Collectie A. Pierson en P.H.E. Pierson-Gildemeester

Allard Pierson werd in 1831 in Amsterdam geboren als zoon van de koopman Jan Lodewijk Gregory Pierson (1806-1873) en de schrijfster Ida Oyens (1808-1860), die aanhangers waren van het Réveil, een opwekkingsbeweging binnen het protestantisme. Pierson bezocht de Latijnse school. Op vijftienjarige leeftijd las hij in het geheim de tekst van de inaugurele rede die de vrijdenker C.W. Opzoomer in 1846 in Utrecht bij het aanvaarden van de leerstoel in de filosofie hield. Opzoomer stelde de filosofische vrijheid en onafhankelijkheid tegenover het openbaringsgeloof en was daarmee in Réveilkring taboe.

Pierson studeerde van 1849 tot 1853 theologie in Utrecht. In 1854 trouwde hij met Pauline Hermine Elisabeth Gildemeester (1831-1900), die hem zeven kinderen schonk. Pierson werd beroepen naar Leuven waar hij van 1854 tot 1857 predikant was. Over zijn verblijf in Leuven schreef hij Een pastorij in den vreemde, schetsen en herinneringen. Van 1857 tot 1865 was hij Waals predikant in Rotterdam. Hij behoorde tot de 'moderne richting' die zich ten doel stelde 'onze samenleving te brengen onder den invloed van het edelst humanisme'. In 1865 kwam Pierson tot de conclusie dat deze doelstelling niet verenigbaar was met het ambt van predikant en legde zijn ambt neer.

Pierson ging wonen in Rohrbach bij Heidelberg, waar hij werkte aan de Geschiedenis van het Roomsch-Katholicisme, tot op het concilie van Trente, dat tussen 1868 en 1872 in vier delen uitkwam. Hij hield veel lezingen in Heidelberg, werd in 1869 privaatdocent en in 1870 buitengewoon hoogleraar in de kerkgeschiedenis. Pierson bewonderde bepaalde aspecten van de Duitse cultuur; hij was een groot bewonderaar van Wagner, maar allengs kreeg hij genoeg van de Duitsers, over wie hij in een artikel voor een Nederlandse krant schreef : 'De vrouw is in hun ogen een meid of huishoudster. Zij vrijen met het geweer en liefkozen het kruppkanon.' Na de dood van zijn vader in 1873 keerde Pierson terug naar Nederland, waar hij zich van 1874 tot 1877 in Utrecht geheel en al aan het schrijven wijdde. Het belangrijkste werk uit die periode is Eene levensbeschouwing, waarin hij tot de conclusie kwam dat de bovennatuurlijke wereld onkenbaar is en beloofde dat het Onze Vader hem nooit meer over de lippen zou komen.

In 1877 werd Pierson aan de gemeentelijke Universiteit van Amsterdam benoemd tot hoogleraar in de Nieuwere Letterkunde, Aesthetiek en Kunstgeschiedenis. Hij gaf inderdaad college op al deze terreinen, de geschiedenis van de Griekse kunst, de esthetica als schoonheidsleer, de Italiaanse renaissance, Shakespeare, Petrarca, Dante en Vondel. Hij maakte zijn studenten deelgenoot van zijn ervaringen bij het reizen door Italië en Griekenland ('Ik ben natuurlijk voor mijn genoegen op reis gegaan, maar ook eenigszins voor het uwe.') Over het oude Griekenland schreef Pierson het boek Hellas, waarin hij in vijf hoofdstukken, het epos, de historiografie, het drama, de wijsbegeerte en de beeldende kunst behandelde.

Ook tijdens zijn hoogleraarschap bleef Pierson veel belangstelling voor theologie houden. Hij schreef drie delen over Calvijn en een studie over de Bergrede. Een bijzondere plaats in zijn werk nemen de artikelen in die Pierson tussen 1872 en1886 in het tijdschrift De Gids publiceerde en die later werden gebundeld onder de titel Oudere tijdgenoten. Hierin ging hij in discussie met de mannen van het Réveil die het geestelijk klimaat van zijn jeugd bepaalden. Hij roemde hun persoonlijke geestdrift, die hij vergeleek met die van Franciscus van Assisi, en de grote hartstocht waarmee zij in de aanval gingen. 'Gezegend zijn de grote ontevredenen' schreef hij in dit verband over Bilderdijk. Maar hij had bezwaar tegen hun weigering kennis te nemen van de argumenten van hun tegenstanders, de moderne theologen J.H. Scholten en C.W. Opzoomer. Van weemoed doortrokken is de passage in de bundel waar Pierson een vergadering van de mannen van het Réveil in het Wapen van Amsterdam beschrijft. In 1894 werd Pierson ernstig ziek en hij moest ontslag nemen als hoogleraar. Op 27 mei 1896 overleed hij op het landgoed De Velhorst bij Zutphen.

Piersons dochter Lina Eudia Pierson werd in 1859 in Rotterdam geboren en overleed in 1951 te Ede. Zij was getrouwd met de bankier Willem de Ridder (1854-1931). Zij hadden vijf kinderen.

Piersons vriend en collega Samuel Adrianus Naber werd in 1828 in Den Haag geboren. Hij studeerde letteren in Leiden, waar hij zich onder invloed van de graecus Carel Cobet in de tekstkritiek specialiseerde. In 1851 richtte hij samen met Eugen Mehler en Ernst Julius Kiehl het nog altijd bestaande tijdschrift Mnemosyne op. Na een carrière als leraar en rector in Haarlem, Batavia en Zwolle werd hij in 1871 aan het Athenaeum Illustre in Amsterdam tot hoogleraar in het Grieks en het Latijn benoemd. Hij raakte bevriend met Allard Pierson toen deze in 1877 zijn collega bij de Universiteit van Amsterdam werd. Samen publiceerden zij in 1886 Verisimilia, een tekstkritische studie van de Brieven van Paulus. Tussen 1888 en 1896 verscheen een door Naber bezorgde uitgave van de werken van Flavius Josephus. Naber was getrouwd met Anna Elizabeth L'Honoré. Zij hadden zes kinderen. Naber overleed in 1913 in Amsterdam.