Archief van het Geschiedkundig Dispuutgezelschap C.L.I.O.

Het Geschiedkundig Dispuutgezelschap C.L.I.O. werd opgericht op 9 februari 1882 als dispuut van het Amsterdamsch Studenten Corps (A.S.C.). De zinspreuk is 'Clius Luce Investigamus Obscura' (voorgelicht door de muze Clio, sporen wij na wat duister is). C.L.I.O. stelde zich de geschiedbeoefening in haar gehele omvang ten doel. Het dispuut bestond uit werkende leden (A.S.C.-leden voorgedragen door bestaande leden) en uit honoraire leden (oud-leden die minstens twee jaar werkend lid waren geweest en personen die zich verdienstelijk hadden gemaakt voor het gezelschap). Tot de werkende leden behoorden de initiator E.W. Moes, G. Verrijn Stuart, A. Bonebakker, J.L. Gunning, J.L.F. de Meyere en F.W. Mathon. Met hen werden de vakgebieden rechts- en godgeleerdheid, medicijnen en letteren vertegenwoordigd. Werkende leden hadden enkele verplichtingen, waaronder het vervaardigen en verdedigen van twee scripties betreffende de geschiedenis van de Oudheid en de Middeleeuwen, en het houden en verdedigen van een oratie betreffende de vaderlandse geschiedenis. De uit deze werkzaamheden voortgekomen producten werden opgenomen in het archief.

In 1883 werd op voorstel van de abactis, E.W. Moes, een nieuwe activiteit in de wet opgenomen: het aanleggen van een bibliotheek (verzameling) betreffende de geschiedenis van het hoger onderwijs in Amsterdam. Op 30 juni 1893 werd hiertoe een vereniging opgericht onder de naam Commissie tot beheer der verzameling van het Geschiedkundig Dispuutgezelschap C.L.I.O. Deze verkreeg in 1894 rechtspersoonlijkheid. Vanaf dat moment is de verzameling eigendom van de nieuwe vereniging.

Het dispuut bloeide vóór 1900; daarna werden de activiteiten geminimaliseerd. Het werd in 1916 opgeheven. De verzameling die sinds 1893 was aangelegd, werd in dat jaar overgedragen aan de Universiteit van Amsterdam. Op 26 oktober 1927 werd het dispuut heropgericht. De werkvergaderingen werden weer opgepakt. Na enkele stille jaren vanaf 1936 en een tijdelijke opheffing van het A.S.C. en daarmee zijn disputen vanaf 1941, werden de werkzaamheden in 1946 hervat. Na een periode van grote bloei zette in de jaren '60 de neergang in. In 1969 werd het dispuut voor het laatst genoemd. Op 11 december 1973 werd het dispuut nogmaals heropgericht. Het kent vanaf dat moment een wisselvallig bestaan.