Archief van Arie Visser

Arie Visser (Sneek, 17 november 1944 – Amsterdam, 20 januari 1997) was een Nederlandse dichter en schrijver. Hij groeide op in Den Helder en Apeldoorn in een gereformeerd gezin. In Apeldoorn ging hij naar het Christelijk Lyceum. Uit die periode is zijn eerste gedicht bewaard gebleven en dateren zijn eerste ervaringen met verdovende middelen. Hij ging Nederlands studeren aan de Vrije Universiteit van Amsterdam, maar besteedde meer tijd aan het uitgaansleven in de hoofdstad dan aan zijn studie. Om zijn verslaving aan heroïne te bekostigen verkocht hij hasj aan Amerikaanse toeristen in Amsterdam, wat uiteindelijk leidde tot zowel een veroordeling als het afbreken van zijn studie omdat zijn vader zijn studietoelage stopzette. Als verslaafde leefde Visser aan de randen van het bestaan, wat zijn weerslag vindt in de roman Het vangen van de draak. Een boosaardig verhaal uit 1983. Hierin beschrijft hij zijn ervaringen met de drugsscene.

Arie Visser debuteerde in 1973 als dichter met de bundel Virtuele beelden. Sindsdien schreef hij nog een aantal dichtbundels en vanaf 1979 ook proza, waaronder een roman, en artikelen in kranten en tijdschriften over uiteenlopende onderwerpen als jazz, mystiek, poëzie en drugs. Hij publiceerde zijn werk in onder andere Hollands Diep (met het omvangrijke artikel ‘Het verhaal van Charlie Parker’), NRC Handelsblad, Hollands Maandblad, Het Parool, Trouw en Bres. Ook vertaalde hij de roman Bright lights, big city van Jay McInerney over de schaduwkanten van het New Yorkse nachtleven en cocaïnegebruik, in 1985 verschenen onder de titel Schitterlichten, grote stad.

Als dichter had Arie Visser vooral affiniteit met de poëzie van Martinus Nijhoff, over wie hij een lang essay schreef, alsook met die van Gerrit Achterberg, Ida Gerhardt en Paul van Ostaijen, alle vier dichters die hij verstechnisch interessanter vond dan bevriende dichters als Jules Deelder en Johnny van Doorn, en bij wie hij tevens de door hem gezochte religieuze elementen aantrof. Zijn poëzie wordt gekarakteriseerd door haar vormvastheid, in traditionele versvormen als sonnet en kwatrijn, en in de even strakke vormen van haiku en tanka. Oek de Jong ziet hierin, zoals hij het in zijn essay voor het Verzameld werk omschrijft, een poëtisch tegenwicht tegen “het zwervend en chaotisch bestaan van de dichter”. Zowel thematisch als door zijn voorliefde voor ‘gebonden poëzie’ was ook Baudelaire een voorbeeld, overigens zonder dat zijn poëzie gebukt gaat onder overdreven vormdwang.

In 1984 trouwde Arie Visser met de Marokkaanse Chadia (Chacha) Moussadeq. Op de dag van het huwelijk werd zijn aanstaande vrouw (die zonder verblijfsvergunning in Nederland verbleef) door de politie – in haar trouwjurk – opgepakt en gevangen gezet. Ze zat enkele weken gevangen. Arie Visser spande een kort geding aan tegen de Staat der Nederlanden én won dat kort geding. Zijn huwelijk en zijn bekering tot de islam brachten meer lijn en evenwicht in zijn leven. Na zijn huwelijk verbleef Arie Visser, die zich inmiddels Arie Omar Visser liet noemen, vaak bij zijn schoonfamilie in Casablanca in Marokko, een land waar hij zich cultureel thuis voelde.

Zijn essays over de botsing tussen de Arabische en meer in het bijzonder de Marokkaanse cultuur en de Europese cultuur moesten zijn belangrijkste werk worden. Hij gaf het de titel 'Arabia felix'. Alleen de delen hiervan die verschenen in NRC Handelsblad en Trouw zijn bewaard gebleven. Ook hechtte hij veel waarde aan wat zijn laatste essay zou worden, ‘Zien met het hart’, postuum gepubliceerd in Bres, waarin hij aan de hand van met name islamitische voorbeelden in de woorden van Wim Sanders “een meditatietechniek openbaarde die het lichamelijke met het mystieke kon verbinden”.

In 1996 verscheen zijn laatste dichtbundel Licht en vuur. Een maand later, op 20 januari 1997, stierf Arie (Omar) Visser aan kanker. Hij ligt begraven op de Noorderbegraafplaats in Amsterdam.