Skip to main content

Collectie J.J.L. van der Brugghen

 Collection
Identifier: UBA107

Scope and Contents

De collectie bevat benoemingsbesluiten die betrekking hebben op de carrière van J.J.L. van der Brugghen bij de Gelderse Schutterij en bij de rechterlijke macht. Het interessantste deel van de collectie wordt gevormd door brieven en notities over Van der Brugghens rol als formateur en leider van het naar hem genoemde ministerie en over de totstandkoming van de Wet op het Lager Onderwijs uit 1857.

In de collectie bevindt zich een dossier dat Van der Brugghen aanlegde over het conflict van de onderwijzer Gangel te Appeltern met de onderwijsinspectie. Gangel was in 1845 door de plaatselijke pastoor aangegeven bij de schoolinspectie wegens protestants bidden.

Verder bevat de collectie manuscripten van artikelen en concepten van brieven van Van der Brugghen.

Dates

  • 1828-1907
  • Majority of material found within 1830-1863

Creator

Language of Materials

Nederlands, Frans

Conditions Governing Access

Voor raadpleging is een bezoekers- of lenerspas van de Universiteitsbibliotheek Amsterdam vereist.

Conditions Governing Use

Bij raadpleging is het Reglement voor de gebruikers van de Bibliotheek van de Universiteit van Amsterdam van toepassing. Reproductie en reproductierechtvergoedingen conform de Tarieven en Diensten Universiteit van Amsterdam.

Aangezien het materiaal op microfilm beschikbaar is, is voor raadpleging van originele documenten toestemming vereist van de collectiebeheerder. Indien toestemming verkregen is, wordt het materiaal alleen ter inzage gegeven.

Biographical / Historical

Justinus Jacob Leonard van der Brugghen werd op 6 augustus 1804 in Nijmegen geboren. Hij studeerde rechten in Leiden en vestigde zich in 1826 als advocaat in Nijmegen. Bij het uitbreken van de Belgische Opstand werd hij onder de wapenen geroepen. Als luitenant bij de Gelderse Schutterij nam hij in 1831 deel aan de Tiendaagse Veldtocht, daarna was hij tot 1834 in Noord-Brabant gelegerd. Na zijn terugkeer in Nijmegen trouwde hij met jonkvrouwe Anna Singendonck. Zij kregen vijf kinderen, van wie er twee jong zijn overleden.

Van der Brugghen maakte carrière bij de rechtbank in Nijmegen en werd daar in 1839 president van de arrondissementsrechtbank. Daarnaast was hij lid van de Provinciale Staten van Gelderland (1850-1853) en lid van de Tweede Kamer (1853-1854). Hij behoorde tot de antirevolutionairen. Ook anderszins was Van der Brugghen maatschappelijk actief. Zo trad hij 1848 toe tot het eerste bestuur van het Asyl Steenbeek, een door O.G. Heldring opgericht tehuis voor 'gevallen vrouwen'.

Een belangrijke rol speelde Van der Brugghen bij het ontstaan van het bijzonder onderwijs. Hij heeft zich zeer ingespannen voor het oprichten van een christelijke lagere school in Nijmegen, de eerste bijzondere school in Nederland. Het onderwijs op deze in 1844 geopende school werd door de ouders bekostigd. In de jaren veertig en vijftig van de negentiende eeuw was de inrichting van het lager onderwijs een controversieel onderwerp. De liberaal Thorbecke was voorstander van een staat die zich uit het onderwijs zou terugtrekken terwijl de antirevolutionair Guillaume Groen van Prinsterer door de staat gesubsidieerd onderwijs naar gezindte wenste. Nadat het Ministerie Van Hall / Donker Curtius er niet in was geslaagd deze kwestie op te lossen, werd Van der Brugghen in 1856 door Willem III aangezocht om een regering te vormen. Het naar hem genoemde kabinet wist een wet door de kamer te krijgen waarin een ieder de vrijheid werd gegeven om joodse, katholieke of protestantse scholen op te richten maar waarin alleen neutraal onderwijs door de staat gesubsidieerd werd. Dit leidde tot een breuk tussen Van der Brugghen en Groen van Prinsterer.

In maart 1858 kwam het Ministerie Van der Brugghen ten val en keerde Van der Brugghen als ambteloos burger terug naar Nijmegen. De meeste van zijn antirevolutionaire vrienden keerden zich van hem af en kwetsten hem daarmee diep. Hij trok zich terug in Ubbergen, waar hij op 2 oktober 1863 overleed.

Extent

0.2 meter

Abstract in Dutch

Justinus Jacob Leonard van der Brugghen (1804-1863) was rechter en politicus. De collectie bevat onder meer materiaal over het Ministerie Van der Brugghen (1856-1858). Aanwezig is ook een dossier over de schoolstrijd op plaatselijk niveau in 1845. In de collectie bevinden zich verder officiële documenten betreffende de levensloop en carrière van Van der Brugghen.

