Scope and Contents
Van 1810 tot aan zijn dood in 1844 hield Willem de Clercq een dagboek bij. De Clercq schreef niet alleen op wat er gebeurde, hij maakte ook notities over wat hij las. Deze aantekeningen over zijn lectuur worden apart bewaard. De collectie bevat naast de dagboeken ook enige reisverslagen, waaronder het manuscript van het verslag van een reis naar Sint-Petersburg in 1816. Geloof stond centraal in het leven van De Clercq. Daarvan getuigt een aantal stukken dat betrekking heeft op het lidmaatschap van De Clercq van de Doopsgezinde en de Waalse Kerk en op zijn bemoeienissen met de zending in binnen- en buitenland. De Clercqs worsteling met het geloof komt het duidelijkst tot uiting in de omvangrijke verzameling aan hem gerichte brieven. Qua omvang en betekenis nemen de meer dan 1800 brieven die zijn vriend in het geloof Isaäc da Costa hem tussen 1821 en 1844 schreef een bijzondere plaats in. Ook met andere figuren van het Réveil onderhield De Clercq een levendige correspondentie, zoals met de vrouw van Guillaume Groen van Prinsterer, Betsy, en met de letterkundige Willem Messchert.
De collectie bevat tevens archivalia van de ouders van Willem de Clercq, Gerrit de Clercq en Maria de Vos, van zijn vrouw Caroline Boissevain en van hun kinderen. Zo zijn er enkele delen van het dagboek van zijn zoon Gideon Jeremias. De collectie geeft via de correspondentie van De Clercqs kleindochter Anna Elisabeth Kluit met onder anderen Allard Pierson inzicht in de geschiedenis van de eerste handelsuitgave van de dagboeken in 1888. Ook het beheer van de collectie door de nazaten van Willem de Clercq is goed gedocumenteerd.
In de collectie zijn ook stukken te vinden die niets met Willem de Clercq te maken hebben, zoals de uit de nalatenschap van A.D.L. de Clercq-van Lennep verkregen dagboeken van Caroline van Loon.
Dates
- 1670-1970
- Majority of material found within 1810-1844
Creator
- Clercq, Willem de, 1795-1844 (Person)
Language of Materials
Diverse talen, waaronder Nederlands, Duits, Engels, Frans en Latijn
Conditions Governing Access
Voor raadpleging is een bezoekers- of lenerspas van de Universiteitsbibliotheek Amsterdam vereist.
Conditions Governing Use
Bij raadpleging is het Reglement voor de gebruikers van de Bibliotheek van de Universiteit van Amsterdam van toepassing. Reproductie en reproductierechtvergoedingen conform de Tarieven en Diensten Universiteit van Amsterdam.
Aangezien het materiaal op microfilm beschikbaar is, is voor raadpleging van originele documenten toestemming vereist van de collectiebeheerder. Indien toestemming verkregen is, wordt het materiaal alleen ter inzage gegeven.
Biographical / Historical
Van de figuren van het Réveil is Willem de Clercq degene over wie het meeste bekend is. Hij werd op 15 januari 1795 in Amsterdam geboren. Toen De Clercq negen jaar oud was, begon hij verslag te doen van bijzondere gebeurtenissen in zijn leven onder de titel 'Wandelingen en uitgangen' en op zijn zestiende hield hij systematisch een dagboek bij. Uit zijn uitgebreide aantekeningen krijgt men een goed beeld van zijn leven als kind in de Franse Tijd, als aanhanger van de Romantiek in de periode rond 1820 en als directeur van de Nederlandsche Handelmaatschappij en getourmenteerd gelovige in de twintig jaar daarna. Naast de dagboeken zijn er duizenden brieven van en aan De Clercq bewaard gebleven die onder meer een goed inzicht geven in de administratie van zijn goede werken en in zijn worsteling met het geloof en de medegelovigen.
De Clercq stamde uit een oud geslacht van doopsgezinden. Hij volgde onregelmatig schoolonderwijs en leerde het meest van een huisonderwijzer, de Zwitser L.G.F.J. Tissot. Om zijn Frans te oefenen hield hij zijn dagboek een tijd lang in die taal bij. Het was de bedoeling dat hij predikant zou worden maar door een sterfgeval in de familie kwam hij al gauw terecht in het milieu van kooplieden, mensen in de woorden van De Clercq die 'dag en nacht zweten om elkaar een vlieg af te vangen'. Hij sloeg zich door de ook in economisch opzicht roerige jaren 1813-1815 heen en zag als soldaat van de Landstorm tsaar Alexander I door de Kalverstraat rijden. Zelf reisde hij in 1816 voor de graanhandel naar Sint-Petersburg waarvan hij een verslag schreef dat in 1962 door zijn achterkleindochter M. Elisabeth Kluit werd uitgegeven onder de titel Per karos naar St.-Petersburg.
