Collectie Johannes Hilman

Johannes Hilman (29 oktober 1802-18 november 1881) was de zoon van een bakker en zelf graanhandelaar, maar zijn belangstelling lag bij het Nederlandse toneel. Als toneeldichter schreef hij verscheidene stukken, onder andere Genoveva (1835), Demetrius, Keizer van Rusland (1838), Willem I (1848) en Karel de Stoute (1861). In 1843 richtte hij De Spectator op, een Nederlands literair tijdschrift, dat aanvankelijk vooral aan het toneel was gewijd. De letterkundige J.A. Alberdingk Thijm was een van de belangrijkste medewerkers van De Spectator en vanaf 1847 hoofdredacteur. Hilman hield zelf vooral van het Franse klassieke toneel, niet van de vernieuwingen uit zijn eigen tijd. Ondanks zijn conservatisme droeg hij bij aan de vernieuwing van het Nederlandse toneel door zijn inzet bij de oprichting van het Nederlandsch Tooneelverbond in 1870 en de Amsterdamsche Tooneelschool in 1874. Hij zette zich tevens in voor de herbouw van de Stadsschouwburg in 1873 en had zitting in het College van commissarissen van deze instelling.

Na de dood van zijn schoonvader Willem Gramser in 1859 kon Hilman als rentenier door het leven gaan en zich volledig aan zijn passie wijden. Hij legde een uitgebreide en kostbare verzameling aan van boeken, aankondigingen van theaters en toneelgezelschappen, prenten en tekeningen. Zijn doel was de oprichting van een toneelbibliotheek, waarin onder andere werken opgenomen waren van zijn meest geliefde dichters. Deze bibliotheek, geplaatst in zijn woonhuis aan de Reguliersgracht, stond open voor geïnteresseerden.

Hilman is een goed voorbeeld van een particuliere verzamelaar die een rijke collectie bijeenbracht op een moment dat de (toenmalige) Stadsbibliotheek voor dat onderwerp geen belangstelling had.