Archief van de Nederlandsche Evangelisch-Protestantsche Vereeniging

In 1853 ontstond in protestantse kring grote opwinding over het herstel van de bisschoppelijke hiërarchie in Nederland. In april van dat jaar riep Abraham Capadose tijdens een vergadering van de Christelijke Vrienden, de informele organisatie van de opwekkingsbeweging het Réveil, op om 'een net van Evangelisatie te werpen over heel Nederland'. In 1854 werd daartoe de Nederlandsche Evangelisch-Protestantsche Vereeniging (NEPV) opgericht met als doel de macht van Rome en het ongeloof terug te dringen door het uitzenden van evangelisten. In het eerste bestuur zaten bekende Réveilfiguren zoals Abraham Capadose, Pieter Jacob Elout van Soeterwoude en Ottho Gerhard Heldring. De NEPV was met geen enkel kerkgenootschap verbonden. Uit de contributies van de leden werden de evangelisten betaald. De evangelisten werkten vanuit evangelisatieposten, hoofdstations genaamd, door het hele land, van Grijpskerk tot Maastricht. In Maastricht was het evangeliseren niet zonder risico, zoals in 1861 bleek toen de pastoor in zijn sermoen had gewaarschuwd dat de antichrist in de stad was en zijn gehoor naar het evangelisatielokaal optrok om daar de ruiten in te gooien. De evangelisten schonken speciaal aandacht aan poldergasten, militairen en arbeiders. In 1887 werden de strijd tegen Rome en het ongeloof uit de statuten geschrapt en restte nog slechts het verkondigen van het Evangelie. Vanaf 1895 zorgde de vereniging ook voor de pensioenen van de evangelisten. Doordat de evangelisatie steeds meer in handen kwam van lokale verenigingen, verkommerde de NEPV. Vanaf 1933 hield zij zich voornamelijk bezig met het uitbetalen van de pensioenen van evangelisten en een jaar nadat de laatste in 1947 was overleden, werd de NEPV opgeheven.