De Clercq trouwde in 1818 met Caroline Boissevain, die uit een Waalse familie kwam. In 1820 maakte hij kennis met de joodse Isaäc da Costa, die hem in vertrouwen nam over zijn liefde voor Christus en een vriend voor het leven zou worden. De vrienden deelden een grote liefde voor de literatuur. De Clercqs grote belezenheid in de Duitse, Franse, Italiaanse en Spaanse literatuur bracht hem er toe om in 1821 mee te doen aan een door het Koninklijk Nederlandsch Instituut uitgeschreven prijsvraag over de invloed van de buitenlandse literatuur op de Nederlandse. Zijn inzending werd een jaar later bekroond en op kosten van het Instituut gedrukt. Het was het eerste Nederlandse boek over vergelijkende literatuurgeschiedenis.
Inmiddels was hij aan de juistheid van het doopsgezinde geloof gaan twijfelen nadat hij in allerijl zelf zijn ernstig zieke zoontje Paul had moeten dopen om te voorkomen dat het kind ongedoopt zou sterven. Hij raakte steeds meer onder de invloed van de tot het gereformeerde geloof bekeerde joden Da Costa en Capadose. Da Costa had in 1823 zijn Bezwaren tegen den geest der eeuw geschreven, Capadose had zich in hetzelfde jaar gekeerd tegen het inenten van kinderen tegen de pokken. De Clercq lijkt het soms wat benauwd te hebben gekregen van de geloofsijver van zijn nieuwe vrienden. Dat hij na zijn benoeming tot secretaris van de Nederlandsche Handelmaatschappij (NHM) in 1824 naar Den Haag moest verhuizen, kwam dan ook enigszins als een opluchting. In Den Haag richtte zijn vrouw een christelijke naaischool voor arme meisjes op, een van de eerste uitingen van de praktische inslag van het Haagse Réveil.
In 1830 verklaarde België zich onafhankelijk, wat er toe leidde dat de Belgische directeuren de NHM moesten verlaten en De Clercq tot directeur voor de katoennijverheid benoemd werd. Toen de NHM in 1831 naar Amsterdam verhuisde, verhuisde De Clercq mee. Terug in Amsterdam ging hij officieel over tot de Waalse Kerk, waar hij later ouderling zou worden. Op 19 december 1831 overleed de vader van het Réveil, Willem Bilderdijk. Bij zijn begrafenis droeg De Clercq een ter plekke bedacht gedicht voor. Het was een van de vele honderden improvisaties die hij gehouden heeft, maar de enige waarvan de tekst is opgetekend. Zoals het volgelingen van Bilderdijk betaamde, stonden de aanhangers van het Réveil in het conflict met België pal achter de koning. Toen na de val van de citadel van Antwerpen in 1832 Nederlandse soldaten terechtkwamen in het krijgsgevangenkamp te St. Omer, hield De Clercq inzamelingen en stuurde bijbels en traktaten naar het kamp.
In de jaren dertig maakte De Clercq voor de NHM enige reizen naar Twente. Hij ontmoette daar de textieltechnicus Thomas Ainsworth, met wie hij de mening deelde dat het in Twente beter was om niet op mechanische weefgetouwen over te gaan maar om de kwaliteit van de huisindustrie te verbeteren. Bij De Clercq was die mening vooral ingegeven door zijn bezorgdheid over het lot van de wevers. Diezelfde sociale betrokkenheid bracht hem er toe om in 1841 een brief aan koning Willem II te schrijven, waarin hij wees op het ontbreken van wetgeving 'om het lot der werklieden te beschermen tegen de willekeur of baatzucht der fabrijkanten' en op de verderfelijkeheid van de slavernij in West-Indië. Vanaf 1834 publiceerde De Clercq over tal van onderwerpen in het tijdschrift Nederlandsche Stemmen over Godsdienst, Staat-, Geschied- en Letterkunde.
