Archief van Carry van Bruggen

Carry van Bruggen is de schrijversnaam van Carolina Lea de Haan (Smilde, 1 januari 1881 – Laren, 16 november 1932). Zij bracht haar jeugd door in Zaandam als een van de zestien kinderen van een streng joods-orthodoxe voorzanger (chazan) en godsdienstonderwijzer. Ze was de oudere zus van Jacob Israël de Haan, die geboren werd op 31 december van hetzelfde jaar. Voor zijn postuum verschenen werk Palestina (1925) schreef ze later een inleiding, hoewel ze eerder vanwege tegengestelde religieuze en politieke opvattingen met hem en haar familie gebroken had.

In 1900 werd Carolina Lea de Haan onderwijzeres in Amsterdam en in 1904 trouwde ze met de socialist Kees van Bruggen (1874-1960), redacteur en criticus van Het Volk en het Algemeen Handelsblad. Na een verblijf van drie jaar in Nederlands-Indië verhuisde het echtpaar in 1914 van Amsterdam naar het Noord-Hollandse Laren. In 1917 scheidde ze van Van Bruggen en in 1920 hertrouwde ze met kunsthistoricus Adriaan Pit (1860-1944). Ze bleef evenwel publiceren onder de naam van haar eerste echtgenoot.

Carry van Bruggen leed aan een jarenlange depressie. Vanaf 1928 werd ze regelmatig in verpleeghuizen opgenomen. In 1932 overleed ze in haar woonplaats Laren aan de gevolgen van een longontsteking, opgelopen nadat ze door een overdosis slaapmiddelen in coma was geraakt.

Carry van Bruggen is tegenwoordig vooral bekend van haar filosofische werk: Prometheus en Hedendaags fetischisme. Prometheus werd lange tijd genegeerd, maar het inspireerde schrijver-essayist Menno ter Braak tot het schrijven van zijn essay Het carnaval der burgers (1930), een nauwelijks verholen verwijzing naar haar naam. Sinds de tweede feministische golf in de jaren zeventig van de twintigste eeuw is haar roman Eva opnieuw in de belangstelling komen te staan, nadat lange tijd de roman De verlatene en de verhalenbundel Het huisje aan de sloot Van Bruggens populairste boeken waren. Vanwege haar relativisme en taalscepsis – vooral geformuleerd in Hedendaags fetischisme en geïllustreerd in Eva – wordt ze met haar latere werk tot het modernisme gerekend. Carry van Bruggen is met Prometheus en Eva opgenomen in de Canon van de Nederlandse letterkunde, die in 2002 door de leden van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde werd samengesteld.