Scope and Contents
De collectie bevat dagboekfragmenten van Gerrit de Clercq, geschreven tussen 1841 en 1857, brieven die hij schreef aan zijn broers Gideon en Matthijs en een gering aantal ingekomen brieven. Uit zijn jeugd zijn er een aantal gedichten en aantekeningen over 110 preken. Van zijn activiteit als publicist en debater zijn slechts de Stellingen over staatkundige hervormingen door hem verdedigd op de vergadering van de Vrijdagsche Vereeniging van 26 januari 1849 bewaard. In de aantekeningen over zijn sterfbed beschrijven De Clercqs moeder en zwager hoe de vrijdenker in 1857 tot inkeer kwam.
Dates
- 1834-1858
Creator
- Clercq, Gerrit de, 1821-1857 (Person)
Language of Materials
Nederlands, Frans en Engels
Conditions Governing Access
Voor raadpleging is een bezoekers- of lenerspas van de Universiteitsbibliotheek Amsterdam vereist.
Conditions Governing Use
Bij raadpleging is het Reglement voor de gebruikers van de Bibliotheek van de Universiteit van Amsterdam van toepassing. Reproductie en reproductierechtvergoedingen conform de Tarieven en Diensten Universiteit van Amsterdam.
Aangezien het materiaal op microfilm beschikbaar is, is voor raadpleging van originele documenten toestemming vereist van de collectiebeheerder. Indien toestemming verkregen is, wordt het materiaal alleen ter inzage gegeven.
Biographical / Historical
Gerrit de Clercq werd in 1821 in Amsterdam geboren als zoon van de Réveilvoorman Willem de Clercq. Al op jonge leeftijd stond hij kritisch tegenover het geloof van zijn vader. Diens vriend Isaäc da Costa deed zijn best om Gerrit tegen de slechte invloed van bijvoorbeeld Goethe te beschermen. Tijdens zijn studie rechten in Leiden ontwikkelde De Clercq zich mede onder invloed van zijn leermeester Thorbecke tot liberaal. De moeizame verhouding tussen vader en zoon vond zijn neerslag in het 'Boek van Gerrit' waarin Willem de Clercq aantekeningen neerschreef over zijn zoon en in het dagboek van Gerrit de Clercq zelf. De Clercq promoveerde in 1843 op een dissertatie over de Nederlandse Handelmaatschappij. Hij droeg het boek op aan zijn vader.
Na de dood van Willem de Clercq in 1844 vestigde Gerrit zich als advocaat in Amsterdam. Van zijn praktijk kwam niet veel terecht, maar hij nam gretig deel aan het maatschappelijk debat. Op verzoek van de schrijver E.J. Potgieter was hij in 1845 redacteur geworden van het tijdschrift De Gids. Hij bepleitte in zijn artikelen rechtstreekse parlementsverkiezingen en waarschuwde in een artikel over de Franse socialist Louis Blanc voor de noodlottige consequenties van het 'laissez faire'-liberalisme.
Toen de liberalen in 1848 aan het bewind kwamen, werd De Clercq referendaris bij het Ministerie van Financiën. In 1851 keerde hij terug naar Amsterdam als secretaris van de Nederlandse Handelmaatschappij. Schrijven deed hij niet meer. Op 2 oktober 1857 werd hij ziek. Zijn ziekbed duurde drie weken. Het is beschreven door zijn moeder Caroline de Clercq-Boissevain en zijn zwager Adriaan Gildemeester, die getuigden dat Gerrit tot inkeer was gekomen. In de woorden van de geschiedschrijver H.P.G. Quack: 'Het was alsof de vader zijn zoon kwam opeischen.' Gerrit de Clercq stierf op 21 oktober.
