Collectie bouwtekeningen van de Universiteit van Amsterdam

In 1632 werd er in Amsterdam een plaatselijke instelling voor hoger onderwijs opgericht, het zogenaamde Athenaeum Illustre. In 1877 werd het Athenaeum verheven tot Universiteit van Amsterdam. Voor het eerst konden studenten in Amsterdam promoveren.

Tot 1864 was de Agnietenkapel het belangrijkste gebouw van het Athenaeum Illustre. Na enige jaren in de Garnalendoelen gevestigd te zijn geweest, verhuisde de universiteit in 1880 naar het terrein van de Oudemanhuispoort. De Universiteitsbibliotheek werd ondergebracht in de juist verlaten Garnalendoelen. Dit was het begin van een geleidelijke annexatie van het gebouwencomplex aan het Singel door de Universiteitsbibliotheek. In 1864 was de veel te krappe en slecht onderhouden Agnietenkapel al verlaten, pas in 1919 werd het gebouw uit historische overwegingen teruggekocht en gerestaureerd.

Zeker op het gebied van de bètawetenschappen telde de Universiteit van Amsterdam in de decennia rond 1900 vele grootheden onder haar gelederen, onder wie enkele Nobelprijswinnaars. Voor hen werden verscheidene nieuwe laboratoria gebouwd, zoals het Natuurkundig Laboratorium voor J.D. van der Waals (1882), het Botanisch Laboratorium in de Hortus Botanicus voor Hugo de Vries (1912) en het Laboratorium Fysica voor Pieter Zeeman (1923).

Andere belangrijke gebouwencomplexen waar de Universiteit van Amsterdam zich had gevestigd of banden mee had, waren het Binnengasthuis, waarvoor rond 1900 vele nieuwe gebouwen verrezen, en het Buitengasthuis of Wilhelminagasthuis, waarvoor rond dezelfde tijd allerlei paviljoens verrezen.

In 1961 nam de rijksoverheid de financiering van de gemeente over. Het Maagdenhuis werd in gebruik genomen als bestuurscentrum. Vanaf de jaren 1960 groeide de universiteit en daarmee het aantal gebouwen waarin de universiteit gevestigd was, exponentieel.