Enigszins in strijd met deze maatschappelijke activiteit lijkt de ontwikkeling van De Clercq als gelovige. Hij raakt steeds verder in de ban van de strenge dominee Hermann Kohlbrugge, die hem tot wereldmijding maande. Kohlbrugge keurde alles wat De Clercq deed af: zijn aarzelen over het al of niet laten vaccineren van zijn kinderen, zijn kerken bij Nicolaas Beets, zijn redacteurschap bij de Stemmen en zijn belangstelling voor het presidentschap van de NHM. Kohlbrugge noemde De Clercq een 'overspeler dezer wereld'. De Clercq trok zich dat erg aan.
De Clercq stierf, zeer plotseling, op 4 februari 1844. Hij werd in de Waalse Kerk in Amsterdam begraven.
Extent
6 meter
Abstract in Dutch
Willem de Clercq (1795-1844) was koopman, bankier en literator. Hij was een invloedrijke figuur binnen de beweging van het Réveil. Het belangrijkste onderdeel van de collectie wordt gevormd door de dagboeken waarin De Clercq een levendige beschrijving geeft van Nederland tussen 1810 en 1844. In die dagboeken zijn geloofsbeleving, de toestand van de economie en het gezinsleven de belangrijkste thema's. De Clercq deed ook verslag van wat hij las. Van de vele duizenden brieven die De Clercq van Réveilvrienden en anderen ontving, nemen de meer dan 1800 brieven van zijn jeugdvriend Isaäc da Costa een speciale plaats in omdat zij de neerslag vormen van een 'romantische vriendschap'. Verder treft men in de collectie materiaal aan dat betrekking heeft op het ouderlingschap van De Clercq in de Waalse Kerk en zijn onofficiële werk voor de zending in binnen- en buitenland.
Abstract in English
Willem de Clercq (1795-1844) was a merchant, banker and literary man. He was an influential person within the Réveil movement. The most important part of the collection is formed by his diaries, in which De Clercq vividly depicts the Netherlands between 1810 and 1844. The most important subjects in the diaries are the way in which people experience their religion, the state of the economy and family life. De Clercq also wrote about the things he read. Among the thousands of letters which De Clercq received from his friends of the Réveil and from others, the more than 1,800 letters from his old friend Isaäc da Costa are especially noteworthy, because they reflect a 'romantic friendship'. Besides this, the collection contains material about his position as a deacon of the Walloon Church and his unofficial work for the missionary both in the Netherlands and in foreign countries.
Arrangement
De hoofdindeling van de collectie is in brieven (LXIX-XCV) en overige geschriften (I-LXVIII). Dit wil niet zeggen dat tussen de overige geschriften geen brieven voorkomen. In de overige geschriften zijn de brieven op onderwerp geordend. Zo treft men de brieven van M. Sames jr. niet aan bij de correspondentie maar bij het onderwerp 'Zending onder de militairen'.
De overige geschriften vallen uiteen in de dagboeken (I-XXXI en LXVIII A), per onderwerp geordende aantekeningen (XXXII-LVII), stukken betreffende de kerkelijke ontwikkeling van De Clercq (LVIII), stukken betreffende de Waalse gemeente in Amsterdam (LIX), stukken over de zending onder militairen en in Malakka (LX), stukken betreffende de improvisatiekunst van De Clercq (LXI), diverse geschriften van De Clercq (LXII-LXIII), stukken betreffende zijn lidmaatschap van genootschappen en redacties (LXIV), reisbeschrijvingen en economische geschriften (LXV), notities van De Clercq over zijn kinderen (LXVI) en gedichten en geschriften van en over De Clercq (LXVII-LXVIII).
De brieven vallen onder te verdelen in vijf secties:
- Brieven van meer dan honderd correspondenten, meest kleine dossiers tot 27 brieven per persoon, alfabetisch geordend op naam van de correspondent (LXIX-LXXIV).
- Brieven van twaalf correspondenten die veel tot zeer veel brieven aan De Clercq hebben gestuurd (het aantal loopt uiteen van 40 tot ruim 1800). Ook deze zijn alfabetisch geordend (LXXV-LXXXVII).
- Een verzameling afschriften en uittreksels uit de briefwisseling tussen Willem de Clercq en H.D. Gildemeester (LXXXVIII).
- Correspondentie met de Société Evangélique en de École de Théologie de Genève (LXXXIX).
- Correspondentie van Willem de Clercq met zijn ouders, kinderen en andere familieleden (XC-XCV).
In het deel van de verzameling dat betrekking heeft op Willem de Clercq en zijn (voor)ouders, echtgenote en (klein)kinderen (RA 03) zijn de stukken geordend per familielid, waarbij de familieleden chronologisch op geboortejaar zijn geordend.
