Scope and Contents
De collectie bevat ruim 20.000 gedrukte werken, waaronder Nederlandse en buitenlandse kookboeken uit de zestiende eeuw tot heden, en boeken en brochures over drank, voedingsleer, huishoudkunde, etiquette, restaurant- en hotelwezen en vele andere onderwerpen uit de geschiedenis van de voeding.
Bovendien bevat de collectie ruim honderd handschriften (waaronder kookboeken, schriftjes met recepten of menu's, huishoudboekjes en geschreven lesmateriaal) en zeven meter menukaarten.
Dates
- 1552-heden
- Majority of material found within 1552-1960
Creator
- Universiteit van Amsterdam. Bibliotheek (Organization)
Language of Materials
Diverse talen, waaronder Nederlands, Duits, Frans, Engels en Latijn
Conditions Governing Access
De collectie is toegankelijk voor onderzoek.
Conditions Governing Use
Bij raadpleging is het Reglement voor de gebruikers van de Bibliotheek van de Universiteit van Amsterdam van toepassing. Reproductie en reproductierechtvergoedingen conform de Tarieven en Diensten Universiteit van Amsterdam.
Het materiaal wordt alleen ter inzage gegeven.
Biographical / Historical
De Bibliotheek van de Universiteit van Amsterdam vindt zijn oorsprong in de Stadsbibliotheek van Amsterdam, die na de Alteratie van 1578 werd opgericht. Vanaf 1632 ontstond er een sterke band met het in dat jaar opgerichte Athenaeum Illustre.
In de tweede helft van de 19e eeuw nam het belang van de instelling toe, wat leidde tot enkele belangrijke overdrachten. Bij de verheffing van het Athenaeum Illustre tot Universiteit van Amsterdam in 1877 werd de Stadsbibliotheek officieel Universiteitsbibliotheek. Vanaf dat moment groeide de bibliotheek exponentieel, niet alleen door aankopen, maar ook door grote schenkingen en bruiklenen.
Extent
21000 items
7 meter
Abstract in Dutch
De collectie Geschiedenis van de Voeding van de Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam bevat naast vrijwel alle belangrijke Nederlandse kookboeken uit het verleden, een selectie van buitenlandse kookboeken, boeken over diëten, voedingsleer, huishoudkunde, tafelversiering, etiquette en talloze andere onderwerpen. In de Collectie Geschiedenis van de Voeding is een aantal deelcollecties ondergebracht waaronder de Bibliotheek van het Voorlichtingsbureau voor de Voeding, de Collectie Culinair Museum Amersfoort, de Collectie Heyting, en de collecties Johannes van Dam en Witteveen/Cuperus (deels), die beide deel uitmaken van de Gastronomische Bibliotheek. De collectie Geschiedenis van de Voeding biedt een unieke mogelijkheid om onderzoek te doen naar alle vragen op het gebied van de geschiedenis van eten en drinken.
Abstract in English
The "Collectie Geschiedenis van de Voeding" (History of Food Collection) at the Special Collections of the University of Amsterdam contains almost all the important Dutch historical cookery books, a selection of foreign cookery books, books about diets, about dietary studies, home economics, table setting, etiquette and numerous other subjects on food and drink. The collection includes several subcollections: the Library of the Netherlands Bureau for Food and Nutrition Education, the "Collectie Culinair Museum Amersfoort" and a part of the "Gastronomische Bibliotheek" (Gastronomic Library). The History of Food Collection offers a unique possibility to research all aspects of the history of food and drink.
Physical Location
Allard Pierson, Universiteit van Amsterdam
Other Finding Aids
- Catalogus van de Universiteit van Amsterdam.
- Catalogus der handschriften, Bibliotheek der Universiteit van Amsterdam. Amsterdam, 1899-1923.
Immediate Source of Acquisition
Tot de vroegste aanwinsten van de Bibliotheek van de Universiteit van Amsterdam behoort de collectie van de Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst, die in 1855 in bruikleen werd gegeven. Hierin bevinden zich vele werken op het gebied van de voeding. Daarnaast zijn er werken op dat gebied verworven in het kader van de collectie Amsterdamse drukken en bibliofiele werken.
