Scope and Contents
De collectie bevat documenten die betrekking hebben op de oprichting, het bestuur en beheer van de tehuizen van de Heldring-Stichting in Zetten. Het merendeel van dit materiaal bestaat uit correspondentie met het bestuur van de tehuizen Steenbeek, Talitha Kumi, Bethel, het Magdalenahuis en de Vluchtheuvelkerk. Van de strijd tegen de prostitutie getuigen verder de notulen van de Vereeniging tot Opbeuring van Boetvaardige Gevallen Vrouwen en de verslagen van het werk ten behoeve van prostituees in Den Haag en Utrecht. Er is ook materiaal van de Vereeniging ter Bestrijding van het Nieuw-Malthusianisme, dat geboortebeperking voorstond.
Hendrik Pierson was predikant-directeur van de Heldringgestichten van 1877 tot 1913. In de collectie bevindt zich correspondentie die verband houdt met zijn benoeming en met zijn activiteiten als directeur. Piersons nichtje, Diete Ida van den Bergh, maakte tussen 1892 en 1903 aantekeningen van zijn preken. Ten slotte bevat de collectie veel correspondentie van Pierson: 32 brieven van zijn dochter Ida Pierson en haar echtgenoot Willem van den Bergh, 270 brieven van zijn vader Jan Lodewijk Gregory Pierson, twintig brieven van zijn broer Allard en 170 brieven van en 160 brieven aan zijn eerste echtgenote Hermine Agnes Kolff.
Dates
- 1846-1980
Creator
- Heldringstichting (Organization)
- Pierson, Hendrik, 1834-1923 (Person)
- Kolff, Hermine Agnes, 1833-1870 (Person)
- Pierson-Oyens, Petronella Adriana, 1834-1907 (Person)
Language of Materials
Nederlands en Frans
Conditions Governing Access
Voor raadpleging is een bezoekers- of lenerspas van de Universiteitsbibliotheek Amsterdam vereist.
Conditions Governing Use
Bij raadpleging is het Reglement voor de gebruikers van de Bibliotheek van de Universiteit van Amsterdam van toepassing. Reproductie en reproductierechtvergoedingen conform de Tarieven en Diensten Universiteit van Amsterdam.
Aangezien het materiaal op microfilm beschikbaar is, is voor raadpleging van originele documenten toestemming vereist van de collectiebeheerder. Indien toestemming verkregen is, wordt het materiaal alleen ter inzage gegeven.
Biographical / Historical
In de jaren veertig van de negentiende eeuw werden initiatieven ontwikkeld om vrouwen uit de prostitutie te redden. Zo werd in Amsterdam in 1846 de Vereeniging tot Opbeuring van Boetvaardige Gevallen Vrouwen opgericht. De oprichters van deze vereniging stonden in contact met de predikant O.G. Heldring (1804-1876), die besloot iets voor deze vrouwen te doen. In 1848 richtte hij voor hen in Zetten, vlak bij Hemmen waar hij predikant was, het tehuis Steenbeek op. Tien jaar later opende hij het tehuis Talitha Kumi om jonge meisjes 'lucifersmeisjes, voddenraapsters en leegloopsters' op te vangen. Voor meisjes boven de zestien stichtte hij in 1863 het tehuis Bethel.
In 1877 werd Heldring als directeur van deze gestichten opgevolgd door Hendrik Pierson. Pierson was in 1834 in Amsterdam geboren als zoon van Jan Lodewijk Gregory Pierson en Ida Pierson-Oyens, die beiden actief waren in de protestantse opwekkingsbeweging het Réveil. Na zijn studie theologie in Utrecht werd Pierson in 1857 predikant in de Zuid-Hollandse gemeente Heinenoord. Hetzelfde jaar trouwde hij met Hermine Agnes Kolff (1833-1870), met wie hij zes kinderen kreeg. In 1869 verhuisde hij naar 's-Hertogenbosch, waar hij in 1876 een protestantse school oprichtte. Na het overlijden van Hermine Kolff was Pierson in 1872 getrouwd met zijn nicht Petronella Adriana Oyens (1834-1907).
