Rosenthal, Leeser, 1794-1868

De Bibliotheca Rosenthaliana herbergt de verzameling joodse boeken van de Bijzondere Collecties. De basis voor de bibliotheek werd gelegd door Leeser Rosenthal (Nasielsk 1794 - Hannover 1868), die bij zijn dood een collectie naliet van zo'n 6.000 banden. In de jaren na zijn dood hebben zijn erven tevergeefs getracht de collectie te verkopen. Uiteindelijk heeft de familie de bibliotheek in 1880 aan de gemeente Amsterdam geschonken. Tot de Eerste Wereldoorlog werd de uitbreiding van de bibliotheek gefinancierd uit fondsen die door de familie ter beschikking werden gesteld; daarna nam de Universiteitsbibliotheek de kosten op zich. Eenmaal in Amsterdam ontwikkelde de collectie zich van een Duitse Verlichtingsbibliotheek tot een algemene bibliotheek over de joodse geschiedenis en cultuur, met werken in alle talen waarvan joden zich in de loop der eeuwen hebben bediend. De bibliotheek omvat inmiddels ongeveer 100.000 werken. In de loop van de 130 jaar die de bibliotheek zich in de Universiteitsbibliotheek van Amsterdam bevindt, is de geschiedenis van het Nederlandse Jodendom het belangrijkste zwaartepunt geworden.

The Bibliotheca Rosenthaliana houses the Special Collections Department's Jewish book collection. The basis of the library was formed by the collection of Leeser Rosenthal (Nasielsk 1794 - Hanover 1868), which amounted to 6,000 volumes at the time of his death. In the years following his death, his heirs tried – unsuccessfully – to sell the collection. The family finally bequeathed the library to the City of Amsterdam in 1880. Up until the First World War, the library was expanded on the basis of funds made available by the family; after this time the University bore the costs itself. From being a library of German enlightenment, once it arrived in Amsterdam the Rosenthaliana developed into a general library of Jewish history and culture, with works in every language used by Jews throughout the centuries. By now the library contains around 100,000 works. In the 130 years that the library has been in Amsterdam, its main focus has become the history of Dutch Jewry.

De Bibliotheca Rosenthaliana beheert archivalia afkomstig van de schenkers van de bibliotheek van Leeser Rosenthal en van enkele van hun nazaten. De stukken werpen licht op de Amsterdamse geschiedenis van de familie.

The Bibliotheca Rosenthaliana manages the archivalia from the donors of the library of Leeser Rosenthal and a number of their descendents. The records illuminate that part of the family history which took place in Amsterdam.

Leeser Rosenthal (1794-1868) verzamelde zeldzame en belangrijke hebraïca en judaïca op het gebied van religie, filosofie, literatuur, Haskalah, liturgie, mystiek en de geschiedenis van het jodendom. Bij zijn overlijden was zijn verzameling de grootste privécollectie in Duitsland op het gebied van hebraïca en judaïca. Nadat pogingen om de collectie als geheel te verkopen mislukt waren, besloten Rosenthals erfgenamen de collectie aan de gemeente Amsterdam te schenken en deze te laten opnemen in de Universiteitsbibliotheek. In 1880 werden 6000 banden, waaronder 32 handschriften en 12 Hebreeuwse incunabelen, aan de universiteitsbibliotheek overgedragen op voorwaarde dat de boeken 'ten eeuwigen dage bij elkander [zouden] blijven en in een der vertrekken van de Universiteitsbibliotheek bewaard [zouden] worden onder den naam van Bibliotheca Rosenthaliana'.

Leeser Rosenthal (1794-1868) was a collector of rare and important Hebraica and Judaica covering religion, philosophy, literature, Haskalah, liturgy, mysticism and the history of Judaism. At the time of his death his was the largest private collection in Germany in the field of Judaica and Hebraica. After attempts to sell the collection in its entirety failed, Rosenthal's heirs decided to bequeath the collection to the city of Amsterdam and have it incorporated into the University Library. In 1880, 6000 volumes, including 32 manuscripts and 12 Hebrew incunabula, were handed over to the University Library on the condition that the books '[should] stay together in perpetuity and [should] be kept in one of the rooms of the University Library under the name Bibliotheca Rosenthaliana'.