Skip to main content

Collectie Theo Kurpershoek

 Collection
Identifier: UBA41

Scope and Contents

De typografische nalatenschap van Kurpershoek behelst zowel handschriftelijk als gedrukt materiaal. Bij het handschriftelijk materiaal gaat het in de eerste plaats om ontwerpen voor boekomslagen. Correspondentie maakt geen deel uit van deze schenking.

Dates

  • ca. 1950-1998

Creator

Language of Materials

Nederlands

Conditions Governing Access

Voor raadpleging is een bezoekers- of lenerspas van de Universiteitsbibliotheek Amsterdam vereist.

Conditions Governing Use

Bij raadpleging is het Reglement voor de gebruikers van de Bibliotheek van de Universiteit van Amsterdam van toepassing. Reproductie en reproductierechtvergoedingen conform de Tarieven en Diensten Universiteit van Amsterdam.

Het materiaal wordt alleen ter inzage gegeven.

Biographical / Historical

Theodorus Lambertus Kurpershoek werd in 1914 in Rotterdam geboren, maar woonde en werkte het grootste deel van zijn leven in Amsterdam. Hier volgde hij de Grafische School (1930) en de avondopleiding aan de Rijksacademie van Beeldende Kunsten (1933-1937). In 1948 richtte hij met Nicolaas Wijnberg en anderen 'De Realisten' op, een groep kunstenaars die figuratief werkte in een periode dat de meeste aandacht uitging naar het expressionisme van de Cobrabeweging.

Hiernaast bleef Theo Kurpershoek actief als reclametekenaar en later als grafisch ontwerper (boeken, omslagen, postzegels) en als illustrator. Een belangrijk opdrachtgever was Em. Querido's Uitgeverij. Voor deze Amsterdamse literaire uitgeverij gaf hij in de jaren vijftig en zestig tientallen deeltjes van de beroemde Salamanderpockets vorm. Verder werkte hij onder meer voor de Arbeiderspers, ook een in Amsterdam gevestigde literaire uitgeverij. Een groot aantal van zijn boeken is te vinden in de catalogi De best verzorgde vijftig boeken.

Hij maakte zozeer naam met zijn getekende belettering voor omslagen van romans en andere uitgaven, dat hij – hoewel autodidact op dit gebied – in 1955 tot docent lettertekenen aan de Amsterdamse Rietveld Academie werd benoemd. Deze functie zou hij tot 1971 uitoefenen. Tot zijn leerlingen daar behoorde onder anderen Gerard Unger, die later grote bekendheid zou verwerven als letterontwerper. Aan de Amsterdamse Rijksacademie van Beeldende Kunsten was hij van 1971 tot 1982 als docent aan de afdeling grafiek verbonden.

Kurpershoek bleef zijn gehele leven naast zijn praktijk als grafisch ontwerper en docent met veel ambitie schilderen en grafiek maken. Zijn vrije werk bevindt zich in verschillende openbare collecties en is geregeld geëxposeerd. Als schilder is hij wel gekarakteriseerd als 'postimpressionist'.

In zijn necrologie voor Het Parool karakteriseerde Paul Vugts hem als volgt: 'Einzelgänger of gezelschapsmens. Moeilijke, eigengereide man of geliefde, onderhoudende prater. De naam Theo Kurpershoek roept geen eenduidige associaties op. Waar het zijn artistieke verdiensten betreft, is zijn omgeving stukken minder verdeeld: Kurpershoek was een ongewoon veelzijdig schilder, ontwerper, typograaf, kalligraaf en docent.'

Extent

0.3 meter

Abstract in Dutch

De kunstenaar Theo Kurpershoek was een van de toonaangevende Nederlandse boekverzorgers en lettertekenaars van zijn generatie. Daarnaast was hij, op typografisch gebied, van belang als docent lettertekenen aan de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam. Deze collectie bevat met name werktekeningen voor boekomslagen, waaronder een aantal voor Querido. Ze maken onder meer duidelijk hoe vaardig Kurpershoek als lettertekenaar was; er is bijvoorbeeld weinig gebruikgemaakt van dekwit.

