Thijsse, Jac. P. (Jacobus Pieter), 1865-1945

De Artis Bibliotheek heeft haar ontstaan te danken aan de oprichting van het Zoölogisch Genootschap Natura Artis Magistra te Amsterdam in 1838, ter bevordering van de kennis van de natuurlijke historie. Daartoe behoorde het inrichten van een wetenschappelijke boeken- en tijdschriftencollectie. In 1939 ging de bibliotheek over naar de gemeente Amsterdam, die haar toevertrouwde aan de universiteit. De Artis Bibliotheek bevat materiaal vanaf de vijftiende eeuw tot heden, waaronder boeken en tijdschriften op het gebied van biologie en zoölogie met als zwaartepunten een grote Linnaeus- en Darwin-collectie, reis- en landbeschrijvingen, alle literatuur over Artis en veel over moderne natuurstudie. De bibliotheek bevat verder een enorme collectie prenten met afbeeldingen van dieren (de Iconographia Zoologica), archieven van tal van bekende biologen uit de negentiende en twintigste eeuw en museale objecten. Ten slotte zijn er vele bijzondere exemplaren – vaak op zeer groot formaat en niet zelden met de hand ingekleurd – van natuurhistorische werken waarvan geen tweede exemplaar in Nederland bekend is.

The Artis Library owes its existence to the foundation of the zoological society Natura Artis Magistra in Amsterdam in 1838. This society was founded in order to increase the knowledge of natural history. Therefore, the society founded an academic library containing books and periodicals. In 1939 this library came into hands of the municipality of Amsterdam, which in its turn entrusted it to the university. The Artis Bibliotheek contains material from the fifteenth century up to the present, including books and periodicals on biology and zoology. Highlights in the collection are a large amount of material written by Linnaeus and by Darwin, travel accounts and regional geology, all the literature on Artis itself and much about the present-day study of nature. Besides this, the library contains a large collection of prints with pictures of animals (the 'Iconographia Zoologica'), archives of many well-known biologists from the nineteenth and twentieth centuries and museum objects. Finally, there are many works of natural history – often quite large and coloured by hand – of which second specimens are not known to exist in The Netherlands.

Eli Heimans (1861-1914) was een Amsterdamse onderwijzer die rond 1900, samen met Jac. P. Thijsse en andere collega's, in de lessen op de scholen waar hij werkte, via boeken, met artikelen in kranten en tijdschriften en met het tijdschrift De levende natuur een groot (en nadrukkelijk jong) publiek wilde informeren over en enthousiasmeren voor de wilde natuur in Nederland. Zijn werk had succes: de publicaties werden goed gelezen, overal in Nederland trokken (jonge) natuurliefhebbers het veld in en organiseerden zij zich, en bij de verschillende overheden werd aandacht voor de natuur vertaald in beleid. De inspanningen van Heimans en zijn collega's kunnen beschouwd worden als de aanzet tot de huidige georganiseerde en gereguleerde natuurstudie, -educatie en -bescherming in Nederland. Aangezien het archief beperkt is van omvang en verre van volledig, geeft het slechts weinig informatie over Heimans' leven en werk. Maar juist omdat dit het weinige is dat van Heimans' archief bewaard is gebleven, is het bijzonder waardevol.

Eli Heimans (1861-1914) was a primary school teacher in Amsterdam who around 1900, with the help of Jac. P. Thijsse and other colleagues, tried to raise interest for the indiginous Dutch nature among a broad (and notably young) audience with his teaching, books, articles in magazines and newspapers and the journal De levende natuur (The living nature). He was quite successful: the publications were well read, all over the country (young) people went out to study and enjoy nature, nature enthousiasts flocked together in organisations, and government administrations at different levels incorporated the protection of nature in their policy. The work of Heimans c.s. can be considered as the start of today's organized and formalized study, education and protection of nature in the Netherlands. As this is only a small archive and far from complete, it provides little information about Heimans' life and work. But in its limitations lies its value: this is all that remains of Heimans' archive that must have been very extensive.