Extent
0.12 meter
Abstract in Dutch
Gerrit de Clercq (1821-1857), de zoon van Réveilvoorman Willem de Clercq (1795-1844), was jurist. De Clercq keerde zich af van het geloof van zijn vader, ontwikkelde zich tot liberaal en schreef voor het tijdschrift De Gids. In 1848 werd hij referendaris bij het Ministerie van Financiën en drie jaar later secretaris van de Nederlandse Handelmaatschappij. De collectie bevat dagboekfragmenten en een kleine collectie brieven.
Abstract in English
Gerrit de Clercq (1821-1857) was the son of Willem de Clercq (1795-1844), the leading figure of the Réveil. He was a jurist and turned away from the religious ideas of his father. He developed into a liberal and published in De Gids, a cultural and literary periodical. In 1848 he became a senior official at the Finance Ministry and three years later he became a secretary of the Nederlandse Handelmaatschappij, a Dutch trading society established in 1824 to promote and develop trade, shipping and agriculture. The collection contains diaries and a small number of letters.
Physical Location
Allard Pierson, Universiteit van Amsterdam
Other Finding Aids
- Beknopte catalogus der Stichting: Réveil-Archief Amsterdam. [Amsterdam, 1937], p. 11-12.
- Catalogus der Stichting Réveil-Archief 1930-1955. [Amsterdam, 1955], p. 20.
- Catalogus van de Universiteit van Amsterdam.
Custodial History
In 1934 werden de papieren van Gerrit de Clercq toegevoegd aan de Verzameling-De Clercq die M.E. Kluit in 1932 in bruikleen had gegeven aan de Stichting Het Réveil-Archief. Vanwege het intieme karakter mochten de stukken niet worden geraadpleegd zonder haar uitdrukkelijke toestemming.
Immediate Source of Acquisition
De collectie van de Stichting Het Réveil-Archief, waarvan de collectie Gerrit de Clercq deel uitmaakt, berust sinds 1931 als bruikleen in de Universiteitsbibliotheek Amsterdam.
Appraisal
Vanuit het gezichtspunt van het Réveil zijn de ooggetuigeverslagen over Gerrit de Clercqs bekering op zijn sterfbed het belangrijkst.
Accruals
Er worden geen aanvullingen op de collectie verwacht.
Existence and Location of Copies
De gehele collectie is verfilmd en raadpleegbaar vanaf microfilm.
Bibliography
- .
De jeugd van Gerrit de Clercq
. In: De Gids 108 (1944-1945), p. 14-32, 56-85. - .
Gerrit de Clercq
. In: Beelden en groepen. Studiën. Amsterdam, 1892, p. 328-366.
General
Microfilms van de gehele collectie kunnen worden aangevraagd bij de balie van de Bijzondere Collecties. Vermeld dient te worden: Collectie Gerrit de Clercq.
Processing Information
Uit het Jaarverslag over 1934 van de Stichting Het Réveil-Archief blijkt dat de collectie in 1934 is geordend. In 1981 schreef H.H. van der Laan De familie en het gezin Willem de Clercq. Een aanvullende inventaris op de Catalogus van het Réveil-Archief. Deze inventaris vormde het uitgangspunt bij het ordenen van de stukken in het deel van de verzameling aanwinsten dat betrekking heeft op Gerrit de Clercq (RA 03). Er is ook nog een stuk aanwezig in de verzameling Losse aanwinsten RA 01.
De brieven zijn op clusterniveau ontsloten in de Catalogus van de Universiteit van Amsterdam.
In 2008 werd voorafgaand aan het op microfilm zetten de beschrijving van de collectie verbeterd en werd de signatuurgeving verfijnd.
- Title
- Beschrijving van de collectie Gerrit de Clercq (1834-1858)
- Author
- E.J. Driessen
- Date
- 2011
- Description rules
- International Standard for Archival Description - General
- Language of description
- Dutch; Flemish
- Script of description
- Latin
- Language of description note
- Nederlands
Repository Details
Part of the Allard Pierson Repository
Oude Turfmarkt 127-129
Amsterdam 1012 GC Nederland