Archief van de firma Tetterode

De firma Tetterode werd in 1851 in Rotterdam als lettergieterij opgericht door de Amsterdamse ondernemer Nicolaas Tetterode (1816-1894). In 1857 verhuisde hij zijn onderneming naar de Bloemgracht in Amsterdam. De firma werd in 1892 een naamloze vennootschap en voerde vanaf 1901 officieel de naam Lettergieterij 'Amsterdam' voorheen N. Tetterode, hoewel het bedrijf vooral als Tetterode bekend zou blijven staan. In 1903 betrok Tetterode een nieuw gebouw aan de Bilderdijkstraat 163-165 in Amsterdam-West en in 1914 werd de fabriek aan de Da Costakade toegevoegd. Tot 1951 werd het bedrijf nog verschillende malen uitgebreid, de laatste maal in de stijl van het Nieuwe Bouwen door de architecten Merkelbach & Karsten, ook aan de Da Costakade. Het complex werd in 1981 gekraakt na de verhuizing van de firma naar een nieuw pand aan de Willem de Zwijgerlaan. Dit gebouwencomplex heet nog steeds Tetterodecomplex en is als Rijksmonument naar het oordeel van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed “van algemeen belang vanwege architectuurhistorische waarde en van typologisch waarde als voorbeeld van een stedelijk geïntegreerd en sterk uitgebreid fabriekscomplex".

Als lettergieterij heeft Tetterode veel te danken gehad aan ontwerper Sjoerd H. de Roos (1877-1962), die in 1907 in dienst trad als adviseur en ontwerper. Van zijn voor Tetterode vervaardigde letters is de Hollandse Mediaeval uit 1912 het meest succesvol geweest. Hij stond ook aan de basis van de Typografische Bibliotheek, ingericht naar een ontwerp van architect K.P.C. de Bazel (1869-1923) en gevuld met een grote collectie vakliteratuur, letterproeven, bijzonder drukwerk en affiches.

De handel in grafische machines en materialen was naast het produceren en verkopen van letters een tweede bron van inkomsten. Gestimuleerd door de toenemende export van letters kon Tetterode uitbreiden met buitenlandse vestigingen zoals de Etablissements Plantin in Brussel (1911), waaraan later ook een lettergieterij werd toegevoegd, en verschillende filialen in het toenmalige Nederlands-Indië. Ook was het bedrijf sinds 1928 de vertegenwoordiger in Nederland van de Duitse machinefabrikant Heidelberg. Door de opkomst van nieuwe druktechnieken liep de omzet van de letterproductie terug ten opzichte van de vraag naar drukkerijmaterialen en werd de handel in machines na de Tweede Wereldoorlog steeds belangrijker.

Na een fusie in 1963 met papiergroothandel Bührmann tot Bührmann-Tetterode en een reorganisatie in 1970 verschoof de focus naar verkoop, service en technische ondersteuning. De distributiefunctie drukte de productie - na die van letters, nu ook die van machines – naar het tweede plan en deze laatste werd de facto beëindigd met de verhuizing naar de Willem de Zwijgerlaan in 1981. In 2011 werd ook deze locatie gesloten nadat het toenmalige moederbedrijf Staples besloten had de Nederlandse en Belgische vestigingen samen te voegen en de Nederlandse afdeling te verplaatsen naar Almere. Uiteindelijk nam de nieuwe eigenaar Heidelberg in 2015 het bedrijf over, veranderde de naam in ‘Heidelberg Benelux’ en verhuisde de organisatie naar een kantoorpand in Haarlem.