Scope and Contents
Het is aannemelijk dat de inhoudsopgave van de catalogus uit 1891 representatief is voor het geheel. Deze heeft de volgende indeling:
- schoolboeken voor lager en middelbaar onderwijs (alle vakken): 80 pagina's;
- opvoed- en onderwijskunde: 50 pagina's;
- onderwijsorganisatie en wetgeving: 60 pagina's.
In alle categorieën zijn buitenlandse boeken opgenomen. De collectie telt 19.000 boeken en 300 tijdschriftabonnementen. Er is veel materiaal van vóór (zelfs ver voor) 1867.
Dates
- ca. 1800-1970
Creator
- Nederlandsch Onderwijzers Genootschap (Organization)
Language of Materials
Nederlands, Frans, Duits en Engels
Conditions Governing Access
Voor raadpleging is een bezoekers- of lenerspas van de Universiteitsbibliotheek Amsterdam vereist.
Conditions Governing Use
Bij raadpleging is het Reglement voor de gebruikers van de Bibliotheek van de Universiteit van Amsterdam van toepassing. Reproductie en reproductierechtvergoedingen conform de Tarieven en Diensten Universiteit van Amsterdam.
Het materiaal wordt alleen ter inzage gegeven.
Biographical / Historical
Het Nederlandsch Onderwijzers-Genootschap (NOG), opgericht in 1842, was de eerste vakbond van hoofdonderwijzers en een van de oudste FNV-bonden. Doel van het genootschap was om het onderwijs te verbeteren en de belangen van het onderwijzend personeel te behartigen. Een van de mede-oprichters en de eerste voorzitter was Derk Buddingh (1800-1874). Deze bond van hoofdonderwijzers was een rivaal van de in 1890 opgerichte bond van hulponderwijzers: de Bond van Nederlandse Onderwijzers (BNO). Pas in 1946 zouden ze fuseren onder de naam Nederlandse Onderwijzers Vereniging (NOV). Samen met enkele kleinere leraren- en onderwijzersverenigingen gingen ze in 1966 verder onder de naam Algemene Bond van Onderwijzend Personeel (ABOP), de huidige Algemene Onderwijsbond (AOb).
Extent
ca. 19.000 items
300 tijdschriftabonnementen
Abstract in Dutch
De oprichting van de Paedagogische Bibliotheek was een inititatief van het Nederlandsch Onderwijzers-Genootschap (NOG), de eerste vakbond voor hoofdonderwijzers. In het streven van het NOG het onderwijs te verbeteren paste een goed voorziene bibliotheek. Begonnen in 1867 kwam de collectie in 1882 als bruikleen naar de Universiteitsbibliotheek. De collectie werd tot 1971 voortdurend uitgebreid en telde in dat jaar 19.000 banden en 300 tijdschriftabonnementen. Bijna de helft bestaat uit schoolboeken voor lager en middelbaar onderwijs; alle vakken zijn vertegenwoordigd. Voor het overige vindt men literatuur over alle aspecten van onderwijs en opvoeding, ook buitenlandse.
Abstract in English
The Paedagogische Bibliotheek (Education Library) is initiated by the Nederlandsch Onderwijzers-Genootschap (Dutch Society for Teachers) in 1867. According to the vision of this society a well provided library is essential for educational innovation. In 1882 the University Library got the loan of this collection. Until 1971 the collection was continuously extended and by then it consisted of 19,000 books and 300 journal-subscriptions. Textbooks for primary and secundary education form one half of the collection, the other half is literature on all aspects of education, also in foreign languages.
Physical Location
Allard Pierson, Universiteit van Amsterdam
Other Finding Aids
- Fichecatalogus (alleen op onderwerp): Systematische Catalogus van de UB.
- Catalogus van de boekwerken, behoorende tot de Paedagogische Bibliotheek van het Nederlandsch Onderwijzers-Genootschap. Z.p., 1871-1879. 3 suppl.
- Catalogus van de Paedagogische Bibliotheek van het Nederlandsch Onderwijzers-Genootschap, bew. door P.H. van der Ley. Amsterdam, 1891-1908. Suppl. en aanwinstenlijsten.
Custodial History
De Paedagogische Bibliotheek werd in 1867 opgericht door het Nederlandsch Onderwijzers-Genootschap. Een commissie van drie, onder wie D. Buddingh en H.W. Bloem, droeg zorg voor de realisering van de plannen die het NOG had. De bibliotheek begon haar bestaan in een openbare school aan de Laurierstraat te Amsterdam. In de jaren zeventig van de negentiende eeuw verhuisde de bibliotheek naar de Openbare Handelsschool, Keizersgracht 121, hetzelfde gebouw waar ook het Nederlandsch Schoolmuseum enkele jaren gevestigd zou zijn. Vanaf het begin kreeg de bibliotheek boeken aangeboden door allerlei personen en instellingen, zoals het NOG zelf, de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen (goed voor 1200 boeken) en uitgevers die presentexemplaren stuurden. Een bijzondere aanwinst was een deel, men mag aannemen het onderwijsdeel, van de boekerij die toebehoorde aan S. Blaupot ten Kate, inspecteur van het lager onderwijs in de provincie Groningen. Via contacten van het Ministerie van Buitenlandse Zaken kwamen buitenlandse boeken binnen. Van het eigen geld kocht men zeer zorgvuldig in, namelijk op advies van 'een groot aantal bekende personen op onderwijsgebied'.
