Skip to main content

Collectie Pieter van der Wielen

 Collection
Identifier: UBA299

Scope and Contents

De collectie bestaat uit 624 zwart-wit glasnegatieven met afbeeldingen van Cosmas en Damianus, de beschermheiligen van artsen en apothekers, op alle mogelijke kunstvoorwerpen uit de gehele wereld, of van aan hen gerelateerde kunstvoorwerpen. Een belangrijk deel van het fotomateriaal is afkomstig uit grote fotoarchieven, zoals het Alinari Archief te Florence, de Anderson en Brogi-archieven (nu onderdeel van Alinari), Arxiv Mas te Barcelona, Les Archives photographiques d'art et d'histoire te Parijs en de Frick Art Reference Library te New York. Daarnaast zijn veel foto's afkomstig uit musea, bibliotheken en kerken die door Van der Wielen werden bezocht of aangeschreven. Van allerlei steden die een band hebben met Cosmas en Damianus zijn er prentbriefkaarten verzameld, met daarop bijvoorbeeld aan de twee heiligen gewijde kerken. De opnames van dit materiaal dateren voornamelijk uit de jaren 1920 en 1930.

Dates

  • ca. 1900-1942
  • Majority of material found within 1910-1930

Creator

Language of Materials

Nederlands

Conditions Governing Access

Voor raadpleging is een bezoekers- of lenerspas van de Universiteitsbibliotheek Amsterdam vereist.

Conditions Governing Use

Bij raadpleging is het Reglement voor de gebruikers van de Bibliotheek van de Universiteit van Amsterdam van toepassing. Reproductie en reproductierechtvergoedingen conform de Tarieven en Diensten Universiteit van Amsterdam.

Het materiaal in deze collectie wordt uitsluitend ter inzage gegeven.

Biographical / Historical

Pieter van de Wielen (Leeuwarden 1872 - Baarn 1947) studeerde farmacie aan de Universiteit van Amsterdam. In 1894 werd hij te Utrecht tot apotheker bevorderd. In 1895 werd hij apotheker van het Nederlands-Israëlitisch Ziekenhuis te Amsterdam en in 1897 tevens assistent van professor Stoeder, hoogleraar artsenijbereidkunde, galenische farmacie en toxicologie aan de Universiteit van Amsterdam. Op 16 oktober 1901 volgde hij Stoeder op, aanvankelijk alleen als lector in de artsenijbereidkunde en directeur van het Laboratorium voor Artsenijbereidkunde. Op 10 februari 1909 volgde zijn benoeming tot buitengewoon hoogleraar, op 28 mei 1919 omgezet in een gewoon hoogleraarschap. In 1939 werd de leerstoel gesplitst. Van der Wielen bleef tot 1945 les geven in de receptuurleer en de galenische farmacie, de farmaceutische scheikunde; het chemisch onderzoek van plantaardige en dierlijke grondstoffen en de daaruit bereide preparaten werd overgenomen door C.G. van Arkel.

Van der Wielen was zeer breed georiënteerd, hij schreef zowel wetenschappelijke, maatschappelijke als historische werken, onder andere De pharmacie in Nederland gedurende de Middeleeuwen (1900), Uit het heden en verleden der Kina (1905), De Pharmacie in het oude Florence (1928) en Commentaar op de Nederlandsche Pharmacopee (1927-1931). Tal van publicaties van zijn hand verschenen in het Pharmaceutisch Weekblad, waarvan hij sedert 1902 redacteur en sedert 1907 hoofdredacteur was. Hij was bestuurslid van de Nederlandsche Maatschappij ter Bevordering der Pharmacie en van het Amsterdamse departement van deze maatschappij. Hij had grote belangstelling voor de geschiedenis van de farmacie en verzamelde kunstvoorwerpen met afbeeldingen van Cosmas en Damianus, de beschermheiligen van artsen en apothekers, en reproducties van kunstvoorwerpen met afbeeldingen van de genoemde heiligen.

