Skip to main content

Archief van de Nederlandsche Evangelisch-Protestantsche Vereeniging

 Fonds
Identifier: UBA154

Scope and Contents

Het archief bevat stukken betreffende het bestuur en de financiën van de Nederlandsche Evangelisch-Protestantsche Vereeniging. Wat het bestuur betreft gaat het om notulen van de jaarvergaderingen, wat de financiën betreft om rekening en verantwoording van de penningmeester en stukken betreffende het pensioenfonds van de evangelisten. Verder bevat het archief de correspondentie van het hoofdbestuur met de evangelisten. Van twee evangelisten, die gewerkt hebben onder de Joden in Rotterdam en Zuid-Holland, zijn dagboeken bewaard.

Dates

  • 1853-1948

Creator

Language of Materials

Nederlands

Conditions Governing Access

Voor raadpleging is een bezoekers- of lenerspas van de Universiteitsbibliotheek Amsterdam vereist.

Conditions Governing Use

Bij raadpleging is het Reglement voor de gebruikers van de Bibliotheek van de Universiteit van Amsterdam van toepassing. Reproductie en reproductierechtvergoedingen conform de Tarieven en Diensten Universiteit van Amsterdam.

Aangezien het materiaal op microfilm beschikbaar is, is voor raadpleging van originele documenten toestemming vereist van de collectiebeheerder. Indien toestemming verkregen is, wordt het materiaal alleen ter inzage gegeven.

Biographical / Historical

In 1853 ontstond in protestantse kring grote opwinding over het herstel van de bisschoppelijke hiërarchie in Nederland. In april van dat jaar riep Abraham Capadose tijdens een vergadering van de Christelijke Vrienden, de informele organisatie van de opwekkingsbeweging het Réveil, op om 'een net van Evangelisatie te werpen over heel Nederland'. In 1854 werd daartoe de Nederlandsche Evangelisch-Protestantsche Vereeniging (NEPV) opgericht met als doel de macht van Rome en het ongeloof terug te dringen door het uitzenden van evangelisten. In het eerste bestuur zaten bekende Réveilfiguren zoals Abraham Capadose, Pieter Jacob Elout van Soeterwoude en Ottho Gerhard Heldring. De NEPV was met geen enkel kerkgenootschap verbonden. Uit de contributies van de leden werden de evangelisten betaald. De evangelisten werkten vanuit evangelisatieposten, hoofdstations genaamd, door het hele land, van Grijpskerk tot Maastricht. In Maastricht was het evangeliseren niet zonder risico, zoals in 1861 bleek toen de pastoor in zijn sermoen had gewaarschuwd dat de antichrist in de stad was en zijn gehoor naar het evangelisatielokaal optrok om daar de ruiten in te gooien. De evangelisten schonken speciaal aandacht aan poldergasten, militairen en arbeiders. In 1887 werden de strijd tegen Rome en het ongeloof uit de statuten geschrapt en restte nog slechts het verkondigen van het Evangelie. Vanaf 1895 zorgde de vereniging ook voor de pensioenen van de evangelisten. Doordat de evangelisatie steeds meer in handen kwam van lokale verenigingen, verkommerde de NEPV. Vanaf 1933 hield zij zich voornamelijk bezig met het uitbetalen van de pensioenen van evangelisten en een jaar nadat de laatste in 1947 was overleden, werd de NEPV opgeheven.

Extent

5 meter

Abstract in Dutch

De Nederlandsche Evangelisch-Protestantsche Vereeniging (NEPV) bestond van 1854 tot 1948. Het doel van de vereniging was aanvankelijk het terugdringen van de invloed van de Rooms-Katholieke Kerk en het oprukkende ongeloof maar werd later beperkt tot het uitdragen van het Evangelie. De connectie met de protestantse opwekkingsbeweging het Réveil bestond erin dat in het eerste bestuur van de vereniging verscheidene toonaangevende Réveilfiguren zoals Abraham Capadose zitting namen. Het archief bevat stukken betreffende het bestuur en de financiën van de vereniging en de correspondentie met de evangelisten.