Abstract in English

The artist Theo Kurpershoek was one of the leading Dutch book and typeface designers in the Netherlands in his time. Besides this, he was important in the field of typography as a teacher of type founding at the Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam. Many of his books can be found in the catalogues of De best verzorgde boeken (Best Dutch book designs). He was also a well-known (figurative) painter and graphic artist. This collection mainly contains working drawings for book jackets, for instance some for the publisher Querido. They show clearly how skilful Kurpershoek was as a typographic designer. He used very little opaque white, for instance. The collection gives a good impression of his creativity and his work as a designer for Dutch (literary) publishers.

Physical Location

Allard Pierson, Universiteit van Amsterdam

Custodial History

Ingeborg Kurpershoek, een dochter van de kunstenaar, beheerde deze typografische collectie en heeft deze mede namens de andere erfgenamen aan de bibliotheek geschonken.

Immediate Source of Acquisition

De collectie is in 2005 in de Universiteitsbibliotheek binnengekomen.

Accruals

Er worden geen aanvullingen op deze collectie verwacht.

Related Materials

In de collectie Reinold Kuipers bevinden zich brieven van Kurpershoek en een blad kalligrafie met het onderschrift: 'Naar aanleiding van een nachtelijk gesprek bij Schiller geschreven voor Reynold [sic] Kuipers door Theo Kurpershoek - 9 augustus 1958' (citaat uit Shakespeare, A midsummer night's dream).

Enkele bijzondere door Kurpershoek verzorgde (en geïllustreerde) uitgaven bevinden zich in de museumcollectie van de collectie Tetterode (ontsloten via een kaartenbak).

Ontwerpers van handbeletterde omslagen van wie de Universiteitsbibliotheek eveneens handschriftelijk materiaal bezit, zijn Jan van Krimpen (1892-1958) en Gerrit Noordzij (1931).

Separated Materials

Een belangrijke collectie van Kurpershoeks schilderijen is in het bezit van het Museum Henriette Polak in Zutphen.

Grafiek uit de nalatenschap bevindt zich in het Rijksmuseum (Rijksprentenkabinet) in Amsterdam.

Bibliography

  • Mathieu Lommen. Belettering van Theo Kurpershoek en Gerrit Noordzij in de Universiteitsbibliotheek Amsterdam. In: Nieuwsbrief Stichting Drukwerk in de Marge 2004, nr. 111.
  • De best verzorgde vijftig boeken van het jaar ...: catalogus en verslag van de jury. [Amsterdam, 1950-1971].
  • D.B. Klein Essink en Theo Kurpershoek. Kennen en herkennen. [Amsterdam, 1962].
  • Paul Vugts. Gedreven, veelzijdig en omstreden: Theo Kurpershoek 1914-1998. In: Het Parool 12-11-1998.
  • Janneke van Groeningen-Hazenberg e.a. Theo Kurpershoek, met een inl. door Hans Sizoo; [samenst. en eindred.: Janneke van Groeningen-Hazenberg, Jos van Groeningen; red.: Joan Vleeskens ; Engelse vert.: Winfried Gieskes; fotogr.: Chuck Baker]. Leens, 2002.

General

Het materiaal kan bij de balie van de Onderzoekzaal worden opgevraagd.

Processing Information

De collectie Theo Kurpershoek is nog niet geordend.

Title
Inventaris van de collectie Theo Kurpershoek (ca. 1950-1998)
Author
M.M.J.J.P.E. Lommen
Date
2005
Description rules
Describing Archives: A Content Standard
Language of description
Dutch; Flemish
Script of description
Latin
Language of description note
Nederlands

Repository Details

Part of the Allard Pierson Repository

Contact:
Oude Turfmarkt 127-129
Amsterdam 1012 GC Nederland