Extent

624 items

Abstract in Dutch

Pieter van der Wielen, hoogleraar in de farmacie aan de Universiteit van Amsterdam, verzamelde afbeeldingen van Cosmas en Damianus, de beschermheiligen van de artsen en apothekers, van over de gehele wereld. De negatieven van deze collectie, vervaardigd ten behoeve van een nooit verschenen publicatie over de heiligen, zijn bewaard gebleven.

Abstract in English

Pieter van der Wielen, professor of pharmacy at the Universiteit van Amsterdam, collected reproductions of works of art representing Cosmas and Damian, the saints of physicians and pharmacists, from all over the world. The negatives in this collection, produced for a book that was never published, still exist.

Arrangement

De verzameling is door Pieter van der Wielen opgedeeld in vijftien categorieën, gebaseerd op onderwerp of medium, namelijk martelaarschap, genezingen, schilderijen, handschriften, gravures, onderdeel groep heiligen, beelden, emblemen, glasramen, relikwieën, mozaïeken, fresco's en kerkbeschildering, kerkinterieurs, kerken, doktershoed en varia.

Physical Location

Allard Pierson, Universiteit van Amsterdam

Other Finding Aids

Catalogus van de Universiteit van Amsterdam.

Custodial History

Pieter van der Wielen liet door zijn amanuensis Van Heusden negatieven maken van de door hem verzamelde foto's van Cosmas en Damianus, met het doel ooit een publicatie te laten verschijnen. Hij had de Nederlandsche Maatschappij ter Bevordering der Pharmacie om hulp gevraagd en Nederlandse apothekers verzocht een bijdrage te storten. De Syrische legende van Cosmas en Damianus zou in het Nederlands vertaald worden en D.A. Wittop Koning, promovendus bij Van der Wielen, schreef de inleiding. Door het vroegtijdige overlijden van Pieter van der Wielen in 1947 is deze publicatie echter nooit tot stand gekomen. De donaties werden teruggestort en de originele foto's kwamen in bezit van zijn zoon Wim van der Wielen, de collectie glasnegatieven bleef achter in het Laboratorium voor Artsenijbereidkunde.

Immediate Source of Acquisition

Na de opheffing van de Subfaculteit Farmacie in 1984 werd de collectie glasnegatieven in mei 1986 overgedragen aan het Universiteitsmuseum, dat nu onderdeel uitmaakt van de Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam.

Accruals

De collectie is afgesloten.

Existence and Location of Originals

De originele foto's van de collectie Pieter van der Wielen berusten bij de Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie in Den Haag (KNMP). Deze foto's zijn door Pieter Roth in opdracht van de KNMP gedigitaliseerd en gepubliceerd op CD-rom. Deze is in te zien bij de KNMP.

Related Materials

Bij de Bijzondere Collecties wordt de nalatenschap van de Subfaculteit Farmacie van de Universiteit van Amsterdam (1878-1988) beheerd, bestaande uit meubilair, enkele handgeschreven receptenboeken en een grote hoeveelheid onderwijsdia's betreffende de farmacie . Dit laatste onderdeel is grotendeels tot stand gekomen ten tijde van het hoogleraarschap van Pieter van der Wielen.

Bibliography

  • Pieter Roth. Cosmas en Damianus, beschermheiligen van artsen en apothekers. Een afbeeldingenbestand, bijeengebracht door de Amsterdamse professor in de pharmacie Pieter van der Wielen. Doctoraalscriptie op CD-rom. Den Haag, 1996.
  • Dies finalis Luctor et Emergo. Amsterdam, 1986.

General

De collectie kan online worden aangevraagd bij de collectiebeheerder.

Processing Information

De collectie is ontsloten via de Catalogus van de Universiteit van Amsterdam.

Title
Inventaris van de collectie Pieter van der Wielen (1900-1942)
Author
Marike van Roon
Date
2011
Description rules
International Standard for Archival Description - General
Language of description
Dutch; Flemish
Script of description
Latin
Language of description note
Nederlands

Repository Details

Part of the Allard Pierson Repository

Contact:
Oude Turfmarkt 127-129
Amsterdam 1012 GC Nederland