Als predikant-directeur van de Heldringgestichten werd Pierson geconfronteerd met de gevolgen van de prostitutie. Hij bezocht in september 1877 het congres van de Fédération abolitioniste internationale in Genève, waar hij erg onder de indruk was van een rede van Josephine Butler, die de medeplichtigheid van de overheid aan de prostitutie hekelde. Dit bracht Pierson tot uiting in zijn brochure Gewettigde ontucht. Om aandacht voor het vraagstuk te krijgen begon hij in hetzelfde jaar met de uitgave van het tijdschrift Het Maandblad. Getuigen en Redden. In 1879 werd Pierson bij de oprichting van de Nederlandsche Vereeniging tegen de Prostitutie tot voorzitter gekozen. In 1888 was hij de drijvende kracht bij de oprichting van de Middernachtzending-Vereeniging, waarvan de leden bij bordelen postten om hoerenlopers tot betere gedachten te brengen. Pierson mocht nog meemaken dat in 1911 de reglementering van de prostitutie werd afgeschaft. In 1914 stopte hij met zijn werk in Zetten. Hij overleed in 1923 in Groningen. Zijn vrouw, P.A. Pierson-Oyens, was al in 1907 in Zetten overleden.
Extent
1.2 meter
Abstract in Dutch
De collectie bestaat uit archivalia van de verschillende Heldringgestichten in Zetten, waar sinds het midden van de negentiende eeuw prostituees en verwaarloosde meisjes werden opgevangen, en uit stukken met betrekking tot de tweede directeur van die gestichten, Hendrik Pierson. Bij de Heldringgestichten werd ook het archief van de Vereeniging tot Opbeuring van Boetvaardige Gevallen Vrouwen bewaard. De kern van de collectie wordt gevormd door stukken betreffende de oprichting, het bestuur en beheer van de gestichten. Daarnaast vindt men er brieven aan Hendrik Pierson, voornamelijk afkomstig van familieleden, en de correspondentie van Pierson met zijn eerste echtgenote Hermine Agnes Kolff (1833-1870).
Abstract in English
The collection consists of archival documents from the several Heldringgestichten in the town of Zetten, religiously inspired institutions established in the middle of the nineteenth century that provided refuge for prostitutes and neglected girls. There are also items relating to the second director of these institutions, Hendrik Pierson. The Heldringgestichten also preserved the archive of the Vereeniging tot Opbeuring van Boetvaardige Gevallen Vrouwen, an institution set up in 1846 to help rehabilitate young prostitutes. The core of the collection is formed by documents on the establishment, board and management of the institutions. In addition, the collection contains letters to Hendrik Pierson, mainly from his relatives , as well as the correspondence between Pierson and his first wife Hermine Agnes Kolff.
Arrangement
Het gedeelte van de collectie dat betrekking heeft op Hendrik Pierson als directeur van de Heldringgestichten vormt de rubriek Réveil RA 06. Binnen dat gedeelte zijn de brieven apart geordend. Het gedeelte over de Heldringgestichten vormt de rubriek RA 07. Het materiaal daarbinnen is geordend naar de gestichten en instellingen waar het betrekking op heeft: Algemeen, Steenbeek, Talitha Kumi, de Normaalschool, de Vluchtheuvelkerk, het Magdalenahuis. Dit gedeelte bevat ook propagandamateriaal uit de eerste helft van de twintigste eeuw en jaarverslagen uit de tweede helft van de twintigste eeuw. Het gedeelte dat betrekking heeft op de Vereeniging tot Opbeuring van Boetvaardige Gevallen Vrouwen, rubriek Réveil RA 08, is ingedeeld in bestuursnotulen en materiaal over de doorgangshuizen in Den Haag en Utrecht. Het materiaal over Hendrik Pierson als privépersoon en zijn beide echtgenotes Hermine Agnes Kolff en Petronella Adriana Oyens vormt de rubriek Réveil RA 20. Er is onderscheid gemaakt tussen brieven en overig materiaal. In de rubriek RA 01 zijn voornamelijk stukken te vinden die na 1990 zijn verworven.
Physical Location
Allard Pierson, Universiteit van Amsterdam
Other Finding Aids
Catalogus van de Universiteit van Amsterdam.
Custodial History
In 1931 ontving de Stichting Het Réveil-Archief een aantal brieven van Hendrik Pierson aan zijn eerste vrouw Hermine Kolff. In het jaarverslag van de Stichting over 1945-1946 wordt melding gemaakt van toezending uit Zetten van 'al hetgeen gespaard bleef van het oude archief der Heldring-Gestichten'. Het materiaal had door oorlogshandelingen zware schade opgelopen. Naderhand volgden incidentele aanvullingen. Tot de grotere behoort een aanzienlijk aantal brieven van Allard Pierson aan Hendrik Pierson, in 1978 geschonken door P. Camphuis-Pierson, een kleindochter van Hendrik. Een andere grotere aanvulling betrof honderden brieven die Hendrik Pierson ontving van zijn vader; deze aanvulling werd rond 1980 geschonken door J.I. Brouwer-Pierson, eveneens een kleindochter van Hendrik.