Ook de stukken in de verzameling Losse aanwinsten RA 01 hebben betrekking op zowel Willem de Clercq als zijn familieleden. Enige logische ordening in deze stukken is afwezig. De dagboeken van Caroline van Loon zijn te vinden onder RA 01: 18-23.
Physical Location
Allard Pierson, Universiteit van Amsterdam
Other Finding Aids
- Beknopte catalogus der Stichting: Réveil-Archief Amsterdam. [Amsterdam, 1938], p. 9-11.
- Catalogus der Stichting Réveil-Archief 1930-1955. [Amsterdam, 1955], p. 18-20.
- Catalogus van de Universiteit van Amsterdam.
- Dagboek Willem de Clercq 1811-1844 (geraadpleegd op 24-07-2017).
Custodial History
Na de dood van Willem de Clercq in 1844 werden zijn literaire nalatenschap, zijn bibliotheek en zijn archief beheerd door zijn vrouw, Caroline de Clercq-Boissevain. Uit de archivalia stelde Allard Pierson op verzoek van de familie De Clercq een selectie uit de dagboeken van De Clercq samen, die in 1869 onder de titel Willem de Clercq, naar zijn dagboek 1811-1824 in een beperkte oplage voor familie en vrienden verscheen.
Nadat Caroline de Clercq in 1879 was gestorven, werd het archief beheerd door de zoon van Willem de Clercq, Daniël. Na Daniëls dood in 1884 ging het beheer over naar een andere zoon, Stephanus, die bovendien de boekerij van zijn broer Daniël onder zijn hoede nam. In 1886 namen de broers Stephanus en Gideon Jeremias de Clercq en hun zwager Adriaan Gildemeester het besluit om het archief door L.D. Petit te laten beschrijven. De beschrijving van Petit, in het Réveil-Archief te vinden onder signatuur hs. RA 03:136, kwam net voor de dood van Stephanus de Clercq op 29 december 1886 gereed. Petit legde in zijn beschrijving uit hoe hij het archief aantrof en deed een voorstel om het archief in drieën te splitsen, in een familiearchief, een letterkundige nalatenschap en een gedeelte dat voor vernietiging in aanmerking kwam. Uit Petits beschrijving blijkt dat de stukken van Willem de Clercq betreffende de Nederlandse Handelmaatschappij na de dood van Daniël de Clercq met goedvinden van de familie vernietigd waren. In dezelfde tijd was Anna Elisabeth (Lili) de Clercq, de jongste dochter van Gideon Jeremias, begonnen met het voorbereiden van een vermeerderde uitgave van Willem de Clercq naar zijn dagboek, die in 1888 in een handelseditie verscheen.
In 1893 besloot de familie De Clercq aan Anna Elisabeth, die in 1890 getrouwd was met M.E.B.J. Kluit, 'als hulde' voor haar werk aan de dagboeken van De Clercq het beheer over het archief De Clercq toe te vertrouwen. In 1928 legateerde Anna Kluit haar rechten op het archief aan haar dochter Maria Kluit. Bij die gelegenheid tekende Maria Kluit een verklaring waarin zij toezegde het archief over te dragen aan een op te richten Réveilmuseum.
Na het overlijden van Anna Kluit in 1930 werd de Stichting Het Réveil-Archief opgericht, waaraan Maria Kluit in 1932 een belangrijk deel van het archief De Clercq, namelijk de manuscripten en geschriften van en over De Clercq, in bruikleen gaf. Hierbij hoorde een catalogus in typoscript waarin dit materiaal beschreven werd. In de loop van de jaren dertig kwamen er belangrijke aanvullingen bij het Réveil-Archief terecht zoals de brieven van Guillaume Groen van Prinsterer. In de jaren veertig schonk mevrouw C. de Clercq-Boissevain vele brieven van de kinderen van Willem de Clercq aan het Réveil-Archief. Ook in de jaren vijftig, zestig en zeventig bleven aanvullingen op de collectie De Clercq binnenkomen.
In 1976 werd het bruikleen van de collectie Willem de Clercq in een schenking aan de Stichting omgezet.
Van de recente aanwinsten verdient vermelding de schenking in 1988 door de achterkleinzoon van Willem de Clercq, W.A. de Clercq, van 64 brieven van Stephanus de Clercq (1805-1861) en zijn vrouw Charlotte Jeanne Sophie Boissevain aan Henri Jean Arnoud Boissevain en zijn vrouw Petronella Drost.
