abstract in English

Jacob (Jacobus, Jac.) Zwarts (1899-1943) grew up in Utrecht in an Orthodox Jewish family. Already at an early age, he took an interest in Jewish history, and he trained as a teacher of religion and archivist. He later studied art history and received his doctorate in 1935. Articles by Zwarts began to appear in Jewish journals with great regularity from 1906 onwards. He gave lectures and published various works, including 'Hoofdstukken uit de geschiedenis der Joden in Nederland'. His research on the history of Dutch Jews came to an abrupt end in 1942, when he was transported to Auschwitz. The archive consists of cuttings, correspondence, notes and many illustrations collected by Zwarts for research purposes. The archive also contains several parts of manuscripts and an unpublished manuscript on Jewish students at the Utrechtse Hogeschool.

Arrangement

Het archief is op onderwerp en op volgorde van de nummering zoals die op de omslagen is aangetroffen geordend.

Physical Location

Allard Pierson, Universiteit van Amsterdam

Immediate Source of Acquisition

Een deel van het archief werd in november 2009 door de bibliotheek Ets Haim overgedragen aan de Bibliotheca Rosenthaliana, die onderdeel uitmaakt van de Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam. Een aangekocht deel is aan het archief toegevoegd.

Accruals

Aanvullingen zijn niet te verwachten.

Related Materials

Het archief van Jacob Zwarts maakt deel uit van de Bibliotheca Rosenthaliana .

Separated Materials

In het Joods Historisch Museum in Amsterdam bevinden zich een foto van Zwarts en een typoscript van Zwarts over de joodse gemeente in Utrecht.

Bibliography

  • Rena Fuks-Mansfeld. Zwarts, Jacob (Jac). In: Joden in Nederland in de twintigste eeuw. Een biografisch woordenboek. Utrecht, 2007, p. 349-350.
  • Jozeph Michman, Hartog Beem en Dan Michman. Pinkas. Geschiedenis van de joodse gemeenschap in Nederland. Amsterdam, 1999.
  • W. van den Broeke e.a. (red.). Jacob Zwarts (1899-1943). In: Utrechtse biografieën, deel 5. Utrecht, 1998.
  • Jaap Meijer. Bibliografie van de geschriften van Dr. Jacob Zwarts, 1915-1940. Amsterdam: PIG, 1951. (Habinjan; jrg. 4, nr. 3, bijlage).
  • Mozes Heiman Gans. Memorboek. Platenatlas van het leven der joden in Nederland van de middeleeuwen tot 1940. Baarn, 1974, p. 449.

General

De collectie kan online worden aangevraagd bij de collectiebeheerder.

Processing Information

Het archief is niet geïnventariseerd.

Deze archiefbeschrijving is tot stand gekomen in het kader van het project Online inventarissen van Nederlands-Joodse archiefcollecties. Het project is uitgevoerd in samenwerking met het Menasseh ben Israel Instituut voor joodse studies. In het kader van dit project is het archief in 2011 passief geconserveerd.

Title
Inventaris van het archief van Jacob Zwarts (1662-1942)
Author
C.T. Fruchaud en R. Boertjens
Date
2011
Description rules
International Standard for Archival Description - General
Language of description
Dutch; Flemish
Script of description
Latin
Language of description note
Nederlands
Edition statement
Eerste versie 2010, tweede herziene versie 2011

Repository Details

Part of the Allard Pierson Repository

Contact:
Oude Turfmarkt 127-129
Amsterdam 1012 GC Nederland