Skip to main content

Archief van S.H. de Roos

 Fonds
Identifier: UBA539

Scope and Contents

Het archief bevat met name correspondentie: inkomende brieven en, in afschrift, een klein aantal uitgaande brieven. Verder is er materiaal over zijn betrokkenheid bij de Typografische Bibliotheek, bij organisaties op (typo)grafisch terrein en bij grafische tentoonstellingen. Tenslotte bevat het archief grafische ontwerpen en documentatie, waaronder zijn vakpublicaties.

Dates

  • 1898-1959
  • Majority of material found within 1907-1947

Creator

Language of Materials

Nederlands, Duits, Engels en Frans

Conditions Governing Access

De collectie is gedigitaliseerd en online raadpleegbaar via de catalogus. De originele documenten worden in principe niet ter inzage gegeven.

Conditions Governing Use

Bij raadpleging is het Reglement voor de gebruikers van de Bibliotheek van de Universiteit van Amsterdam van toepassing. Reproductie en reproductierechtvergoedingen conform de Tarieven en Diensten Universiteit van Amsterdam.

Indien in uitzonderlijke gevallen toch toestemming verkregen is om originele documenten te raadplegen, wordt het materiaal alleen ter inzage gegeven.

Biographical / Historical

In het eerste decennium van de twintigste eeuw manifesteerde de socialistische sierkunstenaar Sjoerd Hendrik de Roos (1877–1962) zich als dé vernieuwer van de Nederlandse typografie. Zijn eerste grote opdracht was het ontwerp van Kunst en maatschappij (1903), een bundel met lezingen van William Morris. De decoratie van deze uitgave laat zien dat De Roos' wortels in de Nieuwe Kunst lagen. Het eerste moderne twintigste-eeuwse boek maakte hij pas met Het drukkers jaarboek voor 1907.

Na enige jaren als ontwerper-lithograaf voor Verwer Blikfabrieken in Krommenie te hebben gewerkt, vond De Roos in 1907 zijn ideale werkgever in Lettergieterij 'Amsterdam' voorheen N. Tetterode (LA). Hier ging hij letters ontwerpen en bewerken, en gaf hij vorm aan al het drukwerk. De Roos' zetvoorbeelden – van advertenties tot titelpagina's – fungeerden voor tal van Nederlandse drukkers als modellen. In januari 1912 verscheen zijn drukletter Hollandsche Mediæval, die decennia lang populair bleef. Hoewel nog in Duitsland gegraveerd, is dit de eerste moderne Nederlandse tekstletter.

De Roos was een fervent verzamelaar van boeken en prenten. Het zal door zijn inzet zijn geweest dat de LA in 1913, in navolging van de American Type Founders, een 'Typografische Bibliotheek' opende. In 1941 ging hij met pensioen; Dick Dooijes, als ontwerper, en G.W. Ovink, als esthetisch adviseur, namen zijn taken bij de LA over. Thuis ontstond zijn laatste letterserie, de De Roos Romein & Cursief (1947).

Freelance zou De Roos lange tijd boeken verzorgen voor W.L. & J. Brusse. Dat deze Rotterdamse uitgeverij begin jaren dertig met modernisten als Piet Zwart en Paul Schuitema in zee ging, moet hem hebben gestoken. Op zijn eigen terrein, de klassieke boektypografie, had Jan van Krimpen toen al zijn leidende rol overgenomen. De Roos had veel affiniteit met de Engelse private press-beweging, die rond de eeuwwisseling haar hoogtepunt beleefde. Met steun van een financier begon hij in zijn Hilversumse woning De Heuvelpers, waarvan tussen 1928 en '31 vier uitgaven zijn verschenen. Eerder had hij meegewerkt aan De Zilverdistel van J.F. van Royen.

Na zijn pensionering had hij meer tijd voor het tekenen in de natuur en het verzamelen. Een groot deel van zijn eigen boekenverzameling belandde begin jaren vijftig in de Typografische Bibliotheek. Tot de kostbaarste uitgaven daarbij behoorden enkele drukken van de Doves Press.

Toen De Roos in 1962 op 84-jarige leeftijd overleed, verschenen er vele necrologieën van de 'meesterdrukker van wereldfaam' (de Volkskrant). Zijn vriend en vakgenoot S.L. Hartz merkte spits op: 'Ik geloof niet dat De Roos ooit heeft ingezien dat hij voor ons land heeft weten te doen wat zijn idool [William Morris] voor het zijne nooit heeft kunnen volbrengen.'

Extent

2 meter

Abstract in Dutch

Sjoerd Hendrik de Roos (1877–1962) was een van de belangrijke Nederlandse grafisch ontwerpers uit de twintigste eeuw. Als letterontwerper drukte hij meer dan een halve eeuw zijn stempel op het Nederlandse drukwerk. Hij werkte als boekontwerper voor verschillende uitgeverijen; met name zijn Art Nouveau-banden worden nu gewaardeerd. Zijn ontwerpmodellen voor en tekstbijdragen aan de huisorganen van Lettergieterij 'Amsterdam' voorheen N. Tetterode bereikten vrijwel alle Nederlandse drukkers. Zijn werkarchief geeft een goed beeld van de ontwerppraktijk van een grafisch ontwerper in de eerste helft van de twintigste eeuw. Het is interessant voor boek- en designhistorici.