Abstract in English

Justinus Jacob Leonard van der Brugghen (1804-1863) was a judge and a politician. The collection consists, among other things, of material relating to the Cabinet Van der Brugghen (1856-1858). There are also documents about a local controversy in the schooling system in 1845. Besides this, the collection contains official documents concerning Van der Brugghen's life and career.

Physical Location

Allard Pierson, Universiteit van Amsterdam

Other Finding Aids

  1. Beknopte catalogus der Stichting: Réveil-Archief Amsterdam. [Amsterdam, 1937], p. 3-4.
  2. Catalogus der Stichting Réveil-Archief 1930-1955. [Amsterdam, 1955], p. 14-15.
  3. Catalogus van de Universiteit van Amsterdam.

Custodial History

In 1930 kreeg de Stichting Het Réveil-Archief de collectie J.J.L. van der Brugghen in bruikleen van de aan Van der Brugghen gelieerde familie Six.

Immediate Source of Acquisition

De collectie van de Stichting Het Réveil-Archief, waarvan de collectie J.J.L. van der Brugghen deel uitmaakt, berust sinds 1931 als bruikleen in de Universiteitsbibliotheek Amsterdam.

Appraisal

De collectie geeft inzicht in de strijd voor bijzonder onderwijs en in Van der Brugghens rol als kabinetsformateur in 1856. Het door hem aangelegde dossier over de omstreden onderwijzer Bernardus Gangel illustreert de problemen rond de neutraliteit van het onderwijs vóór de Wet op het Lager Onderwijs van 1857.

Accruals

Er worden geen aanvullingen verwacht.

Existence and Location of Copies

De gehele collectie is verfilmd en raadpleegbaar vanaf microfilm.

Related Materials

  1. De collectie van de Stichting Het Réveil-Archief , waartoe de collectie J.J.L. van der Brugghen behoort, bevat ook de collectie Singendonck en Van der Brugghen .
  2. Archief van de familie Van der Brugghen-Six, 1731-1878, Nationaal Archief in Den Haag.
  3. Archief van de Vereniging Christelijke Normaalschool op den Klokkenberg, Gemeentearchief Nijmegen.

Separated Materials

In de Universiteitsbibliotheek Leiden bevindt zich correspondentie tussen J.J.L. van der Brugghen en Nicolaas Beets en een brief van F. Buloz aan J.J.L. van der Brugghen.

Bibliography

  • A. Goslinga. Het conflict Groen-van der Brugghen opnieuw bezien. Amsterdam, 1957.
  • Nicolaas van Egmond. Consequent christendom. Leven en werk van Mr. J.J.L. van der Brugghen. Wageningen, 1964.
  • Anton B. Lam. Openbaar of bijzonder onderwijs? De visie van mr. J.J.L. van der Brugghen op het schoolvraagstuk in Nederland. 's-Hertogenbosch, 1969.
  • Jannes Brouwer. Het binnenste naar buiten. Beginselen en activiteiten van Mr. J.J.L. van der Brugghen (1804-1863). Zutphen, 1981.
  • H.J. Carpay. Schoolstrijd te Appeltern. 1844-1855. Wychen, 1985.

General

Microfilms van de gehele collectie kunnen worden aangevraagd bij de balie van de Bijzondere Collecties. Vermeld dient te worden: Collectie J.J.L. van der Brugghen.

Processing Information

Het Eerste jaarverslag 1930 van de Stichting Het Réveil-Archief bevat een voorlopige beschrijving van de collectie. In de Beknopte catalogus der Stichting: Réveil-Archief Amsterdam uit 1937 werd de collectie ingedeeld in zeventien rubrieken. In de Catalogus der Stichting Réveil-Archief 1930-1955 uit 1955 werd deze indeling licht gewijzigd. Latere aanwinsten werden opgenomen in de collectie Losse Aanwinsten Réveil-Archief.

De brieven van Groen van Prinsterer zijn op clusterniveau ontsloten in de Catalogus van de Universiteit van Amsterdam.

In 2008 werden de ordening en beschrijving van de collectie voorafgaand aan de microverfilming verbeterd, hetgeen leidde tot het toekennen van nieuwe signaturen.

Title
Beschrijving van de collectie J.J.L. van der Brugghen (1828-1907)
Author
E.J. Driessen
Date
2010
Description rules
International Standard for Archival Description - General
Language of description
Dutch; Flemish
Script of description
Latin
Language of description note
Nederlands

Repository Details

Part of the Allard Pierson Repository

Contact:
Oude Turfmarkt 127-129
Amsterdam 1012 GC Nederland