Immediate Source of Acquisition
De collectie van de Stichting Het Réveil-Archief, waarvan de collectie Willem de Clercq deel uitmaakt, berust sinds 1931 als bruikleen in de Universiteitsbibliotheek Amsterdam.
Appraisal
De collectie De Clercq is met name, maar niet alleen, van belang voor hen die zich bezighouden met de ontwikkeling van het protestantisme in het begin van de negentiende eeuw. Omdat Willem de Clercq de eerste studie op het gebied van de vergelijkende literatuurwetenschap schreef en voortdurend bijhield wat hij aan literatuur las en wat hij er van vond, is de collectie ook interessant voor wie zich bezighoudt met de receptie van Europese literatuur. Zijn positie als directeur van de Nederlandsche Handelmaatschappij bracht met zich mee dat hij veel in Twente kwam ten tijde van de opkomst van de textielindustrie daar. Dat maakt de collectie ook voor economische historici interessant. Het verslag van het bezoek van De Clercq aan Sint-Petersburg in 1816 is door het gebrek aan vooringenomenheid waardevol.
Door zijn grote gedetailleerdheid is het dagboek een waardevolle bron voor iedereen die zich bezighoudt met het leven in Nederland in de eerste helft van de negentiende eeuw. Men leest er hoe het toegaat in de Nederlandsche Handelmaatschappij, in het Koninklijk Nederlands Instituut en in een vrijmetselaarschool voor blinden. De Clercq noteerde niet alleen opvattingen over geloof maar ook over de viering van het Sinterklaasfeest en over het in zwang raken van het woord 'lunch'. Hij was een scherp observator van het gedrag van de calculerende burger. Zo registreerde hij in november 1813 dat na het vertrek van de Fransen elke koopman een oranje kokarde in de zak had maar hem nog niet durfde te dragen. Hij liet zich niet makkelijk inpalmen door de autoriteiten. Al was hij uitgenodigd voor de inhuldiging van Willem II in 1840, hij kon toch niet nalaten op te merken dat de koning 'met een zonderling dialect' sprak.
De duizenden brieven die De Clercq ontving van vooral Réveilaanhangers geven een goed inzicht in de kwesties die in die kring speelden in het tweede kwart van de negentiende eeuw.
Accruals
Er worden geen aanvullingen op de collectie verwacht.
Existence and Location of Copies
De gehele collectie is verfilmd en raadpleegbaar vanaf microfilm.
De dagboeken zijn gedigitaliseerd en zijn momenteel deels raadpleegbaar op de website van het Instituut voor Nederlandse Geschiedenis.
Separated Materials
In het Nationaal Archief in Den Haag zijn in het archief van de Nederlandse Handelmaatschappij (2.20.01) stukken van Willem de Clercq en familieleden van Willem de Clercq te vinden.
Bibliography
- Herinneringen uit het leven en den omgang van Willem de Clercq. Medegedeeld in de Maatschappij tot nut van 't algemeen. Amsterdam, 1850. .
- Willem de Clercq naar zijn dagboek. Samengesteld door A. Pierson. Haarlem, 1871-1873.
- Mijne herinnering aan Willem de Clercq. Amsterdam, 1874. Overdruk van een nog onuitgegeven werk van den schrijver. .
- Willem de Clercq, naar zijn dagboek. Samengesteld door A. Pierson en de Clercqs jongste kleindochter [A.E. de Clercq]. Haarlem, 1888.
- Briefwisseling tusschen Willem de Clercq en Isaäc da Costa. Bloemlezing uit onuitgegeven brieven berustende in het Réveil-Archief te Amsterdam. Samengesteld en ingeleid door M. Elisabeth Kluit. Baarn, 1938.
- Per karos naar St.-Petersburg. Reisdagboek van de Amsterdamse graanhandelaar Willem de Clercq uit het jaar 1816. Ingeleid door zijn achterkleindochter M. Elisabeth Kluit. Lochem, [1962].
- Woelige weken. November-december 1813. Amsterdam, 1988. .
- Dagboek 1815. Uitgave naar het handschrift door Marijke Stapert-Eggen. Amsterdam, 1994. .
- Graan en reizen. Willem de Clercq in 1814. Samengesteld door W.A. de Clercq. Amsterdam, 1995.
- Zes dagen in Gelderland. Uit het dagboek van Willem de Clercq. Oosterbeek, 2006.
- Willem de Clercq herdacht. 's-Gravenhage, 1874. .