Belangrijke aanwinsten uit de jaren 1990 zijn de Collectie Voorlichtingsbureau voor de Voeding, geschonken in 1996, en een dertigtal kookboeken, afkomstig uit de collectie John Landwehr, met hulp van de Vereniging van Vrienden van de Universiteitsbibliotheek Amsterdam aangekocht op een veiling in 1997. In 2006 werd een beheersovereenkomst getekend door de Universiteitsbibliotheek en de Stichting Gastronomische Bibliotheek. In 2008 en 2011 werden delen van de collectie Witteveen/Cuperus van de Stichting Gastronomische Bibliotheek in beheer gegeven aan de Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam. Op 22 december 2009 werd het historische gedeelte van de collectie van het Culinair Museum in bruikleen overgedragen door Stichting Bibliotheken Eemland, nadat de doubletten uit de Culinaire Bibliotheek reeds in 2008 waren geschonken aan de Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam. In 2012 werd de collectie gedrags-, huishoud- en kookboeken van het echtpaar Heyting-Klein overgedragen en in 2013 werd, na zijn overlijden, de bibliotheek van Johannes van Dam, onderdeel van de Gastromische Bibliotheek, in beheer gegeven van de Bijzondere Collecties.
Appraisal
De collectie is van betekenis voor de studie van (de geschiedenis van) de voeding in Nederland.
Accruals
De collectie wordt regelmatig uitgebreid met schenkingen en aankopen op veilingen en via antiquariaten.
Bibliography
- , . Koks & keukenmeiden. Amsterdamse kookboeken uit de Gastronomische Bibliotheek en de Bibliotheek van de Universiteit van Amsterdam. Amsterdam, 2006.
- .
De denkende huisvrouw, gedrags-, huishoud- en kookboeken uit twee eeuwen
. In: Jaarboek van het Nederlands Genootschap van Bibliofielen, 16 (2008), p. 155-210. - en . Bibliotheca gastronomica. Eten en drinken in Nederland en België, 1474-1960. Amsterdam, 1998.
- André L. Simon. Bibliotheca gastronomica. A catalogue of books and documents on gastronomy. The production, taxation, distribution and consumption of food and drink, their use and abuse in all times and among all peoples. London, 1953.
- . Bibliographie gastronomique. A bibliography of books appertaining to food and drink and related subjects, from the beginning of printing to 1890 = Une bibliographie de la gastronomie et des sujets rélatifs depuis le commencement de l'imprimerie à 1890. 2nd ed. London, 1954.
- . Het Nederlandse kookboek 1510-1945. Een bibliografisch overzicht. 't Goy-Houten, 1995.
- Kookboeken door de eeuwen heen & Moge het u wel bekomen! Catalogus van de tentoonstellingen. 's-Gravenhage, 1991.
General
Het materiaal kan worden aangevraagd via de catalogus van de Universiteit van Amsterdam. De handschriften kunnen online worden aangevraagd bij de collectiebeheerder.
Processing Information
De collectie is deels itemsgewijs ontsloten in de Catalogus van de Universiteit van Amsterdam.
De handschriften zijn deels ontsloten in de gedrukte handschriftencatalogus. De menukaarten zijn ontsloten in een inventaris bij de Collectie menukaarten van het Culinair Museum Amersfoort.
Vanaf 2004 wordt gewerkt aan de beschrijving van de verschillende deelverzamelingen.
- Belgium
- België
- Beverages
- Cooking
- Culinair Museum (Amersfoort, Netherlands)
- Dranken
- Duitsland
- Eetcultuur
- Food
- Food habits
- France
- Frankrijk
- Gastronomie
- Gastronomy
- Germany
- Great Britain
- Italië
- Italy
- Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot Bevordering der Geneeskunst
- Kookkunst
- Menukunde
- Menus
- Nederland
- Netherlands
- Spain
- Spanje
- Stichting Bibliotheken Eemland
- Stichting Gastronomische Bibliotheek
- United States
- Universiteit van Amsterdam. Bibliotheek
- Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Noord-Ierland
- Verenigde Staten
- Voeding
- Voedingsleer
- Voorlichtingsbureau voor de Voeding
- Title
- Beschrijving van de collectie Geschiedenis van de Voeding (1552-heden)
- Author
- J.J. Mammen
- Date
- 2011
- Description rules
- International Standard for Archival Description - General
- Language of description
- Dutch; Flemish
- Script of description
- Latin
- Language of description note
- Nederlands
Repository Details
Part of the Allard Pierson Repository
Oude Turfmarkt 127-129
Amsterdam 1012 GC Nederland