Eli Heimans (1861-1914) en Jac. P. Thijsse (1865-1945) waren twee Amsterdamse onderwijzers die rond 1900 in hun lessen op de scholen waar zij werkten, via boeken en artikelen in kranten en tijdschriften die zij samen en afzonderlijk schreven en met het door hen opgerichte tijdschrift De levende natuur een groot (en nadrukkelijk jong) publiek wilden informeren over en enthousiasmeren voor de wilde natuur in Nederland. Hun werk had succes: hun publicaties werden goed gelezen, (jonge) natuurliefhebbers trokken het veld in om de natuur te bestuderen en ervan te genieten, natuurliefhbbers sloten zich aaneen in organisaties, en bij de verschillende overheden werd aandacht voor de natuur tot beleid gemaakt. Hun inspanningen kunnen beschouwd worden als de aanzet tot de huidige georganiseerde en gereglementeerde natuurstudie, -educatie en -bescherming in Nederland. In 1977 werd de Stichting Heimans en Thijsse Bibliotheek en Archief opgericht om de geschiedenis van de natuurstudie, -educatie en -bescherming in Nederland te documenteren. In 1993 werd deze voortgezet als de Heimans en Thijsse Stichting. De stichting bouwde door voornamelijk schenkingen een uitgebreide bibliotheek op met boeken, tijdschriften, rapporten, nota's, onderzoeksverslagen etc. op het gebied van de natuurstudie, -beleving, -bescherming en -educatie in Nederland en de overzeese gebieden, alsmede een grote verzameling documentatiemateriaal en losse archivalia over deze onderwerpen en enkele (al dan niet complete) archieven van organisaties en personen die werkzaam waren op de genoemde terreinen. In 2015 werden de archieven alsmede de losse archivalia en de unieke stukken die zich in het documentatiemateriaal bevonden in bruikleen gegeven aan de afdeling Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam.

Eli Heimans (1861-1914) and Jac. P. Thijsse (1865-1945) were two teachers at primary schools in Amsterdam who around 1900 tried to raise interest for the indiginous Dutch nature among a broad (and notably young) audience with their teaching, books, articles in magazines and newspapers and the journal De levende natuur (The living nature) they founded. They were quite successful: their publications were well read, all over the country (young) people went out to study and enjoy nature, nature enthousiasts flocked together in organisations, and government administrations operating at different levels made the protection of nature a part of their policy. The work of Heimans and Thijsse can be considered as the start of today's organized and formalized study, education and protection of nature in the Netherlands. In 1977, the Stichting Heimans en Thijsse Bibliotheek en Archief (Heimans and Thijsse Library and Archive) was founded with the aim to document the history of the study, education and protection of nature in the Netherlands. In 1993 it was continued as the Heimans en Thijsse Stichting (Heimans en Thijsse Society). The society set up (mostly through donations) a large library with books, journals, reports, accounts, papers etc. covering nature study, experience, protection and education in the Netherlands and former colonies. A vast collection of records, stray archival documents and (partial) archives of organisations and private persons active on the aformentioned subjects was brought together as well. In 2015, the archives, stray archival material and the unique items among the records were transfered as permanent loan to the department of Special Collections of the University of Amsterdam.

Jac. P. Thijsse (1861-1945) was een Amsterdamse onderwijzer die rond 1900, samen met Eli Heimans en andere collega's, in de lessen op de scholen waar hij werkte, via boeken, met artikelen in kranten en tijdschriften en met het tijdschrift De levende natuur een groot (en nadrukkelijk jong) publiek wilde informeren over en enthousiasmeren voor de wilde natuur in Nederland. Geleidelijk kwam het accent van zijn activiteiten te liggen op de bescherming van de natuur in Nederland. Zijn werk had succes: de publicaties werden goed gelezen, overal in Nederland trokken (jonge) natuurliefhebbers het veld in en organiseerden zij zich, bij de verschillende overheden werd aandacht voor de natuur vertaald in beleid en wisten particuliere organisaties natuurgebieden aan te kopen en voor het publiek open te stellen. De inspanningen van Thijsse en zijn collega's kunnen beschouwd worden als de aanzet tot de huidige georganiseerde en gereguleerde natuurstudie, -educatie en -bescherming in Nederland. Hoewel het archief zeker niet volledig is, geeft het veel informatie over Thijsses uiteenlopende activiteiten en contacten, en over de waardering die hij voor zijn werk ontving.

Jac. P. Thijsse (1865-1945) was a primary school teacher in Amsterdam who around 1900, with the help of Eli Heimans and other colleagues, tried to raise interest for the indiginous Dutch nature among a broad (and notably young) audience with his teaching, books, articles in magazines and newspapers and the journal De levende natuur (The living nature). He was quite successful: the publications were well read, all over the country (young) people went out to study and enjoy nature, nature enthousiasts flocked together in organisations, government administrations at different levels incorporated the protection of nature in their policy and private organisations bought many nature reserves which were made accessible to a large public. The work of Thijsse c.s. can be considered as the start of today's organized and formalized study, education and protection of nature in the Netherlands. Although being far from complete, the archives provides ample information about Thijsse's work, his contacts and the recognition he received.