Archief van Albert Verwey

Albert Verwey werd op 15 mei 1865 geboren te Amsterdam. Na de middelbare school legde hij zich – op eigen kracht – geheel toe op de dichtkunst en de studie van de literatuur en wijsbegeerte. Hij was een zeer productief dichter en stond mede aan de basis van het invloedrijke literaire tijdschrift De Nieuwe Gids, opgericht in 1885. Aanvankelijk behoorde hij tot de Tachtigers en stond zijn poëzie sterk onder invloed van die van Willem Kloos. Later maakte hij zich hiervan los en ging zijn eigen weg. De zintuigelijke en individualistische poëzie van Tachtig maakte plaats voor de poëzie van de geest waarin hij op zoek ging naar de Idee van het ‘wezenlijke’, voor Verwey te vinden in eenheid en gemeenschap. Illustratief voor zijn overtuiging dat een kunstenaar deel uitmaakte van een groter geheel, de gemeenschap, zijn de dichtregels van zijn hand op de beurs van Berlage in Amsterdam. Tot zijn belangrijkste dichtbundels wordt De weg van het licht (1922) gerekend.

Verwey was niet alleen als dichter productief, hij vertaalde onder andere ook de Divina Commedia en werken van Shelley, Shakespeare en Stefan George. Daarnaast schreef hij veel proza, zowel kritieken als historische beschouwingen, waarin hij zijn inzichten ten aanzien van de poëzie en literatuurwetenschap uiteenzette. Hiertoe behoren onder meer zijn studies over Vondel en E.J. Potgieter, en de Inleiding tot de nieuwe Nederlandsche dichtkunst 1880-1900 (1905) waarmee hij voor een belangrijk deel de beeldvorming over de beweging van Tachtig bepaalde.

Als oprichter en redacteur van enkele belangrijke tijdschriften, waaronder het Tweemaandelijksch Tijdschrift (1894-1902) met Lodewijk van Deyssel en later vooral De Beweging (1905-1920), verspreidde hij zijn ideeën en bood hij andere schrijvers de mogelijkheid hun scheppend en beschouwend werk te publiceren. Hiermee is hij van grote invloed geweest op de generatie dichters die na hem kwam. Door zijn geschriften en door zijn werk als hoogleraar Nederlands aan de Universiteit te Leiden (1924-1935) werd Verwey een stimulerende en invloedrijke vernieuwer op vele terreinen, zowel in binnen- als buitenland.

Verwey was door zijn huwelijk met Kitty van Vloten verbonden met de psychiater, literator en maatschappijhervormer Frederik van Eeden, die getrouwd was met Martha van Vloten en met de schilder Willem Witsen, echtgenoot van Betsy van Vloten. Hij overleed op 8 maart 1937 te Noordwijk aan Zee.