Abstract in English

The Nederlandsche Evangelisch-Protestantsche Vereeniging (the Dutch Evangelical Protestant Association) existed from 1854 to 1948. At first the NEPV aimed to drive back the influence of the Roman-Catholic Church and the increasing amount of irreligion, but later onwards this was limited to spreading the Gospel. The NEPV was connected to the Protestant revival movement Réveil in the sense that several leading figures of the Réveil, such as Abraham Capadose, were on the first board of directors of the NEPV. The archive consists of material about the board of governors, financial documents and correspondence with the evangelists.

Arrangement

Het materiaal betreffende de Nederlandsche Protestantsch-Evangelische Vereeniging vormt rubriek RA 23. Het archief is ingedeeld in stukken van algemene aard, stukken betreffende bestuur, leden en financiën, de correspondentie met de evangelisten - voor een deel geordend op naam van de evangelist en voor een deel op evangelisatiestation - en stukken betreffende de jubilea van de vereniging.

Physical Location

Allard Pierson, Universiteit van Amsterdam

Other Finding Aids

  1. Supplement-catalogus 1938 [bij de Beknopte catalogus der Stichting: Réveil-Archief Amsterdam]. [Amsterdam, 1938], p. 1.
  2. Catalogus der Stichting Réveil-Archief 1930-1955. [Amsterdam, 1955], p. 34.

Custodial History

In februari 1938 droeg het bestuur van de Nederlandsche Evangelisch-Protestantsche Vereeniging het archief over aan de Stichting Het Réveil-Archief.

Immediate Source of Acquisition

De collectie van de Stichting Het Réveil-Archief, waarvan de collectie Nederlandsche Evangelisch-Protestantsche Vereeniging deel uitmaakt, berust sinds 1931 als bruikleen in de Universiteitsbibliotheek Amsterdam.

Appraisal

Het archief geeft inzicht in activiteiten van protestanten buiten kerkelijk verband in de tweede helft van de negentiende eeuw. Het belicht de reactie van protestanten op de katholieke emancipatie en op de toenemende buitenkerkelijkheid in die tijd.

Accruals

Er worden geen aanvullingen op de collectie verwacht.

Existence and Location of Copies

Het gehele archief is verfilmd en raadpleegbaar vanaf microfilm.

Bibliography

  • A. Capadose. Verslag van de Nederlandsche Evangelische Protestantsche Vereeniging. Betrekkelijk hare oorsprong, vorming, ontwikkeling en werkzaamheden. 's-Gravenhage, [1854].
  • J. van der Goot. De Nederlandsche Evangelisch-Protestantsche Vereeniging gedurende de eerste twintig jaar van haar bestaan (1853-1874). De onzichtbare 'kerk' van de evangelisatie in gespannen relatie tot het zichtbare instituut van de Nederlandse Hervormde Kerk. Z.p., [1988].
  • I.G. Knottnerus (samenst.). Nederlandsche Evangelisch-Protestantsche Vereeniging, 1853-1903. 's-Gravenhage, 1903.

General

Microfilms van de gehele collectie kunnen worden aangevraagd bij de balie van de Bijzondere Collecties. Vermeld dient te worden: Archief van de Nederlandsche Evangelisch-Protestantsche Vereeniging (NEPV).

Processing Information

De Nederlandsche Protestantsch-Evangelische Vereeniging had bij het in bruikleen geven van het archief in 1938 bedongen dat de Stichting Het Réveil-Archief een inventaris van het archief zou maken. Uit de Supplement-Catalogus 1938 bij de Beknopte Catalogus der Stichting: Réveil-Archief Amsterdam blijkt dat er een globale indeling van het materiaal gemaakt was, maar toen P.J.V. Dekkers in 1994 begon met de beschrijving van het archief, bleek het grotendeels onaangeroerd. In 1995 voltooide Dekkers zijn beschrijving. In 2008 werd de beschrijving en ordening van de collectie voorafgaand aan de microverfilming verbeterd en is er een verfijning aangebracht in de toekenning van signaturen.

Title
Beschrijving van het archief van de Nederlandsche Evangelisch-Protestantsche Vereeniging (1853-1948)
Author
E.J. Driessen
Date
2011
Description rules
Describing Archives: A Content Standard
Language of description
Dutch; Flemish
Script of description
Latin
Language of description note
Nederlands

Repository Details

Part of the Allard Pierson Repository

Contact:
Oude Turfmarkt 127-129
Amsterdam 1012 GC Nederland