Kohlbrügge, Hermann Friedrich, 1803-1875

Willem de Clercq (1795-1844) was koopman, bankier en literator. Hij was een invloedrijke figuur binnen de beweging van het Réveil. Het belangrijkste onderdeel van de collectie wordt gevormd door de dagboeken waarin De Clercq een levendige beschrijving geeft van Nederland tussen 1810 en 1844. In die dagboeken zijn geloofsbeleving, de toestand van de economie en het gezinsleven de belangrijkste thema's. De Clercq deed ook verslag van wat hij las. Van de vele duizenden brieven die De Clercq van Réveilvrienden en anderen ontving, nemen de meer dan 1800 brieven van zijn jeugdvriend Isaäc da Costa een speciale plaats in omdat zij de neerslag vormen van een 'romantische vriendschap'. Verder treft men in de collectie materiaal aan dat betrekking heeft op het ouderlingschap van De Clercq in de Waalse Kerk en zijn onofficiële werk voor de zending in binnen- en buitenland.

Willem de Clercq (1795-1844) was a merchant, banker and literary man. He was an influential person within the Réveil movement. The most important part of the collection is formed by his diaries, in which De Clercq vividly depicts the Netherlands between 1810 and 1844. The most important subjects in the diaries are the way in which people experience their religion, the state of the economy and family life. De Clercq also wrote about the things he read. Among the thousands of letters which De Clercq received from his friends of the Réveil and from others, the more than 1,800 letters from his old friend Isaäc da Costa are especially noteworthy, because they reflect a 'romantic friendship'. Besides this, the collection contains material about his position as a deacon of the Walloon Church and his unofficial work for the missionary both in the Netherlands and in foreign countries.

De Amsterdamse schrijver Isaäc da Costa (1798-1860), een jood, liet zich in 1822 dopen tot christen. In 1823 publiceerde Da Costa het pamflet Bezwaren tegen den geest der eeuw, waarin hij zich tegen de ideeën van de Verlichting uitsprak. Met dit pamflet werd hij een van de meest uitgesproken vertegenwoordigers van het Réveil, een beweging binnen het protestantisme waarin de persoonlijke beleving van het geloof vooropstond. De collectie bevat in de eerste plaats de omvangrijke correspondentie van Da Costa met andere figuren van het Réveil, onder wie Willem de Clercq. Da Costa's teksten van voordrachten over vaderlandse geschiedenis en de Bijbel geven inzicht in de denkwereld van het Réveil. In de collectie is ook materiaal te vinden dat betrekking heeft op Da Costa's vrouw, Hanna Belmonte, en op de kinderen Da Costa, vooral Abraham, Francisca en Rebecca.

The Amsterdam author Isaäc da Costa (1798-1860), a Jew, was baptized a Christian in 1822. In 1823 Da Costa published Bezwaren tegen den geest der eeuw ('Objections against the spirit of the century'), in which he argued against the principles of the Enlightenment. With this pamphlet he became the most explicit representative of the Réveil, a Protestant movement stressing the personal element of belief. The collection consists of, in the first place, the extensive correspondence of Da Costa with other individuals of the Réveil, such as Willem de Clercq. There are also lectures on national history and the Bible by Da Costa, which offer insight into the mentality and way of thinking of Réveil adherents. Besides this, the collection contains documents about Da Costa's wife, Hanna Belmonte, and about the Da Costa children, especially Abraham, Francisca and Rebecca.

Het Réveil was een opwekkingsbeweging binnen het protestantisme tussen 1820 en 1860. De aanhang bestond uit predikanten en leken, overwegend afkomstig uit de gegoede burgerij. De beweging zette zich aanvankelijk sterk af tegen de relativering van het geloof en richtte zich later steeds meer op filantropisch werk. Belangrijke figuren uit de onstuimige beginperiode waren Willem de Clercq en Isaäc da Costa, terwijl Ottho Gerhard Heldring de grote man van de praktijk was. Rond 1860 viel de beweging uiteen, nog voordat onder Abraham Kuyper de kleine luyden het binnen de orthodoxie voor het zeggen kregen. De Stichting Het Réveil-Archief, opgericht in 1930, beoogt bronnen voor de geschiedschrijving van de beweging bijeen te brengen en de bestudering ervan te bevorderen. Het verzamelde materiaal heeft betrekking op enige tientallen aanhangers van de beweging. Het bestaat voor een belangrijk deel uit correspondentie van Réveilfiguren onderling en van Réveilfiguren met derden. Ook bevat de collectie veel egodocumenten, waaronder het omvangrijke dagboek van Willem de Clercq.

The Réveil was a revival movement within Protestantism between 1820 and 1860. Its supporters were to be found among clergymen and laypeople who largely derived from the upper middle classes. Initially the movement reacted strongly against the contemporary critique of faith, while later it increasingly focused on philanthropy. Leading figures from the tempestuous early years were Willem de Clercq and Isaac da Costa, while Ottho Gerhard Heldring was the motor behind the movement’s social work . The movement disintegrated around 1860, even before the ‘kleine luyden’ or lower middle classes gained the upper hand within the orthodoxy under the theologian, later Prime Minister, Abraham Kuyper. Established in 1930, the Stichting Het Réveil-Archief is a foundation that aims to collect sources for the historiography of the movement and promote the study of it. The collected material relates to a few dozen supporters of the movement, and consists for an important part of correspondence between figures of the Réveil movement themselves and with third parties. The collection is also rich in ego documents, including the extensive diary of Willem de Clercq.