Bibliotheek van het Begijnhof Amsterdam

Het Begijnhof is een van de oudste stichtingen van Amsterdam. Haar geschiedenis gaat terug tot 1346, toen het Begijnhof aan de toenmalige buitenrand van de stad gesticht werd. Door de eeuwen heen heeft het Begijnhof roerige perioden gekend. Zo is er door een tweetal branden in 1421 en 1452 niets meer over van het alleroudste Begijnhof, dat in de 14e eeuw al meermalen uitgebreid was. De huizen die nu nog te zien zijn, dateren merendeels uit de 17e eeuw.

Tijdens de Beeldenstorm fungeerde het Begijnhof als schuilplaats voor de archieven en kunstvoorwerpen van de katholieke kerken in haar omgeving. Toen met de Alteratie in 1578 de kloosters aan de stad Amsterdam vervielen, bleef het Amsterdamse Begijnhof in de oorspronkelijke staat behouden; dit in tegenstelling tot andere steden waar de begijnhoven verdwenen zijn. Wel werd de kerk gesloten en in 1607 aan de English Reformed Church toegewezen. Tegenover de kerk werd daarom een schuilkerk voor de begijnen gebouwd in twee naast elkaar gelegen woonhuizen.

In de loop van de 17e eeuw heeft het Begijnhof zich ontwikkeld tot het centrum van de katholieke cultuur in Amsterdam. Leonard Marius (1629-1652), de toenmalige rector van het Begijnhof, was hiervoor in grote mate verantwoordelijk. Hij stond ook aan de basis van de bibliotheek van het Begijnhof. Van zijn bibliotheek, in de achterkamer van zijn woonhuis, een van de lage huisjes aan de noordkant van de Begijnensteeg, is niets bewaard gebleven; zijn boeken zijn na zijn dood door zijn erfgenamen verkocht. Van Marius' geschriften is het in 1639 te Antwerpen anoniem verschenen en vele malen herdrukte Amstelredams eer ende opcomen het meest bekend.

De huidige bibliotheek van het Begijnhof werd gesticht door David van der Mye, bouwmeester van de Begijnhofkerk die begin 1672 klaar was. Van der Mye werd geboren te Amsterdam in 1633 als jongste zoon van de oorspronkelijk uit Delft afkomstige lakenhandelaar Jan van der Mye en Machtelt Spiegels. Na zijn rechtenstudie in Leuven, waar hij in 1653 promoveerde, begon Van der Mye een advocatenpraktijk in Den Haag. Het verlangen om priester te worden was echter groter. Van der Mye ging weer naar Leuven, deze keer om theologie te studeren. In 1665 werd hij als pastoor van het Begijnhof aangesteld. Dit bleef hij tot zijn dood in 1700.

Toevoegingen aan de bibliotheek uit latere tijden waren afkomstig van diverse pastoors, zoals Simon Coetenburgh en Nicolaas Joannes Antonius Steins Bisschop. Simon Coetenburgh was de zoon van Jan Coetenburgh, regent van het Sint Pietersgasthuis, en Cornelia Hannema. Voordat hij als pastoor van het Begijnhof werd aangesteld, was hij onder andere kapelaan in Assendelft en pastoor te Purmerend. Hij was al twintig jaar priester voordat hij als pastoor van het Begijnhof werd benoemd. Coetenburgh overleed in 1712.

N.J.A. Steins Bisschop werd in 1802 te Amsterdam geboren en overleed op 8 april 1861. Vanaf 1824 was hij actief als kapelaan op het Begijnhof. Vanaf 1834 was hij pastoor in Zwaag. In 1840 kwam Steins Bisschop op het Begijnhof terug, ditmaal als pastoor. Dit bleef hij tot 1857. Op 1 januari 1857 werd hij pastoor van de Sint-Catharinakerk in Amsterdam voor de duur van een jaar. Daarna vertrok hij naar de Sint-Josephkerk te Haarlem, waar hij deken werd. In deze hoedanigheid overleed hij op 8 april 1861.

In de 18e en 19e eeuw had het Begijnhof zijn rol als katholiek cultuurcentrum langzaam moeten prijsgeven. Bernardus Henricus Klönne wilde hier verandering in brengen. Klönne werd op 20 februari 1834 in Amsterdam geboren. In 1859 werd hij in Haarlem tot priester gewijd. Daarna was hij tot 1861 kapelaan in Haarlem, waarna hij leraar werd aan het Seminarium Hageveld in Voorhout tot 1870. In 1870 werd hij rector van het Sint Bernardus Gesticht in Amsterdam en gelijktijdig was hij van 1872-1882 hoofdredacteur van het rooms-katholieke dagblad De Tijd. Uiteindelijk werd hij in 1883 benoemd tot rector van het Begijnhof. In deze functie heeft hij veel voor het Begijnhof betekend. Hij had veel belangstelling voor de geschiedenis van het Begijnhof en voor geschiedenis van de Amsterdamse katholieken en hun (schuil)kerken. Klönne nam zijn functie zeer serieus en wist anderen te enthousiasmeren voor zijn denkbeelden. Dit blijkt onder andere uit het in ere herstellen van de Stille Omgang van Amsterdam, de oprichting van de Amstelkring en het laten opstellen van de in 1891 verschenen catalogus van de bibliotheek van het Begijnhof. In 1914 nam Klönne afscheid van het Begijnhof. Hij overleed op 7 augustus 1921.