- Willem de Clercq. De mensch en zijn strijd. Utrecht, 1938. .
- P. van Eeghen. Familie-boek De Clercq. 's-Gravenhage, 1940.
- Willem de Clercq en de literatuur. Groningen, 1962. .
- Een vriendschap in Réveilkring. De omgang tussen Isaäc da Costa en Willem de Clercq (1820-1844). Heerenveen, 1997. .
- Willem de Clercq (1795-1844). Amsterdam, 1999. .
- De heiligmaking van Willem de Clercq (1795-1844). Secularisatie en romantiek verbeeld in een strijd tussen ideaal en werkelijkheid. [IJsselmuiden], 2008. .
- Dagboek van Willem de Clercq 1811-1830 (geraadpleegd op 29-03-2011).
General
Microfilms van de gehele collectie kunnen worden aangevraagd bij de balie van de Bijzondere Collecties. Vermeld dient te worden: Collectie Willem de Clercq.
Processing Information
In het Tweede jaarverslag 1931 van de Stichting Het Réveil-Archief staat een beknopte versie van een door M.E. Kluit in typoscript vervaardigde catalogus van manuscripten en geschriften van en over Willem de Clercq. Hierop bestaat een eveneens door M.E. Kluit vervaardigde handgeschreven aanvulling van onbekende datum. Catalogus en aanvulling zijn te vinden in het Archief van de Stichting RA 82, map 1. In het Derde jaarverslag 1932 werd een deel van de brieven per correspondent beschreven. Uit de Beknopte catalogus der Stichting: Réveil-Archief Amsterdam uit 1937 blijkt dat inmiddels ook de correspondentie tussen Willem de Clercq en zijn familieleden globaal is geordend. In de Catalogus der Stichting Réveil-Archief 1930-1955 uit 1955 zijn de brieven van en aan De Clercq, met uitzondering van die afkomstig van een aantal verre verwanten, op naam geordend. De geordende brieven zijn op clusterniveau ontsloten in de Catalogus van de Universiteit van Amsterdam.
In 1981 schreef H.H. van der Laan De familie en het gezin Willem de Clercq. Een aanvullende inventaris op de Catalogus van het Réveil-Archief. Deze inventaris vormde het uitgangspunt bij het ordenen van de stukken in het deel van de verzameling (RA 03) dat betrekking heeft op Willem de Clercq en zijn familie.
Latere aanwinsten die betrekking hadden op Willem De Clercq kwamen terecht in de deelverzameling Losse aanwinsten RA 01.
De brieven zijn op clusterniveau beschreven in de Catalogus van de Universiteit van Amsterdam.
In 2008 werd de beschrijving van de collectie voorafgaand aan de microverfilming/digitalisering verbeterd.
- Bilderdijk, Willem, 1756-1831
- Capadose, Abraham, 1795-1874
- Clercq, Anna Elisabeth de, 1867-1930
- Clercq, G. J. de (Gideon Jeremias), 1828-1896
- Clercq, Gerrit de, 1771-1819
- Clercq, Willem de, 1795-1844
- Clercq-Boissevain, Caroline de, 1799-1879
- Clercq-de Vos, Maria de, 1771-1822
- Comparative literature
- Costa, Isaäc da, 1798-1860
- Diaries
- Eglises réformées wallonnes des Pays-Bas
- Groen van Prinsterer, G., 1801-1876
- Hoop, Elisabeth Maria Magdalena van der, 1804-1879
- Koenen, H. J. (Hendrik Jakob), 1809-1874
- Kohlbrügge, Hermann Friedrich, 1803-1875
- Loon, Caroline van, 1833-1899
- Manuscripts
- Messchert, Willem, 1790-1844
- Missions
- Nederland
- Nederlandsche Handel-Maatschappij
- Netherlands
- Personal correspondence
- Pierson, A. (Allard), 1831-1896
- Réveil (christendom)
- Réveil (christianity)
- Vergelijkende literatuurwetenschap
- Zending
- brieven (correspondentie)
- dagboeken
- manuscripten
- onderzoeksaantekeningen
- research notes
- Title
- Beschrijving van de collectie Willem de Clercq (1670-1970)
- Author
- E.J. Driessen
- Date
- 2011
- Description rules
- Describing Archives: A Content Standard
- Language of description
- Dutch; Flemish
- Script of description
- Latin
- Language of description note
- Nederlands
Repository Details
Part of the Allard Pierson Repository
Oude Turfmarkt 127-129
Amsterdam 1012 GC Nederland