Over het reilen en zeilen van de bibliotheek tussen 1867 en 1882 is niet veel bekend. De bibliotheek had een landelijke functie. Uit het hele land kwamen aanvragen binnen, vooral van onderwijzers die hun vakkennis wilden bijspijkeren. Ze wisten van deze collectie, omdat er regelmatig aanwinstenlijsten gepubliceerd werden in vakbladen en in enkele 'groote bladen'.
De eerste catalogus kwam gereed in 1871 en omvatte zo'n 600 titels. Voordat de bibliotheek in bruikleen gegeven werd, verschenen er nog drie supplementen, het laatste in 1879.
Immediate Source of Acquisition
Het NOG kon onvoldoende investeren in de bibliotheek en zocht naar mogelijkheden om de bibliotheek met minder middelen toch in stand te houden. Onderhandelingen met het gemeentebestuur van Amsterdam, het wettig gezag van de Gemeente Universiteit, resulteerden in 1882 in een bruikleenovereenkomst met de Universiteitsbibliotheek voor een periode van dertig jaar. De overwegingen daarbij waren dat de Universiteitsbibliotheek de uitleen kon verzorgen, de boeken hadden er een goede plaats en meer mensen konden er gebruik van maken.
Appraisal
Deze collectie is vooral van belang voor geïnteresseerden in de negentiende eeuw. Contemporaine literatuur over alle aspecten van onderwijs en opvoeding is hier terug te vinden. Van alle vakken bij primair en secundair onderwijs zijn er schoolboeken, onmisbaar voor studie van de negentiende-eeuwse didactiek. Daarnaast hebben de schoolboeken een cultuurhistorische waarde, want ze zijn stille getuigen van kennis, beelden, begrippen, ideeën, waarden en normen die in een bepaalde periode een rol spelen.
Accruals
Er worden geen aanvullingen verwacht.
Existence and Location of Copies
De collectie is deels verfilmd, een selectie is raadpleegbaar vanaf microfiche.
Bibliography
- .
Opvoeding en onderwijs
. In: Catalogus Catalogorum ad collectiones Bibliothecae Universitatis Amstelodamensis pertinens. Amsterdam: Universiteitsbibliotheek Amsterdam, 1982, p. 121-122. - Jaarlijksch Verslag over 1901 van de Paedagogische Bibliotheek van het Nederlandsch Onderwijzers-Genootschap.
- . Onderwijsvakorganisatie: overzicht van het optreden van de algemene vakorganisaties in en om het onderwijs. Amsterdam, 1981.
- en . Het Nederlandsch Onderwijzers-Genootschap en zijne instellingen. Amsterdam, 1892.
- .
Naar een vernieuwd en uitgebreid Nederlands Schoolmuseum?
In: Volksontwikkeling 20 (1938), juni, p. 1-9.
General
Materiaal uit deze collectie kan worden aangevraagd met behulp van de Catalogus van de Universiteit van Amsterdam.
Processing Information
In 1882 verhuisde de bibliotheek van de Keizersgracht naar de Universiteitsbibliotheek. Een afgevaardigde van het hoofdbestuur van het NOG, eerst H.W. Bloem en later J.H. Swildens, behartigde bij de bibliothecaris de belangen van de bibliotheek. Aan het eind van de bruikleenperiode (1912) maakte niemand aanspraak op de collectie.
Het NOG gaf nog tientallen jaren financiële ondersteuning voor de aanschaf van nieuwe werken. In 1891 verscheen er een nieuwe catalogus met ruim 3000 titels en een flink aantal tijdschriften. Een goede inhoudsopgave maakte het mogelijk snel literatuur op onderwerp te traceren. Na de catalogus kwamen er nog enkele aanwinstenlijsten uit, de laatste in 1908. Deze voegden 10.000 titels toe, zodat het totaal kwam op 13.000 boeken en 300 tijdschriften. Het collectieprofiel veranderde na 1891 niet wezenlijk. Uit het journaal, dat is bijgehouden vanaf het jaar dat het laatste supplement verscheen (1908) tot 1971, blijkt dat er in totaal nog zo'n 6000 boeken zijn verworven. Tot 1925 kwamen er per jaar gemiddeld 250 boeken bij, daarna liep dit aantal snel terug. Het jaargemiddelde bedraagt 50 voor de periode 1926-1940 en 35 voor de periode 1941-1971.
Als deelcollectie van de Paedagogische Bibliotheek zijn te onderscheiden:
- Collectie Buddingh
- Collectie Oefenscholen
- Title
- Inventaris van de Paedagogische Bibliotheek (ca. 1800-1970)
- Author
- R. Jansma
- Date
- 2009
- Description rules
- International Standard for Archival Description - General
- Language of description
- Dutch; Flemish
- Script of description
- Latin
- Language of description note
- Nederlands
Repository Details
Part of the Allard Pierson Repository
Oude Turfmarkt 127-129
Amsterdam 1012 GC Nederland