Abstract in English

Sjoerd Hendrik de Roos (1877–1962) was one of the leading Dutch graphic designers of the twentieth century. As a type designer he left his mark on Dutch printing for over half a century. He worked as a book designer for a number of publishers; especially his Art Nouveau book bindings are now highly valued. Virtually all Dutch printers were familiar with his design models for and text contributions to the various house magazines of the Amsterdam Type Foundry Lettergieterij 'Amsterdam' voorheen N. Tetterode. His working archive gives a good idea of the design process of a graphic designer active in the first half of the twentieth century. The archive is of interest to book historians and design historians.

Physical Characteristics and Technical Requirements

Verschillende ontwerpen in handschrift zijn kwetsbaar en dienen voorzichtig te worden geraadpleegd.

Physical Location

Allard Pierson, Universiteit van Amsterdam

Other Finding Aids

Er is een inventaris beschikbaar.

Immediate Source of Acquisition

In 1971 werd de omvangrijke Typografische Bibliotheek van Lettergieterij 'Amsterdam' verworven door de Bibliotheek van de Universiteit van Amsterdam. Onderdeel van deze aankoop vormde het werkarchief van S.H. de Roos.

Appraisal

Het werkarchief van S.H. de Roos is nauw verbonden met zijn privé-archief, nu in de Bibliotheek Zuid-Kennemerland, Haarlem. Het is van belang voor boek- en designhistorici.

Accruals

Het archiefmateriaal van Tetterode is volledig overgedragen.

Related Materials

Het archief van S.H. de Roos maakt deel uit van de in 1971 verworven Collectie Tetterode . Het Archief Letterproductie bevat de productiedocumentatie van De Roos' drukletters.

Separated Materials

Naast het werkarchief bij Lettergieterij 'Amsterdam' onderhield S.H. de Roos thuis een privé-archief. Deze scheiding is vrij kunstmatig. Na zijn overlijden belandde de correspondentie van zijn privé-archief bij de Bibliotheek Zuid-Kennemerland en zijn vrije werk bij het Frans Hals Museum, beide in Haarlem. De ontwerpen werden over deze instellingen verdeeld. Het Rijksmuseum in Amsterdam bezit vrij werk van De Roos, net als het Museum Dr8888 in Drachten.

Bibliography

  • Koosje Sierman. Schreven en snippers. De documentaire nalatenschap van S.H. de Roos (1877–1962). In: De Boekenwereld, juli 1988.
  • Mathieu Lommen. S.H. de Roos. "The Studio" en Verwers blikfabriek. In: Bulletin Stichting Drukwerk in de Marge, lente 1989.
  • Jan P. Boterman (red.). Zilvertype corps 15. Briefwisseling tussen J.F. van Royen en S.H. de Roos over het ontwerp van de Zilvertype, 1914–16. Amsterdam, 1994.
  • Universiteitsbibliotheek Amsterdam, Zeldzame en Kostbare Werken. Een punt voor typografie. De Typografische Bibliotheek in de Universiteitsbibliotheek Amsterdam. [Amsterdam, 2001].
  • A.A.M. Stols. Het werk van S.H. de Roos. Een bijdrage tot de geschiedenis van de herleving der Nederlandsche boekdrukkunst. Amsterdam, 1942.
  • Dick Dooijes. Sjoerd H. de Roos zoals ik mij hem herinner. 's-Gravenhage, 1976.
  • Dick Dooijes. Over de drukletterontwerpen van Sjoerd H. de Roos. Zutphen, 1987.
  • Sjoerd H. de Roos. Typografische geschriften 1907-1920. 's-Gravenhage, 1989.
  • Mathieu Lommen. De grote vijf. S.H. de Roos, J.F. van Royen, J. van Krimpen, C. Nypels en A.A.M. Stols. Zutphen, 1991.
  • John A. Lane, Mathieu Lommen & Johan de Zoete(samenst.). Letterproeven van Nederlandse gieterijen uit de Bibliotheek van de KVB en andere verzamelingen in de Universiteitsbibliotheek Amsterdam met geschiedenissen van de firma's = Dutch typefounders' specimens from the Library of the KVB and other collections in the Amsterdam University Library. Amsterdam, 1998.
  • A.J.C.M. Gabriëls. Roos, Sjoerd [Hendrik] de (1877–1962). In: Biografisch woordenboek van Nederland.

Processing Information

Het archief is in de jaren tachtig omgepakt en door middel van een kaartsysteem beschreven. Daar maakte toen ook enig museaal letterontwerpmateriaal van De Roos en andere ontwerpers deel van uit. In 2014 is besloten dit verspreide letterontwerpmateriaal bij het Archief Letterproductie onder te brengen.

Title
Inventaris van het archief van S.H. de Roos (1898-1959)
Date
2017
Description rules
International Standard for Archival Description - General
Language of description
Dutch; Flemish
Script of description
Latin
Language of description note
Nederlands

Repository Details

Part of the Allard Pierson Repository

Contact:
Oude Turfmarkt 127-129
Amsterdam 1012 GC Nederland