Immediate Source of Acquisition
De collectie van de Stichting Het Réveil-Archief, waarvan de collectie Heldringgestichten deel uitmaakt, berust sinds 1931 als bruikleen in de Universiteitsbibliotheek Amsterdam.
Appraisal
De collectie geeft inzicht in hoe rond het midden van de negentiende eeuw in Zetten een begin werd gemaakt met de opvang van prostituees. Verder bevat de collectie materiaal over de strijd tegen de overheidsbemoeienis met de prostitutie.
Accruals
Er zijn geen afspraken gemaakt over toekomstige aanvullingen.
Existence and Location of Copies
De gehele collectie is verfilmd en raadpleegbaar vanaf microfilm.
Separated Materials
Het Archief Heldringgestichten in Zetten bevat onder meer Notulenboeken van Talitha Kumi van 1870 tot 1941.
Bibliography
- . Dr. Hendrik Pierson en de Heldring-gestichten. Persoonlijke herinneringen. Den Haag, 1924.
- .
Hendrik Pierson (1834-1923)
. In: Feest en strijd. Uit de geschriften van Mr. A. de Graaf 1867-17 mei 1937. Amsterdam, 1937, p. 466-469. - . Otto Gerhard Heldring. Amsterdam, 1942.
- . Dr. H. Pierson. Een getuige voor waarheid en recht. Den Haag, 1948.
- . Hendrik Pierson. Een hoofdstuk uit de geschiedenis van de inwendige zending. Kampen, 1968.
- .
Pierson, Hendrik
. In: Biografisch lexicon voor de geschiedenis van het Nederlandse protestantisme. Deel 8, Kampen, 1978, p. 251-253. - .
Hendrik Pierson
. In: Biografisch Woordenboek Gelderland. Hilversum, 2007, deel 6, p. 104-106. Ook raadpleegbaar op internet: Hendrik Pierson .
General
Microfilms van de gehele collectie kunnen worden aangevraagd bij de balie van de Bijzondere Collecties. Vermeld dient te worden: Collectie Heldringgestichten.
Processing Information
Uit de Catalogus der Stichting Réveil-Archief 1930-1955 blijkt dat het Archief van de Heldringgestichten globaal was ontsloten. In de jaren tachtig van de vorige eeuw is de collectie verder ontsloten. In 2008 werden de beschrijving en ordening van de collectie voorafgaand aan de microverfilming verbeterd en werd er een verfijning aangebracht in de toekenning van signaturen. De correspondentie tussen Hendrik Pierson en zijn vrouw Hermine Agnes Kolff is op itemniveau ontsloten in de Catalogus van de Universiteit van Amsterdam. Van andere briefschrijvers uit rubriek RA 20 zijn de brieven op clusterniveau ontsloten. Brieven uit de rubrieken RA 05 en RA 01 zijn niet in de catalogus opgenomen.
- Bergh, Willem van den, 1850-1890
- Butler, Josephine Elizabeth Grey, 1828-1906
- Heldring, Ottho Gerhard, 1804-1876
- Heldringgestichten
- Kolff, Hermine Agnes, 1833-1870
- Manuscripts
- Nederlandsche Middernachtzending-Vereeniging
- Nederlandsche Vereeniging tegen de Prostitutie
- Oyens, Ida, 1808-1860
- Personal correspondence
- Pierson, Gregory, 1806-1873
- Prostitutie
- Prostitution
- Réveil (christendom)
- Vereeniging ter Bevordering van de Belangen des Boekhandels (Amsterdam, Netherlands)
- Zetten (Gelderland)
- Zetten (Gld.)
- brieven (correspondentie)
- manuscripten
- Title
- Beschrijving van de collectie Heldringgestichten (1846-1980)
- Author
- E.J. Driessen
- Date
- 2010
- Description rules
- International Standard for Archival Description - General
- Language of description
- Dutch; Flemish
- Script of description
- Latin
- Language of description note
- Nederlands
Repository Details
Part of the Allard Pierson Repository
Oude Turfmarkt 127-129
Amsterdam 1012 GC Nederland